جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 959
امکان و جواز فهم قرآن
نویسنده:
محمدتقى مصباح یزدى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
از مباحث مهم و کلیدی در باب شناخت قرآن کریم، بحث از امکان فهم و تفسیر غیر معصومان از این کتاب الهی است. دو دیدگاه در این‌باره مطرح شده است: یکی دیدگاه اخباریان در امتناع فهم غیر معصومان ـ که دیر زمانی است منسوخ شده ـ و دیگری دیدگاه عموم عالمان که باور به امکان فهم قرآن دارند. اخباریان به دلایلی استناد کرده‌اند؛ از جمله: عدم سنخیت کلام خدا با فهم انسان غیرمعصوم، آیات بیانگر معلم قرآن بودن پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله و اختصاص فهم قرآن به پاک‌شدگان، روایات بیانگر اختصاص فهم قرآن به معصومان، و روایات بیانگر اراده خلاف ظاهر از آیات و روایات دال بر صامت بودن قرآن. در این مقال، با رد مدعای اخباریان، به این ادله پاسخ داده شده و به دلایل زیر بر امکان فهم قرآن، استدلال شده است: عقلایی و به لسان عرف بودن محاورات قرآن، تلازم هماوردخواهی قرآن با امکان فهم، تلازم فراخوان تدبر در قرآن با امکان فهم، دلالت برخی از اوصاف قرآن (مانند نور، بیان، تبیان، بصائر، برهان و بینه) بر امکان فهم، دلایل روایی مانند روایات بیانگر ضرورت تدبر در قرآن، چگونگی فهم قرآن، لزوم تمسک به قرآن و معیار بودن قرآن در ارزیابی اخبار و احادیث. در بحث از جواز فهم نیز نخست به تقسیم جواز به جواز تکلیفی و وضعی اشاره شده و سپس برخی ادله اخباریان مانند ممنوعیت پیروی از گمان، روایات نکوهشگر تفسیر به رأی و روایات بیانگر تحریف، بیان و نقد شده است. در پایان نیز به دلایل زیر بر جواز فهم استدلال شده است: مدار و معیار بودن محاورات عقلایی در فهم قرآن و عدم نارضایتی شارع از آن، آیات بیانگر فراخوان تدبر در قرآن، آیات تحدی و روایات بیانگر جواز فهم.
اخلاق و عرفان اسلامی
نویسنده:
محمدتقی مصباح یزدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در جلسات گذشته عرض كرديم كه بر حسب آنچه از آيات و روايات شريفه قرآن و روايات استفاده مى شود، براى سعادت انسان تنها راه، ايمان به خدا و انجام اعمال صالح است. گفته شد كه ايمان داراى درجات بسيار متفاوتى است كه شدت و ضعف آن در عمل ظاهر مى شود. آن ها كه تقيدشان به انجام وظايف شرعى و اعمال صالح بيشتر باشد، ايمانشان قوى تر است. همچنين در مقام اجتناب از گناهان، آن ها كه پرهيزشان بيشتر باشد، نگرانى و خوفشان بيشتر باشد، به طورى كه از متشابهات و مشكوكات هم اجتناب كنند، از مكروهات هم اجتناب كنند، اين ها نشانه هاى آن هستند كه ايمانشان قوى تر است. در واقع، سير تكاملى انسان سير ايمان است. انسانى كامل تر است يا ـ بفرماييد ـ انسان تر است كه ايمان بيشترى داشته باشد. هر قدر ايمان ضعيف تر باشد انسان از كمالات كمتر بهره دارد. در مقابل، آنچه موجب شقاوت انسان مى شود كفر و عناد است. همان گونه كه ايمان داراى مراتبى است، كفر هم داراى مراتبى است. از اعمال كفار معلوم مى شود كه مرتبه جحود و انكار و عنادشان نسبت به حق و اهل حق تا چه پايه است. شقاوت هم مراتبى دارد. بعضى ها در نهايت شقاوت هستند، (فى الدّركِ الاسفلِ مِن النارِ) (نساء: 145)؛ يعنى: پايين ترين چاه هاى جهنم. برخى هم در مراتب نزديك ترى به ايمان قرار دارند تا آنجا كه برسد به مرز ايمان، يك قدم به اين سمت بردارند مؤمن هستند، و يك قدم، به آن سمت كافر هستند. چنين مرزى بين ايمان و كفر وجود دارد كه به اصطلاح، نقطه صفر است. بستگى دارد به اينكه آدم تمايل به اين طرف پيدا كند مؤمن شود، يا به آن طرف، كه كافر شود.
اخلاق و عرفان اسلامى
نویسنده:
محمدتقی مصباح یزدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
انسان که به زیباترین شکل خلق شده است، ویژگی‏هایی دارد که نسبت به سایر مخلوقات الهی، به عنوان موجودی برتر شناخته می ‏شود. این موجود، علاوه بر برخورداری از اختیار و اراده، که او را در میان خلایق الهی ممتاز کرده است، از نظر صورت و سیرت نیز بر دیگران برتری دارد. برخورداری از هدایت تکوینی و تشریعی، هدایت باطنی و درونی، چشم، گوش، و قلب باطنی از ویژگی‏های انسان است. علی علیه ‏السلام مولای موحدان، انسان را برخوردار از حیات انسانی می‏ داند که می ‏تواند در پرتو آن، همه امکانات، ظرفیت‏ها و توانمندی‏های خود را در مسیر هدایت و انجام وظایف دینی و الهی خویش به کار گیرد تا به موجودی کامل نائل آید. انسانی برخوردار از حیات انسانی است که همه فضایل و کمالات انسانی او به منصه ظهور رسیده و او از آنها بهره‏ مند شود. اما همین انسان دارای حیات حیوانی نیز هست. در این صورت رشد صفات و ویژگی‏های حیات حیوانی او، بسان موجودی بی‏ روح و مرده خواهد بود. همچون سایر حیوانات، بلکه به مراتب بدتر از آنها خواهد بود.
اخلاق و عرفان اسلامى
نویسنده:
محمدتقی مصباح یزدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در بخش دوم از سلسله مباحث استاد مصباح يزدى پيرامون صفات منافقان، در اين شماره نيز شرح يكى ديگر از خطبه هاى اميرالمؤمنين(عليه السلام) در نهج البلاغه را به محضر اهل معرفت تقديم مى داريم. این مباحث پیرامون: دلايل و ريشه هاى اختلاف در دين، آثار و پيامدهاى وارد شدن در شبهات، آثار و پيامدهاى نسبى گرايى، است.
اخلاق و عرفان اسلامى
نویسنده:
محمدتقی مصباح یزدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
معرفى صفات ناشايست به مردم؛ از جمله ويژگى هاى تربيتى ائمه اطهار (عليهم السلام) يكى از شيوه هاى هدايت و تربيت ائمّه اطهار (عليهم السلام) به خصوص اميرالمؤمنين (عليه السلام)، اين است كه در بياناتشان، بعضى از صفات ناشايستى را كه در آن زمان رواج داشته يا در معرض رواج يافتن بوده و منشأ مفاسدى براى جامعه مى شده است، تذكر مى دادند و بر آن تكيه مى كردند. اين كار دست كم دو فايده داشته است: يكى اين كه، بسيارى از مردم باصفا و مخلص و متدين كه به دليل صفاى باطنشان باور نمى كنند كه كسانى ممكن است با قيافه ها و ظواهر آراسته، باطن فاسدى داشته باشند، متوجه مى شوند كه در ميان مردم، چنين صفات زشتى وجود دارد. اين موجب مى شود كه افراد مؤمن ساده دل توجه پيدا كنند و خود و محيط خودشان را بهتر بشناسند تا كم تر فريب ظاهر ديگران را بخورند. دوم اين كه، وقتى اين نكته ها تذكر داده مى شود و عيب ها و ضررهاى آن ها بيان مى شود، اشخاص تحوّل پيدا مى كنند و سعى مى نمايند كه به اين ها آلوده نشوند؛ چون شناخت خطر، درد و مرض موجب مى گردد كه انسان از آلوده شدن به آن پرهيز كند. اما اگر انسان توجه نداشته باشد، به تدريج بيمارى به او سرايت مى كند. در این راستا در اینجا این موضوعات مورد توجه قرار گرفته اند: پيشينه انحراف در اسلام، ويژگى هاى مذموم مردم عصر حضرت على(عليه السلام)، ملاك سلامت روان در روان شناسى، جايگاه تساهل و تسامح در نظام ارزشى دنياى امروز، تساهل و تسامح از منظر قرآن، ملاك تشخيص حق از باطل، وظيفه حق مداران.
اخلاق و عرفان اسلامى
نویسنده:
محمدتقی مصباح یزدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در دو جلسه گذشته مباحثى را به عنوان مقدمه بحث تزكيه نفس مطرح كرديم. همان گونه كه اشاره شد، اين عنوان از قرآن كريم اخذ شده و از اصطلاحات قرآنى در اين زمينه است: «و نفس و ما سوّيها فالهمها فجورها و تقويها قد افلح من زكيّها و قد خاب من دَسّيها.» (الشمس: 7ـ10) اين تعبير متضمن دو معناست: نفس انسان از يك سو، استعداد رشد، تكامل، نموّ و تعالى دارد و از سوى ديگر، در معرض آفات و آسيب هاست. ممكن است بعضى امور آن چنان ضربه هاى مهلكى به نفس وارد كنند كه نه تنها آن را از رشد و نموّ باز دارند، بلكه موجب سقوطش نيز بشوند. در این بحث موضوع تزکیه نفس مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
اخلاق و عرفان اسلامى
نویسنده:
محمد تقی مصباح یزدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
این مقاله به شرح و تفسیر خطبه 102 نهج ‏البلاغه می‏ پردازد. در شماره پیشین، استاد به بیان و شرح اوصاف بندگان شایسته خدا از منظر نهج ‏البلاغه پرداختند. در این شماره به شرح اوصاف بدترین بندگان خدای متعال از منظر امیرمؤمنان می‏ پردازد. انسان‏های محروم از الطاف، توجه، عنایت و کمک الهی، گرفتار گم‏راهی و انحراف از حق هستند. کسانی که خدای متعال آنان را به خود وانهد، راهنمای مطمئنی نخواهند داشت، شیطان نیز با وسوسه ‏های خویش آنان را از طریق سعادت دور می‏ سازد و با عمل به فکر و رأی خویش، گمراه می ‏شوند. از این‏رو، هر انسان مؤمنی برای طی طریق حق باید معارف ناب دینی و اسلامی را از منابع اصیل دینی و عالمان دینی برگیرد.
اخلاق و عرفان اسلامى
نویسنده:
محمد تقی مصباح یزدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
این مقاله در پی بیان اوصاف بدترین بندگان در نگاه امیرمؤمنان در نهج‏البلاغه است. از نگاه آن حضرت، خشم و غضب خدای متعال از مبغوض‏ترین افراد از آن‏روست که گناهان این افراد به دیگران نیز سرایت می‏کند. این افراد از موقعیت و شهرت و علم برخوردارند و از موقعیت خویش برای تأسیس مکاتب انحرافی بهره گرفته و موجبات انحراف بسیاری از افراد ساده‏لوح را فراهم می‏سازند. از مدار هستی و حق غافل و بر هوا و هوس خویش پافشاری می‏کنند. عالمان و کارشناسان دین شناخته شده در میان مردم، مسئولیت سنگینی در این زمینه بر عهده دارند و باید ترفندهای آنان را به مردم معرفی کنند. همواره باید مراقب بود؛ چراکه شهرت‏طلبی، ثروت‏اندوزی و برتری‏طلبی از عواملی است که موجب گم‏راهی و انحرافات اجتماعی است.
اخلاق و عرفان اسلامى
نویسنده:
محمدتقی مصباح یزدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
همان گونه كه در جلسات گذشته ذكر شد، بر حسب آنچه از قرآن كريم استفاده مى شود، عامل اصلى سقوط انسان «غفلت» است. گفته شد كه هيچ وقت غفلت مطلق براى انسان پيش نمى آيد؛ انسان هميشه به چيزى توجه مى كند. غفلتى كه باعث سقوط مى شود، غفلت از هويت الهى و يا غفلت از رابطه خود با مبدأ و معاد است. آنچه هم كه مانع ابتلاى انسان به غفلت مى شود و در نقطه مقابل غفلت قرار دارد «توجه و ياد» است. همچنين از آيات كريمه قرآن استفاده شد كه قرآن براى غفلت زدايى، «تفكر» را توصيه مى كند. متعلق تفكر هم به ارتباط انسان با خدا و آيات الهى و سرانجام، انسان با معاد بازمى گردد. در جلسه گذشته، درباره فكر پيرامون آخرت و مقايسه آن با دنيا نكاتى ذكر شد و نتيجه اين شد كه وقتى انسان درباره ويژگى هاى دنيا فكر مى كند و آن ها را با زندگى آخرت، كه بى نهايت از زندگى دنيا ارزشمندتر است، مقايسه مى كند، اين فكر ـ فكر درباره حقيقت دنيا و كم ارزش بودن نسبت به زندگى آخرت ـ باعث مى شود كه انسان در برابر زرق و برق هاى دنيا خود را نبازد.
اخلاق و عرفان اسلامى
نویسنده:
محمدتقی مصباح یزدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
چکیده :
در آموزه ‏های دینی خوف، رجاء، اندوه، ترس، فرح و شادی چه جایگاهی دارند؟ به عبارتی، از میان این ویژگی‏ها و احوال نفسانی کدام‏یک مطلوب و پسندیده است و کدام‏یک نامطلوب و ناپسند؟ به بیانی دیگر، آیا خوف و حزن و اندوه پسندیده هم می ‏تواند باشند؟ و بعکس آیا شادی و خوشحالی ممکن است ناپسند هم باشند؟ چرا و چگونه؟ این مجموعه از سخنرانی‏های استاد علامه مصباح، بر آن است که از منظر اسلام، شادی، حزن و ترس مطلوبند، اما نه به صورت مطلق؛ مطلوبیت شادی از آن‏روست که انسان در صدد استفاده از نعمت‏های الهی در مسیر صحیح برآید. از سوی دیگر، ترسو و اندوهی در اسلام مطلوب است که مثبت، سازنده و منشأ اثر باشد.
  • تعداد رکورد ها : 959