جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

روزگار عطار بنا به دلایل مختلف عصر خردستیزی و مبارزه با عقل و نتایج آن است. اصولاً موضوع تکیه بر خرد در امور در کلیة ایدان و فرق مورد تأکید قرار گرفته است؛ لیکن در زمان عطار تأکید بر امور نقلی و توسل به کلام جایگزین مستندات علمی شده بود که به تبع آن با کاهش آثار خردورزی و تنوع و تکثر آثار نقلی روبرو هستیم. اکنون در این پژوهش تلاش بر آن است که در ابتدا به این سؤال پاسخ گوییم که آیا گرایش به عقل کمرنگ شده است؟ ثانیاً علل و دلایل آن چست؟ ثالثاً بازتاب آن در آثار عطار به عنوان یکی از شاخص‌های ادبی عصر مورد نظر چگونه بوده است؟ هدف این پژوهش پاسخ گفتن به سؤالات فوق‌الذکر و شفافیت فضای عصر مورد نظر از منظر این تحقیق است. روش انجام تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی تحلیلی و به روش کتابخانه‌ای است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که این‌گونه نکوهش علوم عقلی در آثار عطار متأثر از شرایط جامعه‌ی روزگار اوست. از عوامل مؤثر در این امر می‌توان به سیاست خلفای عباسی، سیاست سلاطین سلجوقی، جهت‌گیری نهاد وزارت تأسیس و رشد مدارس دینی، تسلط گروه‌های خردگریز مثل اشعری‌ها و افول گروه‌ها و جریان‌های خردگرا و خردورز مثل معتزلیان را ذکر کرد

«برنارد رولین» در کتاب حاضر با طرح مقدمه ای از مفاهیم بنیادی اخلاق، ایدئولوژی ای را بررسی کرده است که ارتباط بین علم و اخلاق را انکار می کند. وی همچنین به تحقیق درباره لاادری گری ایدئولوژیک دانشمندان در مواجهه با تجربیات درونی انسان ها و حیوانات مورد آزمایش و آثار خطرناک آن می پردازد و پیامدهای انکار ایدئولوژیک اخلاق در کارهای علمی، مانند سرقت علمی و داده سازی را به تفصیل بیان می کند. رولین با نثری جذاب به شکلی متقاعدکننده به نفع تبدیل آموزش اخلاق به بخشی اساسی از آموزش علمی استدلال می کند.

هدف این اثر، بررسی دقیق منشاء متون مقدس، تحولات تاریخی و ارزش های اساسی ادیان جهان است. یازده دین در جهان وجود دارند که تنها دوتای آنها از مسیحیت جدیدترند. البته مذاهب جدید و نوظهوری هم در جهان فعال هستند که اکنون به صورت بین المللی درآمده اند و ادیانی هم از قدیم بوده اند که هیچ تاثیری در تمدن جهان نداشته اند. در این کتاب، تنها به یازده دینی پرداخته می شود که در طول تاریخ بشری به وجود آمده و پیوسته در طول اعصار، به حیات خود در سازمان مذهبی اجتماعی، هنر و ادبیات، و در قالب آداب دینی ادامه داده اند.

در کتاب «سمبول های بنیادین»، رنه گنون، استاد تجربیات دقیق و حتی "ریاضی" متافیزیکی ، خود را به عنوان یک مفسر کامل اسطوره و نماد نیز نشان می دهد که از بسیاری جهات از میرچیا الیاده برتر است و شاید فقط با دوست محترمش آناندا قابل مقایسه باشد. این متن فوق العاده از معانی کیهان شناسی نمادهای ریشه ای که تحت عناوین کلی سازماندهی شده است پرده برمی‌دارد: مرکز جهان ، تجلی حلقوی ، سلاح های نمادین ، نمادگرایی محوری ، نمادگرایی ساختمان ، و نمادگرایی قلب. نمادهای علم مقدس بسیار فراتر از یک فهرست ساده از اسطوره ها و نمادهای بسیاری از سنت ها ، پایه و اساس یک نماد شناسی باطنی جهانی را پایه ریزی می کند. در این اثر ، گنون وحدت بنیادی را در تمام فرهنگ ها و اعصار در تصاویری نشان می دهد که مطلق خود را در خود مکاشفه کیهانی خود می پوشانند. رنه گنون (1886–1951) یکی از بزرگترین اشخاص قرن بیستم بود که نقد وی بر جهان مدرن در برابر شن های در حال تغییر مد فکری سریع ایستاده است. نوشته های وسیع او ، که اکنون سرانجام به زبان انگلیسی در دسترس است ، گنجینه ای بی واسطه برای سالک مدرن است: در حالی که اشاره بی وقفه به حکمت دائمی یافت شده در فرهنگ های گذشته از شامیانیسم تا هندی و چینی ، هلنی و یهودی ، مسیحی و اسلامی ، و از جمله کیمیاگری ، هرمتیسم و دیگر جریانات باطنی ، خواننده را نیز به عمیق ترین سطح عمل دینی هدایت می کنند و بر لزوم وابستگی به یک سنت آشکار تاکید می کنند.

کتاب «یگانگی با کل زندگی» اثر گیرای اکهارت تله، خلاصه‌ای از کتاب «جهانی نو» نیست، بلکه گزیده‌هایی از این کتاب ارزشمند است که مطالب آن برای مطالعه‌ی ژرف و الهام‌بخش مناسبند. در واقع این گزیده‌ها برای عمیق‌ترشدن، بیش‌تر حاضربودن، بیدارشدن و برون‌رفت از جریان بی‌وقفه‌ی تفکر اجباری به کار می‌آیند. تله در این کتاب از تفکر به‌عنوان جنبه‌ای خرد از آگاهی سخن می‌گوید. او بر این باور است که انسان امروزی توانی نو برای فراتررفتن از اندیشه را یافته و در نتیجه هویت خود را با تفکرش یکی نمی‌داند. در نتیجه انسان، هشیاری و فضایی‌ست که تفکر، عواطف و احساسات در آن رخ می‌دهند. جهان هستی یک کل بی‌نهایت است که اگر زیر بار واژه‌ها و برچسب‌های اندیشه پنهان نشود، می‌تواند امکاناتی بی‌کران در اختیار انسان قرار دهد. تله در ادامه از لحظه‌ی حال و نیروی شگفت‌انگیز آن سخن می‌گوید و هر آنچه را هست یا رخ می‌دهد شکلی می‌داند که حال به خود می‌گیرد. لحظه‌ی حال دشمن منیت انسان است و تله منیت را حاصل از رابطه‌ی ناکارامد نسبت به حال می‌داند. منیت در پی یکی‌انگاشتن خود با شکل یا هویت‌گرفتن از آن است که این یکی‌انگاشتن مقدمه‌ی فراموش‌کردن وجود و کابوس جدایی مطلق می‌شود. این نویسنده‌ی توانا، از بیماری همگانی بشر یاد می‌کند که اصل، یعنی آنچه را ورای شکل‌های ظاهری‌ست فراموش کرده‌اند و زیر سلطه‌ی زمان قرار گرفته‌اند. تله این پایبندی به زمان را دلیل ناخرسندی و اندوه بشر می‌داند و راه‌حل رنج‌نکشیدن و مقصود اصلی انسان را بیداری عنوان می‌کند. تله از راه‌های رهایی از منیت و دست‌یابی به آگاهی معطوف به فضا سخن می‌گوید که در نتیجه‌ی آن و با هشیارشدن انسان در جهان نو، او می‌آموزد به خشنودی و رضایتی درونی دست یابد که سرانجام، شوق را همدم دائمی بشر می‌سازد.