جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

متفکران و دانشمندان مسلمان از دیرباز بر این باورند که اسلام دینی جامع و جهانی و جاودان است، و پیروان خود را تنها به نماز و روزه و دیگر عبادت های فردی فرا نمی خواند، بلکه دیگر احکام از جمله امور اقتصادی، حقوقی و سیاسی را نیز مطرح می کند، این مطلب بیانگر آن است که احکام اسلام فراگیر است و با توجه به نیاز آدمی وضع شده است. بی شک احکام سیاسی و اجتماعی تنها در سایه رهبری شخصی جامع الشرایط میسر می شود. تحقیقی که هم اکنون پیش روی شماست، شامل سه بخش، هر بخش شامل چندین فصل می باشد، که در آن سعی شده ولایت فقیهان را از سه دیدگاه " قرآن، سنت و عقل" مورد توجه قرار دهد. بخش اول، حکومت است که شامل دو فصل می باشد. در فصل نخست واژه حکومت را تعریف می کنیم و ضرورت حکومت را از دیدکاه های مختلف مورد بررسی قرار دهیم، که با نبود حکومت، جامعه دچار هرج و مرج می شود و برای جلوگیری از این هرج و مرج لازم است حکومت تشکیل داد. در فصل دوم این نوشتار به انواع حکومت ها که شامل حکومت الهی و غیرالهی است، می پردازیم. از میان این دو حکومت، حکومت الهی، حکومت مورد قبول جامعه اسلامی است که با وجود این حکومت، موجبات رسیدن به کمال فراهم می شود. در ادامه حاکمیت انبیاء و لزوم بعثت و وظایف و سیره انبیاء که سیره ایشان دلالت بر این دارد، که انبیاء نیز حکومت تشکیل می دادند مطالیبی بیان کردیم. بخش دوم، امامان تداوم بخش دین هستند، که شامل دو فصل می باشد. فصل اول در مورد امامت می باشد که در آن ولایت امام وظایفی که امام در اداره جامعه دارد، مرجعیت دینی و امام و مراتب امام که پنج مرتبه دارد شامل: رهبری با گفتار، رهبری با گفتار و کردادر، رهبری سیاسی غیرمجتهد، رهبری سیاسی مجتهد و رهبری سیاسی غیرمعصوم که توضیح هر یک از این مراتب بیان شده است. فصل دوم این بخش، در مورد ترویج دین و عصر غیبت می باشد. در این فصل منظور از غیبت که غیبت کبری وصغری می باشد بحث شده و در مورد اینکه مردم در عصر غیبت باید به علماء و فقها مراجعه کنند و به بیان دیگر همان غیبت و مسئله مرجعیت دینی و نیز اندیشه ای سیاسی که شیعه در این عصر داشته و همچنین در مورد جاودان بودن اسلام که برای همه زمان ها و مکان ها برنامه دارد. بخش سوم، ولایت فقیهان تداوم امامت است، که حاوی سه فصل است. فصل اول، ولی فقیه و راه های اثبات آن است. در این فصل معنای لغوی و اصطلاحی ولی فقیه و مختصری از تاریخچه ولایت فقیه در زمان غیبت، که ولایت فقیه در این زمان پنج مرحله را پشت سر گذاشته است و مشخصات این پنج مرحله نیز بیان شده است. شیعه و ولایت فقیه، که تاریخ آن از دیدگاه شیعه به عصر غیبت بر می گردد. ولایت فقهاء در زمان غیبت که ادامه ولایت ائمه است، و همچنین شرایطی که ولی فقیه برای حکومت بر جامعه داشته باشد، که به پنج مورد از مهمترین موارد آن اشاره شده است. شأن ولی فقیه و فرق ولی فقیه و مرجع که از مهمترین مسائل موضوع ولایت فقیه در دروه غیبت می باشد، و همچنین ولایت فقیه را از دیدگاه های مختلف ( قرآن، سنت، عقل، و از نگاه امام خمینی ( ره) و شهیدان) مورد بررسی در این فصل قرار داده ایم. فصل دوم این بخش اختیارات و وظایف ولی فقیه می باشد. در این فصل مطالبی پیرامون ولایت محدود و ولایت مطلقه بیان کردیم که از نظر خردمندان ولایت محدود مردود است اما ولایت مطلقه مورد قبول علماء زیادی از شیعه بخصوص حضرت امام خیمنی ( ره) قرار گرفت. در ادامه وظایف فرهنگی، سیاسی و نظامی و اقتصادی و وظایفی که ولی فقیه از نگاه امام خمینی ( ره) دارد بیان شده است. در فصل سوم این بخش در مورد ولایت فقیه در قانون اساسی شرایط و وظایفی که از نظر قانون اساسی ولی فقیه دارد و چگونگی انتخاب شدنش و ارتباطش را قوای سه گانه ( مقننه، قضائیه و مجریه) و مشروعیت پیدا کردن نظام با امضای ایشان مطالبی بیان شده است، و نیز در مورد اینکه امام خمینی ( ره) احیاگر بزرگ ولایت فقیه هستند و استمرار این ولایت با مقام معظم رهبری مطالبی بیان کرده ایم. در خاتمه پرسش و پاسخ و نتیجه گیری نموده ام.

اسلام دینی اجتماعی است و احکام فردی آن نیز آهنگ اجتماعی دارد و از آنها در جهت اصلاح و تقویت روابط اجتماعی و اجرای اهداف مقدس جامعه بهره می گیرد. دین مبین اسلام میان عبادات فردی و اجتماعی پیوند برقرار کرده است. مثلا نماز که تبلور عینی ایمان و اعلام نیاز و وابستگی به پروردگار یگانه است. هر چند در آغاز به صورت فردی تشریع گردید، ولی در مراحل بعدی بعد اجتماعی آن به صورت اکید از مسلمانان خواسته شد. یا روزه که عبادتی به غایت فردی و خالی از نمونه خارجی است با عیدی عمومی(فطر) و نماز عید بعدی اجتماعی یافته است. پس هدف اسلام تنها ساختن فرد دین دار نیست، بلکه ساختن جامعة دین دار نیز هست؛ جامعه ای که روابط اجتماعی آن بر اساس اهداف و احکام دین سامان گیرد؛ جامعه ای ارزشمند که در آن سعادت فرد با سعادت جامعه پیوند خورده و میان مسئولیتهای اجتماعی و ایمان اسلامی ارتباطی قوی و غیر قابل انفکاک به وجود آمده باشد. یکی از مسائل مهمی که اسلام در این راستا برای آن اهمیت قائل شده و در معارف قرآنی نیز مورد توجه قرار گرفته اخلاق و ایجاد جامعة اخلاقی مطلوب است. زیرا اخلاق با ملکات نفسانی، تزکیه و نهذیب نفس اعمال و رفتار فردی و روابط اجتماعی انسان ارتباط عمیق دارد و وجود جامعة اخلاقی مطلوب باعث تنظیم روابط انسان با خدا گشته و ارتباط او را با اعضای جامعه سامان می بخشد. همچنین رستگاری و کمال فرد و اجتماع اسلامی را تضمین می کند. بر این اساس است که دانشمندان و حکمای اسلامی التفات ویژه ای بدین مسأله نشان داده و پژوهش های قرآنی، دینی و فلسفی بسیاری را در این موضوع به انجام رسانده اند؛ مرحوم علامه طباطبایی(ره) از جملة این حکما و دانشمندان است که در تفسیر المیزان و اندیشه های فلسفی خویش توجه خاصی به اخلاق و جامعة اخلاقی مطلوب معطوف داشته و معتقد است که اخلاق از یک طرف هم مرز با اعتقاد و از طرف دیگر هم مرز با عمل و فعل می لاشد. ایشان جامعة بدون اخلاق مطلوب را اجتماعی سست و بی بنیاد در عرصة ایمان و عمل نیک شمرده و فرموده اند: جامعه ای که در آن ارزشهای اخلاقی به عنوان یک اصل لاینفک ایمانی و اعتقادی مورد توجه قرار نگیرد، عواطف انسانی اعضای آن رو به انحطاط رفته، در نتیجه منجر به عدم اعتقادشان به مبدأ هستی و توحید خداوند و گسترش روز افزون فساد می گردد. لذا ما در پژوهشی با عنوان ویژگی های اخلاقی جامعة مطلوب انسانی و قرآنی بر آنیم که به بررسی موضوع اخلاق از جنبه های مختلف پرداخته،مباحثی چون تعریف اخلاق، فلسفة اخلاق، مفهوم نظام اخلاقی، نظریات وارده در اخلاق، ویژگی های اخلاقی جامعة مطلوب و ... را مطرح نماییم. قابل ذکر است که محور پژوهش ما اندیشه های قرآن استاد علامه طباطبایی (ره) با توجه به تفسیر ارزشمند المیزان این مفسر گرانقدر و فرزانه است.

در این پژوهش نزول تدریجی، نزول دفعی قرآن ویا وجود دو نزول برای قرآن شریف مورد سؤال قرارگرفته و با استمداد از خود آیات قرآن پاسخ یافته است.نمی توان تصور کرد که نزول آیات قرآن بدون هیچ ارتباط با وضعیت و شرایط موجود در دو شهر مکه ومدینه صورت گرفته باشد. بهترین راه تشخیص و تمایزسوره های مکی از سوره های مدنی دانستن اسباب نزول و احادیث مرویه در این باره است؛ ولی این راه به دلیل کافی نبودن اخبار، و تناقض در احادیث مربوط تنها راه ممکن محسوب نشده، از استنباط که مستند بر عقل واجتهاد است کمک گرفته شده است . درباره تفکیک کلی و اساسی آیات و سور مکی و مدنی چهار ملاک پیشنهادشده است: اشخاص و مخاطبین، مکان نزول، زمان نزول، موضوع سور و آیات. از این میان زمان نزول به عنوان بهترین شاخص در میان متأخران شناخته شده است و نیز عنصر موضوع در میان معاصران جایگاه ویژه ای یافته است.

موضوع ولایت فقیه یکی از مهمترین عناوین مورد بحث از گذشته تا بحال بوده اهیمت این موضوع بر کسی پوشیده نیست چرا که چارچوب نظام اسلامی کشور ما بر این اساس ریخته شده است و پذیرش ولایت فقیه هم از مسائلی است که اهیمت بسزایی دارد چرا که رهبری اسلامی در امتداد و طول رهبری الهی می باشد و ما به عنوان یکی مسلمان و یک ایرانی موظف به شناخت عمیق این موضوع با استفاده از دلایل عقلی، قرآنی و روایی می باشیم تا کارکرد و اهمیت رهبری اسلامی در کشور و جهان را بهتر و بیشتر درک کنیم. در این تحقیق من سعی کردم تا مفاهیم ولایت، فقیه جامع الشرایط را با توجه به معنای لغوی و اصطلاحی توضیح دهم و بعد از آن نظام سیاسی و لایت فقیهان جامع الشرایط بررسی شده و ضرورت حکومت اسلامی اهداف و اصول حکومت اسلامی تشریح شده و بعد از آن به اثبات این موضوع مهم ( ولایت فقیهان جامع الشرایط) از دیدگاه عقل، آیات قرآن و ده روایت پرداخته پیشینه ی تاریخی و نظرات بزرگان در ادوار تاریخی مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت وظایف و اختیارات ولایت فقیهان جامع الشرایط رهبری اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. امید است با این تحقیق هر مسلمان در برخورد با مسئله ی مهم رهبری در اسلام اگر با شک و شبهه ای در این خصوص مواجه شد جواب قاطع و کاملی در این باب داشته باشد تا دچار گمراهی و سردرگمی در این مسئله نشود. این تحقیق شامل 4 بخش می باشد: ادبیات و مفاهیم ولایت فقیهان جامع الشرایط، نظام سیاسی ولایت فقیهان جامع الشرایط، اثبات ولایت فقیهان جامع الشرایط، شرایط، تشخیص و وظایف ولایت فقیهان جامع الشرایط.

این پایان نامه در چهار فصل با این مباحث به نگارش درآمده است: فصل اول، درباره یِ بهشت: بررسی مفهوم لغوی و اصطلاحی جنّت، عظمت بهشت، فضای بهشت، درجات بهشت، ابواب هشت گانه یِ بهشت، خلود در بهشت; فصل دوم، نعمت هایِ مادّی در بهشت: بهشت و بهشتیان، کاخ هایِ بهشت، خوراکی ها و نوشیدنی هایِ بهشت، جایگاه بهشتیان، اوصاف بهشتیان; فصل سوم، نعمت هایِ روحی و معنوی در بهشت: بهشت یا دارالسّلام، آسایش و سرور اهل بهشت، دوستان بهشتی، رضای پروردگار، صفا و اخوّت اهل بهشت، توفیق اهل بهشت به سخنان زلال و پاکیزه، پیوستن منتسبان اهل بهشت به آنها، محرومان از بهشت; فصل چهارم، چند سئوال و جواب: آیا بهشت هم اکنون موجود است؟ بهشت کجاست؟ آیا در بهشت لذائذ مادی هم وجود دارد؟ آیا در بهشت صبح و شامی هم وجود دارد؟ چه رزقی است که صبح و شام فقط به سراغ بهشتیان می آید؟ آیا زندگی در بهشت یکنواخت است؟ آیا چیزهایی که در این دنیا حرام است، تقاضای آن در بهشت ممکن است؟ آیا اگر کسی مقام انبیا را بخواهد، به او داده می شود؟

ازآنجا که شبه جزیره عرب و سینا و مصر و فلسطین در شکل گیری و ادامه حیات قوم بنی اسرائیل و یهودیان نقش مهمی داشته است فصل اول و دوم این پایان نامه همراه با ذکر سرگذشت حضرت ابراهیم و حضرت یوسف و حضرت موسی علیه السلام به همین موضوع اختصاص یافته است. در فصل سوم، ویژگیهای بنی اسرائیل از نظرقرآن مورد تحقیق قرار گرفته است. در فصل چهارم،ابتدا پیرامون پیدایش صهیونیسم سخن رفته است وسپس از ویژگیهای صهیونیستها بحث شده و باویژگیهای بنی اسرائیل از نظر قرآن مقایسه شده است.

تحقبق حاضر که در چهار فصل بیان شده است، به بررسی و اثبات حاکمیت وزمامداری فقیه جامع الشرایط درجامعةاسلامی، با ارائة دلائلِ؛ الف. نقلی؛ که عبارت است از قران وروایات وارده از معصومین علیهم السلام و ب. عقلی. می پردازد. فصل اول این تحقیق، به کلیات تحقیق، همانند: تبیین مساله،پیشینةتحقیق،واژگان کلیدی و...اختصاص یافته است. در فصل دوم، به اثبات ولایت فقیه از دیدگاه نقل، که همان ایات شریفه وروایات واردة از معصومین علیهم السلام در این باب می باشد،پرداخته شده است. که ازمیان آیات شریفه شش ایه، واز روایات هفت روایت، بیان گردیده ومورد ارزیابی واقع شده است . در پایان فصل نیز، وجودیاعدم وجود اجماع علماء دین بر مدّعا به عنوان یک دلیل غیر مستقل از روایات، تبیین شده است . فصل سوم، به اقامة دلیل عقلی اعم از دلیل عقلی محض یا غیرمحض بر اثبات ولایت فقیه ، می پردازد. فصل چهارم به تبیین چند شبهة مهم وارده بر زعامت وحاکمیت فقیه، وجمع بندی نهایی از تحقیق حاضر اختصاص یافته است .

توصیفی از ویژگی های انسان کامل در قرآن است. نویسنده سعی کرده با بررسی و بیان ویژگی های انسان های نخبه و با معرفی الگوهای قرآنی به تعریف انسان کامل برسد. وی در بخش اول به تبیین معنای نخبه در لغت و زبان فارسی و مترادف های آن پرداخته است و در ادامه به بحث از انسان کامل، مقام انسان کامل، خلیفه الله، محدودة جانشینی انسان و تصرف انسان کامل در جهان هستی اشاره کرده است. نویسنده در بخش دوم صفت نخبگان را مورد توجه قرار داده و به بررسی نوع زندگی فردی، اجتماعی و خانوادگی نخبگان اشاره می کند، وی در بخش پایانی به بینش ها و منش های نخبگان پرداخته و از جمله بینش توحیدی پیامبر خاتم، عدم سازش در اصول، بیزاری از شرک، احتجاج ابراهیم با غرور و اشاراتی به برخی از اعتقادات و روش های سایر پیامبران را مورد بررسی قرار داده است.

در این تحقیق با هدف بررسی ویژگی های اجتماعی و سیاسی جامعه آرمانی قرآن به این بحث از این موضوعات پرداخته شده است: جامعه آرمانی، تعریف جامعه، دیدگاه قرآن و علمای اسلامی درباره جامعه آرمانی، جامعه آرمانی از دید افلاطون، ابن سینا، اخوان صفا، غزالی و امام خمینی، طرح جامعه آرمانی در تفاسیر، وعده قرآن در تحقق جامعه آرمانی، اصالت فرد و جامعه از نظر قرآن، اسلام و مفهوم اصالت آزادی، مقایسه آزادی در قرآن و غرب، نظارت همگانی و امر به معروف و نهی از منکر، عدالت و رابطه آن با مساوات. به نظر نویسنده، مدینه فاضله قرآن دارای این ویژگی هاست: اخوت، علم آموزی، آزادی بیان، استقلال، اجرای قسط و عدل، شورا و نظارت همگانی.

این رساله در پنج فصل تنظیم شده است. در فصل اول معنای لغوی و اصطلاحی حدیث آورده شده است. در فصل دوم و سوم سیر تدوین حدیث در اهل سنت و شیعه آورده شده است. فصل چهارم به جعل حدیث و اخباریگری اشاره دارد. فصل پنجم انیگزه ها و پیامدهای جعل حدیث را بیان می کند( توجیه جانشینی و خلافت پیامبر؛ تایید حزب اموی؛ غلو در حق معصومین؛ خرابکاری در اندیشه های اسلامی؛ داستانسرایی توسط اهل کتاب؛ تقرب جستن به حکام و خلفا