جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
>
پ: فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی دوره دوم (عقلگرائی تأویلی)
>
سید مرتضی: علی بن حسین بن موسی
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
تعداد رکورد ها : 220
عنوان :
معادشناسی از دیدگاه شیخ صدوق و سید مرتضی
نویسنده:
پدیدآور: مریم صدری خانلو ؛ استاد راهنما: روحاله آدینه ؛ استاد مشاور: مجید ملایوسفی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
فهرست نوشتهها
فهرست منابع فارسی
فهرست منابع انگلیسی و زبانهای دیگر
متن ناقص پایان نامه
زبان :
فارسی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق
,
سید مرتضی: علی بن حسین بن موسی
چکیده :
مسأله معاد به عنوان یکی از اصول اعتقادی شیعه در مقایسه با مباحث دیگر در فلسفه و کلام اسلامی و نقش آن در چگونگی زندگی پسادنیوی و سرانجام انسان پس از مرگ، اهمیت زیادی در میان دانشمندان علوم اسلامی دارد. در این پژوهش تلاش شده، شناخت معاد و چگونگی جاودانگی انسان از دیدگاه دو متکلم برجسته شیعه؛ شیخ صدوق و سید مرتضی مورد بررسی قرار گیرد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی به صورت کتابخانه ای با بررسی اسناد و مدارک معتبرمی باشد و هدف از انجام این تحقیق، تبیین اندیشه های کلامی و واکاوی و تأمل بیشتر، درباره ی حقیقت معاد از دیدگاه شیخ صدوق و سید مرتضی است. نتایج پژوهش نشان می دهد که هر دو متکلم اصل معاد را قبول دارند و عقیده به رجعت را که از امور مسلم و قطعی شیعه است، می پذیرند و تناسخ را امری باطل می دانند. شیخ صدوق با پذیرش ساحتی غیر مادی در انسان و تجرد نفس، به جسمانی نبودن روح معتقد است. از نظر وی نفس همان روح مایه حیات است، لیکن سید مرتضی برخلاف شیخ صدوق دیدگاهی مادی انگارانه از انسان دارد و اصل وجود نفس را نمی پذیرد و بین نفس و روح تفاوت قائل است، گر چه هر دو غیر مجرد و جسمانی هستند. او نفس یا حقیقت انسان را همین شخص مشاهده پذیر متحرک، و روح را هوای موجود در منافذ موجود زنده معرفی کرده که منشأ حیات است. یکی از نکات مهم در اندیشه ی صدوق، اشاره او به صاحب ادراک بودن روح مستقل، پس از مفارقت از بدن است، وی معتقد است نفس، جوهری غیر از بدن است و حیات و قدرت و ادراک، به آن باز می گردد و نفس یا حقیقت انسان، همان روح مجرد بسیط است، ولی در نظر سید مرتضی روح قائم به نفس نیست؛ لذا در صورتی که از بدن مفارقت کند، حیات و ادراک نخواهد داشت. وی از متکلمانی است که گر چه تفسیری مادی گرایانه از انسان بر می گزیند و مرگ را نابودی می انگارد ولی به زندگی پس از مرگ اعتقاد راسخ دارد و در تبیین حقیقت مرگ و چگونگی برزخ و رستاخیز می کوشد. در این پژوهش سعی شده است تا با مقایسه دو دیدگاه در اصل معاد، پس از تبیین نظرات شیخ صدوق و سید مرتضی، به تحلیل این دو دیدگاه پرداخته شود.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تأمّلی بر بنیادهای کلامی اندیشهی سیاسی شیعه با تاکید بر آراء شیخ مفید و سید مرتضی علمالهدی
نویسنده:
سید مهدی ساداتینژاد، مهدی موحدینیا
نوع منبع :
مطالعه تطبیقی , نمایه مقاله
زبان :
فارسی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان
,
سید مرتضی: علی بن حسین بن موسی
چکیده :
مسأله ی این پژوهش، تأکید بر «کلام» و اصول عقائد به عنوان مبنا و شالوده اندیشه سیاسی شیعه است. مطابق این نظر، مفاهیم کلامی ای چون نبوت، امامت، غیبت و ولایت فقها، چارچوبی هستی شناسانه و معرفت شناسانه را به وجود میآورند که دلالتهای سیاسی- اجتماعی مخصوص به خود را اقتضا میکند. روش پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی و متن محور است و با رجوع به مفاهیم پایه در متون کلامی شیخ مفید و سید مرتضی علم الهدی به عنوان دو چهره ی محوری علم کلام شیعی، به استنباط اندیشه سیاسی آنان و مبانی اندیشه سیاسی شیعه میپردازد. مهمترین یافته های این پژوهش تبیین شاخصههای اساسی اندیشه سیاسی مبتنی بر کلام شیعه است که رئوس آن عبارتست از پیوند و درهم تنیدگی جوهری و ساختاری دیانت و سیاست، محوریت «تکلیف» در اندیشه و کنش سیاسی، نگاه به سیاست به عنوان بستری برای استقرار دیانت، به همین دلیل در کلام سیاسی شیعه بر لزوم وجود صفاتی چون علم و عصمت برای متولیان امر حکومت، تأکید شده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
گفتگو با حجة الاسلام و المسلمین دکتر محمد تقی سبحانی در بارۀ شخصیّت سیّد مرتضی، به ویژه بُعد کلامی وی و نیز نوآوری ها و تأثیرات ایشان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
متن
زبان :
فارسی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
سید مرتضی: علی بن حسین بن موسی
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
روایاتی مجعول در رد بر فلسفه (۱)
نویسنده:
حسن انصاری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
متن
وضعیت نشر :
کاتبان,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
مخالفت با فلسفه
,
نقد عرفان و فلسفه
,
نقادی فلسفه اسلامی
,
اسلامیت فلسفه اسلامی
,
نقد فلسفه
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
سید مرتضی: علی بن حسین بن موسی
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مبانی جهانشناختی اخلاق در انديشه كلامی سيدمرتضی
نویسنده:
وحيد پاشايي
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
زبان :
فارسی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
سید مرتضی: علی بن حسین بن موسی
چکیده :
براي ترسيم يک نظام اخلاقي، به مباني مختلف و مستحکمي نياز است. يکي از مهمترين مباني در ارائه يک نظام اخلاق، مباني جهانشناختي است که نگاه انديشمندان به عوالم هستي و اصول حاکم بر آن را بازتاب ميکند. سيدمرتضي، از انديشمندان بنام شيعه در انديشههاي کلامي خود، نگرشي به جهان هستي دارد که در نتيجه منجر به تقسيم عوالم وجود، به عوالم پيش از دنيا، عالم دنيا و عوالم پس از دنيا شده است. اين نوشتار، به تشريح و تحليل اين نگرش و تأثير آن در اخلاق پرداخته و به نتايجي همچون انگيزش اخلاقي با توجه به اعتقاد به عوالم پسيني دنيا و ثواب و عقاب اخروي، معناداري اخلاق با توجه به انکار عالم ذر پيش از دنيا و توجيه چرايي زيست اخلاقي، در اثر اعتقاد به ناظمي مدبر و صاحب قوانين در دنيا رسيده است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 53 تا 71
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
فیه السید المرتضی فرصه للتعریف بالفقه الکلامی
نویسنده:
علی شهرستانی
نوع منبع :
کتابشناسی(نمایه کتاب)
منابع دیجیتالی :
معرفی کتاب
وضعیت نشر :
قم : دار نشر الباقیات,
زبان :
عربی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
سید مرتضی: علی بن حسین بن موسی
کد کنگره:
BP209/6/ش9الف7 1397
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تبیین همگرایی عملکرد سیاسی ـ اجتماعی شریف مرتضی با سیره وفاقگرایانه شیخ مفید
نویسنده:
سعید توفیق؛ مصطفی پیرمرادیان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
مراجع
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
درباره شیخ مفید
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان
,
سید مرتضی: علی بن حسین بن موسی
چکیده :
در آستانه غیبت کبری، فقهای امامی در حوزة نیابت عام، سُکاندار هدایت جامعه شیعیان گردیدند. شیخ مفید در مقام رئیس مکتب بغداد و زعیم عام شیعه، در مواجهه با رخدادها و تنشهای مذهبی ـ اجتماعی، با هدف طرح، تبیین و تبلیغ مذهب امامی، در عصری که هر مذهب فاقد توان علمی در دفاع از عقاید خویش، لاجرم به حاشیه تاریخ فرق رانده میشد و نیز حفظ حداکثری نیروی انسانی شیعه، هوشمندانه با سیره وفاقگرایانه، پای به عرصه زعامت اجتماعی ـ سیاسی شیعیان نهاد. با وفات شیخ مفید، شریف مرتضی، ریاست مکتب بغداد، زعامت حوزة علمی و مرجعیت جامعة شیعی را عهدهدار شد؛ از این رو، بایسته به نظر میرسد که بین عملکرد سیاسی ـ اجتماعی شریف مرتضی با سیره اجتماعی زعیم عام فقید نوعی همگرایی وجود داشته باشد. از آنجا که شریف مرتضی با سیرة استاد خود در رویارویی با تنشهای مذهبی از نزدیک آشنا بود، و پس از وفات شیخ مفید از سیره وفاقگرایانه وی عدول نکرد، بلکه با تأسی از این سیره گوی سبقت را نیز در این زمینه ـ همچون عقلگرایی وی در تبیین و قرائت از مذهب امامی ـ از استاد خویش ربود. این مقاله با شیوه توصیفی ـ تحلیلی، از یک سو سیره وفاقگرایانه شیخ مفید و از سوی دیگر همگرایی عملکرد سیاسی ـ اجتماعی مرتضی با سیره شیخ را تبیین مینماید.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 123 تا 156
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی تطبیقی آرای سید مرتضی و علامه طباطبایی در چیستی عقل و کارکردهای آن
نویسنده:
حمیدرضا شریعتمداری؛ سید باقر حسینی کریمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
مراجع
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
عقل شناسی
,
معرفت شناسی اسلامی
,
درباره علامه طباطبایی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
سید مرتضی: علی بن حسین بن موسی
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
هدف: هدف این پژوهش بررسی تطبیقی آرای سید مرتضی و علامه طباطبایی در چیستی عقل و کارکردهای آن از دیدگاه این دو بزرگوار بود. روش:برای بررسی عنوان این پژوهش تا رسیدن به نتیجۀ مطلوب، از شیوة توصیفی و تحلیلی استفاده شد. یافتهها: با توجه به جایگاه مهم و حجیت عقل نزد سید مرتضی و علامه طباطبایی، میتوان شش کارکرد مهم برای عقل از دیدگاه ایشان در نظر گرفت: 1. اثبات اصول و مبانی تشیّع، 2. عقل به عنوان منبع و مُدرِک، 3. تأویل و توجیه آیات و روایات ناسازگار با اصول عقلی، 4. عقل و معتبر دانستن یک خبر یا ابطال آن، 5. عقل به عنوان ابزار فهم، استنباط و تبیین متون دینی، 6. عقل و خرافهستیزی. نتیجهگیری: اگرچه سید مرتضی و علامه طباطبایی در حجیت عقل و تبیین بسیاری از کارکردهای عقل، اشتراک نظر داشتهاند؛ ولی به نظر میرسد در تعریف عقل، تبیین برخی از کارکردها، مثل تأویل و توجیه آیات و روایات ناسازگار با اصول عقلی و نوع رویکردشان نسبت به تبیین مسائل دینی با یکدیگر تفاوتهایی نیز داشتهاند. رویکرد سید مرتضی، کلامی بود؛ ولی علامه طباطبایی بیشتر با روش فلسفی با مسائل دینی مواجهه داشته است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 479 تا 496
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
امالی المرتضی: غرر الفوائد و درر القلائد - المجلد 2
نویسنده:
علی بن حسین بن موسی سید مرتضی؛ محقق: محمد ابوالفضل ابراهیم
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
معرفی کتاب
وضعیت نشر :
قاهره: دار الفکر العربی,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
احادیث
,
تاویل قرآن
,
تفسیر آیات متشابه
,
مناظره
,
آیات متشابه قرآن
,
19. مسایل کلامی
,
شعر عربی
,
احادیث و روایات
,
و دیگر موضوعات مرتبط با کلام
,
شعرای عرب
,
مناقشه
,
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
,
اصطلاحنامه علوم حدیث
,
تفسیر قرآن
,
13. علم کلام
,
کتب تفسیر شیعه امامیه
,
کتب حدیث شیعه
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
سید مرتضی: علی بن حسین بن موسی
شماره ديويي:
297/212
چکیده :
«الأمالی»، کتابی در تفسیر آیات متشابه و مشکل و تبیین احادیث دشوار، تألیف سید مرتضی، متکلم، ادیب، فقیه و حدیث شناس برجسته امامیه در سده پنجم قمری. در فهرست های قدیمی، این کتاب به نام «الغرر و الدرر» نامیده می شود. امّا اهل حدیث، آن را با اسم أمالی المرتضی می شناسند. أمالی، مجالس مختلفی است که سیدمرتضی، آنها را در زمان های پی در پی املا کرده و در آنها از موضوعی به موضوع دیگر و از هدفی به هدف دیگر منتقل شده است. بعضی از آیات قرآن کریم را که تأویل آنها بر عامه و خواص پوشیده است و سؤالاتی در مورد آنها شده و اشکالاتی متوجّه آنها است، انتخاب کرده و تأویل و توجیهش را به طریق و مذهب اصحابش که معتزله یا اصحاب عدل اند- چنان که او را می نامد-، علاج و درمان کرده است. او کوشش خود را مصروف بر این داشته که در تأویل آیات متشابه و اشعار عرب زبانان، توفیق حاصل کند که الحق، در این کار، تسلّط عجیبی از خودش بروز داده و ذهن لطیف و نکته پرداز و هوش سرشار خود را نشان داده است. وی را در تفسیر و تأویل، کثرت محفوظاتش از شعر، لغت و حدیث یاریش نموده و فصل الخطاب وجوه مختلف و آرای متفاوتی بوده که بر او عرضه می شده است. البته، گاهی نیز اخذ همه آرا و جمع آنها را جایز و صحیح دانسته است. آیاتی را که سید مرتضی انتخاب کرده و بر تفسیر آنها همّت گماشته است، اکثراً از مواردی است که در کتب دیگر به دست ما نرسیده است. او علاوه بر آیات، احادیثی را انتخاب کرده است که آنها نیز چنین اند و معمولا علما در تأویل آنها با هم اختلاف دارند. وی تعارض ها را آشکار کرده و تفسیر و تأویل آنها را- همان گونه که در تفسیر آیات عمل می کرد- بیان نموده و در این کار، از شواهد شعر و لغت کمک گرفته است. البته در این میان، مذهب اصحاب خود، یعنی اصحاب عدل را آشکار ساخته و دلیل آنها را برتر دانسته است. در این موارد، علی الخصوص با ابن قتیبه و ابو عبید قاسم بن سلاّم و ابن انباری، مناقشات فراوان کرده است. علاوه بر اینها در علم کلام هم مسائلی را طرح کرده که در آنها مشاجره وجود دارد و مناظرات بسیار رخ داده است؛ مطالبی مانند مسئله رؤیت خدا، خلق، افعال بندگان، اراده خدا بر زشتی ها... که در آنها بر ردّ دشمنان دلیل آورده است. او در این مناقشات، مهربان و در گفتارش عفیف است. به جز مسائل گفته شده در کتاب، مختاراتی از اشعار و سخنان برگزیده نیز وجود دارد که آنها را با شرح، نقد و ارزیابی همراه ساخته است. در آغاز آنها شرح حالی از شعرا آورده و همچنین گروهی از اشعار، أقوال و نوادر آنها را ذکر کرده است. در ادامه، نکات ظریفی از آنها و جواب های قانع کننده و نیز مطالب فکاهی آورده که بسیاری از آنها بر پایه کتب جاحظ، ابن قتیبه، مبرد، أبی حاتم، آمدی و دیگران است. همچنین، برخی از مقاصد شعرای عرب در جاهلیت و صدر اسلام را در مدایح و مراثی و هجویات و... ذکر کرده که بعضا مورد نقد قرار گرفته است. به خاطر وجود متون متنوع، فصول مختلف و مباحث گران قدر، برای این کتاب امتیاز ویژه بین کتب عربی حاصل شده است و مرجعی برای علما به شمار می رود. ادبا به آن نیازمندند و علاقه مندان در اعصار مختلف به آن ارجاع داده می شوند. همه اینها که گفته شد، مطالب موجود در متن اصلی کتاب است. علاوه بر اینها زیاداتی در انتهای کتاب موجود است که با عنوان مساله تنظیم شده و با نام تکملة الغرر به کتاب افزوده شده است. با این تکمله، کتاب أمالی المرتضی به پایان می رسد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
امالی المرتضی: غرر الفوائد و درر القلائد - المجلد 1
نویسنده:
علی بن حسین بن موسی سید مرتضی؛ محقق: محمد ابوالفضل ابراهیم
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
معرفی کتاب
وضعیت نشر :
قاهره: دار الفکر العربی,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
احادیث
,
تاویل قرآن
,
تفسیر آیات متشابه
,
مناظره
,
آیات متشابه قرآن
,
19. مسایل کلامی
,
شعر عربی
,
احادیث و روایات
,
و دیگر موضوعات مرتبط با کلام
,
شعرای عرب
,
مناقشه
,
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
,
اصطلاحنامه علوم حدیث
,
تفسیر قرآن
,
13. علم کلام
,
کتب تفسیر شیعه امامیه
,
کتب حدیث شیعه
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
سید مرتضی: علی بن حسین بن موسی
شماره ديويي:
BP 94 /ع8الف8
چکیده :
«الأمالی»، کتابی در تفسیر آیات متشابه و مشکل و تبیین احادیث دشوار، تألیف سید مرتضی، متکلم، ادیب، فقیه و حدیث شناس برجسته امامیه در سده پنجم قمری. در فهرست های قدیمی، این کتاب به نام «الغرر و الدرر» نامیده می شود. امّا اهل حدیث، آن را با اسم أمالی المرتضی می شناسند. أمالی، مجالس مختلفی است که سیدمرتضی، آنها را در زمان های پی در پی املا کرده و در آنها از موضوعی به موضوع دیگر و از هدفی به هدف دیگر منتقل شده است. بعضی از آیات قرآن کریم را که تأویل آنها بر عامه و خواص پوشیده است و سؤالاتی در مورد آنها شده و اشکالاتی متوجّه آنها است، انتخاب کرده و تأویل و توجیهش را به طریق و مذهب اصحابش که معتزله یا اصحاب عدل اند- چنان که او را می نامد-، علاج و درمان کرده است. او کوشش خود را مصروف بر این داشته که در تأویل آیات متشابه و اشعار عرب زبانان، توفیق حاصل کند که الحق، در این کار، تسلّط عجیبی از خودش بروز داده و ذهن لطیف و نکته پرداز و هوش سرشار خود را نشان داده است. وی را در تفسیر و تأویل، کثرت محفوظاتش از شعر، لغت و حدیث یاریش نموده و فصل الخطاب وجوه مختلف و آرای متفاوتی بوده که بر او عرضه می شده است. البته، گاهی نیز اخذ همه آرا و جمع آنها را جایز و صحیح دانسته است. آیاتی را که سید مرتضی انتخاب کرده و بر تفسیر آنها همّت گماشته است، اکثراً از مواردی است که در کتب دیگر به دست ما نرسیده است. او علاوه بر آیات، احادیثی را انتخاب کرده است که آنها نیز چنین اند و معمولا علما در تأویل آنها با هم اختلاف دارند. وی تعارض ها را آشکار کرده و تفسیر و تأویل آنها را- همان گونه که در تفسیر آیات عمل می کرد- بیان نموده و در این کار، از شواهد شعر و لغت کمک گرفته است. البته در این میان، مذهب اصحاب خود، یعنی اصحاب عدل را آشکار ساخته و دلیل آنها را برتر دانسته است. در این موارد، علی الخصوص با ابن قتیبه و ابو عبید قاسم بن سلاّم و ابن انباری، مناقشات فراوان کرده است. علاوه بر اینها در علم کلام هم مسائلی را طرح کرده که در آنها مشاجره وجود دارد و مناظرات بسیار رخ داده است؛ مطالبی مانند مسئله رؤیت خدا، خلق، افعال بندگان، اراده خدا بر زشتی ها... که در آنها بر ردّ دشمنان دلیل آورده است. او در این مناقشات، مهربان و در گفتارش عفیف است. به جز مسائل گفته شده در کتاب، مختاراتی از اشعار و سخنان برگزیده نیز وجود دارد که آنها را با شرح، نقد و ارزیابی همراه ساخته است. در آغاز آنها شرح حالی از شعرا آورده و همچنین گروهی از اشعار، أقوال و نوادر آنها را ذکر کرده است. در ادامه، نکات ظریفی از آنها و جواب های قانع کننده و نیز مطالب فکاهی آورده که بسیاری از آنها بر پایه کتب جاحظ، ابن قتیبه، مبرد، أبی حاتم، آمدی و دیگران است. همچنین، برخی از مقاصد شعرای عرب در جاهلیت و صدر اسلام را در مدایح و مراثی و هجویات و... ذکر کرده که بعضا مورد نقد قرار گرفته است. به خاطر وجود متون متنوع، فصول مختلف و مباحث گران قدر، برای این کتاب امتیاز ویژه بین کتب عربی حاصل شده است و مرجعی برای علما به شمار می رود. ادبا به آن نیازمندند و علاقه مندان در اعصار مختلف به آن ارجاع داده می شوند. همه اینها که گفته شد، مطالب موجود در متن اصلی کتاب است. علاوه بر اینها زیاداتی در انتهای کتاب موجود است که با عنوان مساله تنظیم شده و با نام تکملة الغرر به کتاب افزوده شده است. با این تکمله، کتاب أمالی المرتضی به پایان می رسد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
تعداد رکورد ها : 220
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید