جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور کلید واژه ها
>
معتزله
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
تعداد رکورد ها : 142
عنوان :
ریشه های تکوین نظریه اعجاز قرآن و تبیین وجوه آن در قرون نخست
نویسنده:
کریمی نیا مرتضی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژههای اصلی :
معتزله
,
اعجاز قرآن
,
وجوه اعجاز
,
تاریخ تفسیر
,
علوم قرآنی
,
ادبیات جدلی یهودی و مسیحی
,
مجادلات اسلامی مسیحی
,
اصطلاحنامه علوم قرآنی
چکیده :
کهن ترین منابع کلامی، حدیثی و تفسیری عالمان مسلمان طی قرون نخست به ندرت نظریه ای روشن درباب وجه اعجاز قرآن بیان می کنند. این در حالی است که در آغاز قرن پنجم، این بحث در آثار محققانی چون باقلانی، قاضی عبدالجبار و شریف مرتضی به نحوی بالغ و کامل مطرح می شود. غیبت این امر از یک سو و حضور انبوهی از مباحث قرآنی دیگر در آثار اسلامی قرون نخست اسلامی از سوی دیگر، این پرسش را در میان می آورد که عالمان اسلامی از کی و تحت چه شرایطی به موضوع اعجاز قرآن و تبیین وجه آن پرداخته اند. این مقاله می کوشد با مروری بر پیشینه مباحث مرتبط، دو خاستگاه تاریخی برای پیدایش و نظریه پردازی درباب وجه اعجاز قرآن در قرون نخست بازشناسی کند: نخست مباحثات و مناظرات کلامی مسیحیان و مسلمانان درباب نشانه های نبوت حضرت محمد (ص) و دوم تلاش های ادبی و کلامی معتزله بصره و بغداد. پس از این دوران، متکلمان معتزلی این امر را در قرن چهارم بیشتر و بیشتر مطرح کردند که در اواخر این قرن، درآمد. از آغاز قرن پنجم، نظریه پردازی درباب اعجاز و تبیین وجه اعجاز قرآن هم در آثار کلامی و هم در آثار تفسیری عالمان تمامی فرق متداول و به یکی از مباحث اساسی در دو دانش تفسیر و علوم قرآن تبدیل شده است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 113 تا 144
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
شیعه و آراء تفسیری معتزله
نویسنده:
محمدی خرم آباد غلام محمد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژههای اصلی :
معتزله
,
شیعه
,
آراء تفسیری
,
نقد سازنده
چکیده :
این مقاله سعی دارد نزدیکی وهمسویی تفاسیر امامیه و معتزله، تعامل وتضارب سازنده افکار و بهره گیری اندیشمندان شیعی از آراء تفسیری معتزلی را نشان دهد. بدین جهت مهمترین و ارزشمندترین آثار تفسیری شیعه یعنی امالی شریف مرتضی، تبیان شیخ طوسی و جوامع الجامع طبرسی مورد بررسی قرارگرفته و اقتباس و استفاده آنان از تفاسیر بزرگان معتزله چون رمانی ، بلخی ، جبایی و زمخشری در کنار نقد سازنده این تفاسیر بیان شده و ستایش بزرگان هر یک از فریقین ازدیگری بویژه ستایش امامیه از آراء تفسیری معتزله آمده است تا روابط سازنده و سالم پیشینیان روشن تر شود و به نزدیکی مذاهب اسلامی به یکدیگر و به وحدت مسلمانان کمک گردد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 117 تا 134
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
غرض الهی از دید ابن سینا و مقایسه آن با نظر متکلمان
نویسنده:
مهناز کهندانی تفرشی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
معتزله
,
اشاعره
,
علم عنایی
,
غایت
,
فلسفه بوعلی
,
غرض الهی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
یکی از موضوعات مهم در اندیشه اسلامی بحث غرض داشتن حق تعالی است. آیا حق تعالی در افعال خود غرض و غایتی را دنبال میکند یا آنکه خدا منزه از غرض و هدف است. هر یک از نحلههای فکری بنا بر خداشناسی خود موضع متفاوتی در اینباره داشتهاند. معتزله بر غایت داشتن خداوند و اشاعره بر پیراسته بودن ساحت حق از آن، تأکید کردهاند. ابنسینا متناسب با نوع خداشناسی فلسفی خود، فراتر از نگاه ظاهری متکلّمان، همنظر با معتزلیان، نبود غرض را مساوی با عبث بودن فعل دانسته و در عین حال، همنظر با اشاعره، داشتن غرض را مخالف توحید الهی میداند. از دید ابنسینا علم عنایی حقّ، علّت تامّه پدیدآمدن موجودات است و علم ذاتی حق به ذات خود، مبدأ فَیَضان عالَم وجود است. علم عنایی واجب به موجودات و علم او به اینکه واجب است موجودات چگونه باشند تا بر نیکوترین نظام موجود شوند، موجب پدید آمدن نظام عالم است. بر این اساس غرض نداشتن افعال الهی به دید ابنسینا، نه مطابق با نظر اشاعره است و نه پذیرفتن غایت از سوی او، همانند نظر متکلمان عدلیه است، بلکه وی طرحی نو در میاندازد و هر دو نظر را بر اساس مبانی فکری خویش اصلاح میکند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 41 تا 59
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
عوامل مواجهه با علم کلام در فرهنگ اسلامی
نویسنده:
محمد حسن گنجی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
علوم عقلی
,
13. علم کلام
,
علم کلام
,
علوم عقلی
,
علوم معقول
کلیدواژههای فرعی :
فرق کلامی ,
معتزله ,
بدعت ,
راه مستقیم ,
استکمال نفس ,
تابعین ,
روایات و پیامبر اکرم (ص) ,
17. فرق کلامی ,
معتزله (اهل سنت) ,
بدعت ,
کمال نفوس انسانی ,
کمال انسانی ,
قرآن ,
جدال ,
مروج الذهب ,
صراط ,
قرآن ,
جدال ,
مراء ,
صحابه پیامبر(ص) ,
شک زدایی قرآن ,
کلام و تفرقه ,
کلام و بدعت ,
اتباع از مشتبهات ,
علوم اوایل ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه حلی
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
شاپا (issn):
2251-6123
چکیده :
دانشهای عقلیای چون کلام، منطق و فلسفه از آغاز پیدایی خود در میان مسلمانان، همچنان که موافقان و مروجانی داشته، با مخالفتهای شدیدی نیز در میان قشری از متدینان مواجه بوده است. این موضع موافق و مخالف البته منحصر به دیانت اسلام نبوده و در دیگر ادیان چون یهودیت و مسیحیت نیز وجود داشته است. مقاله حاضر کندوکاوی است مختصر در علل و دلایل مخالفت با علم کلام در بین مسلمانان و عمدتا اهل سنت. شیوه بررسی در این مقاله، استقرائی- تاریخی است. ضمن این که پاسخهای اجمالی به دلایل مخالفان نیز ارائه و به محورهای کلی و اساسی و برانگیزاننده موافقت و مخالفت با علم کلام اشاره میشود.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 83 تا 100
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تشبیه، تفویض و تأویل در مکتب اصحاب حدیث
نویسنده:
هادی حجت
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
تفویض
,
صفات خبری
,
01. خداشناسی (کلام)
,
اصحاب حدیث (فرق کلامی)
,
صفات الهی
,
صفاتیه (مذاهب کلامی)
,
اصول اهل سنت
,
صفات خبریه
,
عقاید اهل سنت
,
آیات صفات الهی
,
تشبیه
,
اصحاب حدیث
,
صفات خدا
,
زبان دین (مسائل جدید دین شناسی)
,
تشبیه در مکتب اصحاب حدیث
,
تفویض در مکتب اصحاب حدیث
,
تاویل در مکتب اصحاب حدیث
,
8- اهل حدیث (فرق اسلامی)
,
3- اهل سنت Sunnism (فرق اسلامی)
کلیدواژههای فرعی :
تأویل ,
معتزله ,
اشاعره ,
تشبیه ,
اختیار انسان ,
مکتب مشبهه ,
مفوضه ,
حنابله ,
صفات خبری ,
آیات صفات ,
راسخان در علم ,
اختیار انسان ,
قرآن ,
ظنی بودن تاویل ,
ضرورت تأویل ,
تأویل در قرون اولیه ,
اختصاص تأویل به خداوند ,
سیره پیامبر (ص) در تأویل ,
امامان معصوم علیهم السلام ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی
شاپا (issn):
2251-6123
چکیده :
آیات صفات بخشی از متشابهات قرآن به شمار می روند. مسلمانان در برابر این آیات دیدگاه های مختلفی دارند، در واقع در این باره سه نظر عمده وجود دارد: تشبیه، تفویض و تأویل. تشبیه همانند ساختن خداوند در ذات یا صفات به مخلوقات و اسناد صفات خلق به خالق است. تفویض آن است که معنای صفات خبریه خداوند متعال برای ما معلوم نیست و لذا مسأله را بایستی به خداوند متعال تفویض و در این باره سکوت کرد. تأویل، تفسیر این آیات مطابق با شأن خداوند باری تعالی است گرچه با ظهور ابتدایی الفاظ مخالف باشد. اهل حدیث به شدت از تأویل این آیات و احادیث مشابه آن اجتناب کرده و به ناچار به تشبیه یا تفویض رو آورده اند. در این مقاله نشان داده ایم تأویل ضرورتی است که نه تنها امامان شیعه که جمعی از صحابه، تابعان و حتی برخی از بزرگان اصحاب حدیث نیز با بهره گیری از آن به تفسیر و تبیین آیات پرداخته اند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 125 تا 156
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تحلیل تطبیقی دیدگاه علامه طباطبائی و فخر رازی درباره تکلم الهی
نویسنده:
عبداله نصری، معصومه مرزبان
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه علامه طباطبایی(ره),
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فخر رازی
,
علامه طباطبایی
,
کلام الهی
,
حقیقت کلام
,
کلام نفسی
,
کلام لفظی
,
اسمای الهی
,
وحی
,
درباره علامه طباطبایی
کلیدواژههای فرعی :
امامت ,
معتزله ,
حضرت موسی (ع) ,
ملاصدرا ,
اشاعره ,
ابراهیم (ع) ,
حنابله ,
نفس رحمانی ,
خلق قرآن ,
اقسام تکلم خداوند ,
آراء متکلیمن درباره کلام الهی ,
اعتباری بودن کلام ,
ظهور خزائن خداوند ,
مکالمه خداوند با فرشتگان ,
مکالمه خداوند با موسی ,
تشکیک در کلام خداوند ,
ابتلای ابراهیم با کلمات ,
قدم کلام خدا ,
کلام تکوینی ,
رابطه لفظ و معنا ,
وحی ,
آیه ابتلاء ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
یکی از پرمخاطرهترین مسائل در تاریخ اندیشههای کلامی، مسئله کلام خداوند است. متکلّمان مسلمان، نخست تحت تأثیر آیات قرآن و احادیث پیامبر(ص) و آنگاه در مواجهه با اندیشههای مسیحی درباره تثلیث و فلسفه یونان، مسئله صفات را ارائه دادهاند. پس از آن بر مبنای تلقیهای متفاوت از صفات الهی، اختلافها و مشاجرههایی درباره متکلّم بودن خدا بهوجود آمد. با توجّه به دیدگاههای متکلّمان مسلمان درباره کلام خدا میتوان گفت که در طول تاریخ این مسئله دغدغه بسیاری از متفکّران بوده و در مواجهه با مسائل فرهنگی، اجتماعی و گاه سیاسی، صورتهای متفاوتی به خود گرفته است. اندیشمندان مسلمان در پی پاسخی مستدل به پرسش حقیقت کلام خداوند، مباحثی را مطرح کردهاند که در این میان اندیشه فخر رازی و نظریّه علاّمه طباطبائی از ژرفنگری خاصّی برخوردار است و نوشتار پیش رو، با هدف مقایسه و ارزیابی این دو نظریّه تدوین شده است. فخر رازی معتقد است ورای این الفاظ، در ذهن متکلّم معانی قرار دارد و حقیقت کلام همین معانی است که آن را کلام نفسی مینامند. در پاسخ گفته شده است که در ذهن متکلّم ورای الفاظ، معانی قرار دارد، امّا اینکه به این معانی کلام گفته شود، مورد قبول نیست و دلیلی بر اثبات آن وجود ندارد و در عرف به معانی، کلام گفته نمیشود، در جملههای خبری غیر از علم و در جملههای انشایی غیر از اراده و کراهت، چیزی به نام کلام نفسی وجود ندارد و هر چه است، همان علم و اراده است. در مقابل، نظرات علاّمه طباطبائی دالّ بر مجهول بودن حقیقت کلام الهی دارد. به اعتقاد علاّمه، از آیات قرآن چنین به دست میآید که خداوند با برخی از بندگان خود حقیقتاً سخن گفته است و سخن گفتن خداوند همانند سخن گفتن ما با عبور هوا از حنجره و نیز به ارتعاش درآوردن تارهای صوتی نیست، امّا اینکه حقیقت این سخن گفتن چیست، برای ما نیز معلوم نیست و تنها این را میدانیم که آثار کلام الهی همان «کشف ما فی الضّمیر» است و از این نظر، بین کلام خداوند و کلام بندگان تفاوتی نیست. کلام حق همان افاضه، افاده و ظهور علوم مکنونه و اسرار مخزونه غیبیّه بر کسانی است که حضرت الهی اراده فرموده، مورد اکرام او قرار گیرند و این کتابهای آسمانی که مجموعهای از حروف و کلمات هستند (قرآن و سایر کتابهای الهی) همگی کلام الهی میباشند. کلام نسبت به هر متکلّمی نوعی خاصّ است و در باب حق تعالی از نظر ظهور آن در عوالم روحانی، برزخی، حسیّ و نیز از نظر متعلّقات کلام یا مخاطبهای مختلف، متنوّع و ذو مراتب میگردد، امّا در جهت ذات حق مراتبی ندارد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 31 تا 60
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
رویکرد عقلی در تفسیر
نویسنده:
هما میرزاوزیری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
چکیده
وضعیت نشر :
پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
معتزله
,
مجاز
,
ناسخ و منسوخ
,
تحریف قرآن
,
اعجاز قرآن
,
خلق قرآن
,
حقیقت و مجاز
,
روش عقلی تفسیر
,
اسباب نزول
,
لغت
,
تاویل
,
جایگاه عقل
,
کارکرد عقل در تفسیر قرآن معتزله
,
تفسیر عقلی قرآن
چکیده :
این پایان نامه ترجمه فصول اول و دوم کتاب «الاتجاه العقلی فی التفسیر» اثر نصر حامد ابوزید است. عناوین این فصول به این قرار است: فصل اول، مفهوم مجاز، خاستگاه و دگرگونی های آن؛ فصل دوم، مجاز و تأویل. مترجم نخست در خصوص موضوع کتاب از پیدایش معتزله، معتزله و تفسیر، روش تفسیری معتزله، جایگاه عقل در تفسیر معتزله، کاربرد عقل در شناخت محکم و متشابه و تفسیر آن، لغت در تفسیر معتزله، اسباب نزول در تفاسیر معتزله، معتزله و مسئله حدوث قرآن، معتزله و بحث ناسخ و منسوخ، معتزله و بحث اعجاز قرآن، معتزله و بحث عام و خاص، معتزله و بحث قصص قرآنی، معتزله و مسئله مدت نزول قرآن، معتزله در مسئله تحریف قرآن، معتزله و مبحث حقیقت و مجاز و امتیازات تفسیر معتزله بحث کرده و در ادامه کتاب را معرفی کرده و به دنبال آن به ترجمه فصل دوم کتاب پرداخته است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
آموزه بداء در اندیشه امامیه از آغاز غیبت تا پایان مدرسه بغداد
نویسنده:
جمال الدین موسوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده
وضعیت نشر :
قم: انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
امامیه
,
البداء
,
غیبت
,
عدل الهی
کلیدواژههای فرعی :
شیخ صدوق ,
شیخ طوسی ,
معتزله ,
سیدمرتضی ,
شیخ مفید ,
لطف ,
اراده ,
البداء ,
نسخ ,
ظهور ,
قاضی عبدالجبار ,
متکلمان بغداد ,
متکلمان کوفه ,
کراجکی ,
عقل گرا ,
اراده ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان
شاپا (issn):
2345-3788
چکیده :
اندیشه ناب و توحیدی «بداء» گرچه در جامعه مسلمانان نخستین وجود داشت، اما بنا به دلایلی تنها در جامعه شیعی استمرار یافت. تا پایان عصر حضور ائمه(ع) میان متکلمان شیعه اختلافی در تبیین بداء وجود نداشت. بعد از این دوره و در زمانی که کلام شیعه دوران رکود و فترت را پشت سر می گذاشت، گروهی از معتزلیان شیعه شده و متکلمان عقل گرای شیعه تبیین جدیدی از بداء ارائه داده و آن را هم وزن نسخ دانستند. این اندیشه جدید که در ابتدا گروه اندکی طرف دار آن بودند، رفته رفته جایگاه مهمی در میان متکلمان شیعه پیدا کرد، به گونه ای که در اواسط قرن پنجم تقریبا همه گیر شد. تبیین این اندیشه جدید با شیخ مفید ادامه یافت و شاگردان وی نیز ادامه دهنده همین مسیر بودند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 51 تا 68
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی و ارزیابی تطبیقی از مبانی و ادله نظریه "رویت حق تعالی"
نویسنده:
فتح اله نجارزادگان
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
کلیدواژههای اصلی :
معتزله
,
رویت حق تعالی اشاعره
,
مبانی تفسیر و تاویل آیات
چکیده :
نزاع دیرینه فرق اسلامی در مساله رویت حق تعالی برایند مبانی تفسیری و کلامی آنها است. اهمیت بررسی این موضوع نیز، در کشف و ارزیابی این مبانی است. شیعه و معتزله از امتناع رویت سخن می گویند و بر مبنای ادله عقلی، ظواهر آیات را تاویل می کنند. اشاعره با باور بر امکان رویت حق تعالی در دنیا و وقوع قطعی آن در عالم آخرت، آن را محصول ظواهر آیات، نصوص متواتر و عقیده سلف می انگارند. در این نزاع، قلمرو مدرک عقل و میزان حجیت آن در تاویل و تفسیر نقل (آیات و روایات) در میان فرق، رخ می نماید. صحت و سقم ادعای اثرپذیری شیعه از معتزله در مبانی و ادله رویت و نیز ادعای اجماع سلف بر رویت، محک خواهد خورد و بالاخره میزان کارآمدی نقد هر کدام از دو طرف نزاع، نسبت به ادله طرف مقابل آشکار خواهد شد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 113 تا 132
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
قاعده قبح نقض غرض در کلام اسلامی
نویسنده:
محمدجواد دکامی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
دانشگاه شهید بهشتی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
اشاعره
,
عدلیه
,
قاعده نقض غرض
,
17. فرق کلامی
,
صفات الهی
,
امامت
,
معاد(کلام)
,
نبوت
,
حیات اخروی
,
صفات خدا
کلیدواژههای فرعی :
فخر رازی ,
علامه طباطبایی ,
مرتضی مطهری ,
معتزله ,
نبوت ,
معجزه ,
الله ,
فاعلیت الهی ,
لطف ,
فعل الهی ,
غرض ,
قباحت نقض غرض ,
ضرورت نصب امام ,
حکمت ,
کمال ذاتی ,
قاعده العالی لایلتفت الی السائل ,
کاربرد قاعده نقض غرض ,
متکلمان شیعه ,
برهان لطف ,
برهان قانون گذاری ,
حسن و قبح ,
ضرورت عصمت ,
ضرورت معاد ,
ابوالحسن شعرانی ,
عبدالرزاق لاهیجی ,
قرآن ,
ارسطو ,
ابن سینا ,
پیامبر ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان
,
علامه حلی
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
مرتضی مطهری
شاپا (issn):
0
چکیده :
میان متکلمان و حکمای مسلمان در خصوص وجود یا عدم غایت و غرض در افعال باری تعالی اختلاف نظر وجود دارد. اشاعره وجود هر گونه غایت و غرض در افعال الهی را با کمال ذاتی او متعارض می دانند و آن را انکار می کنند. در مقابل، حکمای الهی و متکلمان عدلیه معتقدند که حضرت باری تعالی در افعالش غایت و غرض دارد و هیچ فعلی از او سر نمی زند مگر اینکه متوجه غایت و غرض خاصی باشد، اما در اینکه غایت و غرض در افعال الهی به چه کسی یا چه چیزی بر می گردد میان این اندیشمندان اختلاف نظر وجود دارد. متکلمان عدلیه معتقدند که غرض باید به غیر خدا برگردد تا او از هر گونه نقص و کاستی مبرا باشد، اما حکما می گویند غرض باید به خود خدا برگردد تا با قاعده «العالی لا یلتفت الی السافل و لا یستکمل بِه» در تعارض نباشد. آنچه همه صاحب نظران بر آن اتفاق نظر دارند این است که «نقض غرض قبیح است»، زیرا منجر به اجتماع خواستن و نخواستن فعل واحد می شود که محال است. قاعده قباحت نقض غرض» در کلام عقلی کاربرد زیادی دارد و کمتر قاعده ای از لحاظ کاربرد به پای این قاعده می رسد. اهمیت این قاعده تا بدان حد است که در تمام اصول دین از آن بحث می شود. اصل وجود غایت در افعال الهی در مباحث مربوط به توحید اثبات می شود و سپس به عنوان مقدمه در اثبات اصول دیگر یعنی عدل، نبوت، امامت و معاد به کار می رود.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 75 تا 98
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
تعداد رکورد ها : 142
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید