جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 28
مجردات
عنوان :
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
پاسخ تفصیلی:
[1]. ر. ک: مصباح، محمد تقی، آموزش ‏فلسفه، ج ‏2، ص 124 - 127، سازمان تبلیغات اسلامی، تهران، چاپ دوم، 1366ش. [2]. همان، ص 127. بیشتر ...
جوهر و تطور آن در حکمت سینوی
نویسنده:
جعفر شانظری , مهدی گنجور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
از مسائل و مباحث مهم فلسفی که قدمتی بیش از دو هزار سال دارد و از آغاز پیدایش حکمت در یونان باستان مطرح بوده است، مسأله جوهر است. برخی اصل بحث در مقوله جوهر را فکری ارسطویی دانسته ­اند و ریشه این انتساب را در رویکرد ارسطو به وجود و نسبت آن با جوهر و ماهیت اشیا می­ دانند. زیرا بر مبنای تفکر ارسطویی، شناخت وجود چیزی جز شناخت ماهیت و جوهر اشیا نیست، لذا در نظر معلم اول، واژه موجود و جوهر مترادف است. اما سرنوشت جوهر در حکمت سینوی به برکت تمایز وجود و ماهیت دگرگون شده و یکباره راه خود را از وجود جدا کرده است. ابن سینا برخلاف ارسطو، مقسم جوهر و عرض را ماهیت اشیا دانسته و مقولات ارسطویی را بر ماهیت اشیای موجود تطبیق داده است. نوشتار حاضر با توجه به جایگاه و اهمیت بحث جوهر در تفکر ابن سینا و سیر تحول تاریخی آن در فلسفه، با رویکردی مسأله محور، به بررسی ابعاد و زوایای مختلف این مقوله در حکمت سینوی می ­پردازد. بدین ترتیب، با توجه به عدم اتفاق بر تعریف واحد و با عنایت به سیر تنوع معنایی جوهر در حکمت سینوی بدیهی است کاوش از چیستی و تطوّر معرفتی جوهر، بیان مقسم جوهر و اعراض، چگونگی حصر تقسیمات جوهر، و موضع خاص ابن سینا در باب جوهریت واجب تعالی، مهم­ترین مسائلی است که در این نوشتار مورد پژوهش قرار می­ گیرد.
صفحات :
از صفحه 159 تا 185
ذهنی (پیشینی) بودن تجرد و مادیت در فلسفه صدرایی
نویسنده:
سید علی علم الهدا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
مسئله مجرد و مادی و معیار تمایز این دو از نگاه معاصرین در حوزه فلسفه ملاصدرا، بصورت امری تشکیکی و طیف گونه مطرح می‌شود و لذا مرز عینی و مشخصی به جز قابل اشاره حسی بودن یا نبودن بعنوان ملاک تمایز مجرد و مادی تعیین نمی‌گردد. این مقاله نشان داده است در فلسفه ملاصدرا تجرد و مادیت وابسته به مراتب وجودی موجودات است. و بر همین اساس نشان داده که هر موجودی متصف به مجرد بودن و مادی بودن، بصورت توأمان می‌شود. پس مرز خارجی‌ای میان تجرد و مادیت تحقق ندارد. پس عامل اتصاف موجودات به ایندو ذهن و نوع نگاه و اعتبار کردن آن می‌باشد و لذا تجرد و مادیت وابسته به ذهن هستند و از تقسیمات پیشینی ذهن در نگاه به واقعیت (وجود) می‌باشند. و لذا تقسیم موجودات به مجرد و مادی براساس مبانی حکمت متعالیه تقسیمی سوبژکتیو است و این نوع نگاه به مسئله تجرد و مادیت، بحث‌های بنیادین دیگر مانند ربط حادث به قدیم و رابطه نفس و بدن و بقای نفس و معاد را نیز تحت تأثیر مستقیم خویش قرار می‌دهد.
صفحات :
از صفحه 311 تا 330
جسم انگاری نفس در کلام اسلامی و فیزیکالیسم: نقد و بررسی تطبیقی
نویسنده:
طیبه غلامی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
تاریخ فلسفه و کلام، چه در مغرب‌زمین و چه در عالم اسلام، را به نوعی می‌توان تاریخ آراء و اندیشه‌های گوناگون درباره‌ی حقیقت مونیستی یا دوئالیستی انسان دانست. اینکه انسان را باید در همین بدن مادی‌اش خلاصه نمود یا برای او حقیقتی دوگانه، متشکل از روح یا نفس مجرد و بدن مادی، در نظر گرفت، همچنان از مهمترین مباحث فلسفی به شمار می‌آید.در این رساله سعی شده است این بحث که حقیقت انسان به نفس یا بدن اوست در میان دو گروه از فیزیکالیست‌های مسیحی غربی و متکلمان مسلمان جسم انگار پیگیری شود. در فصل نخست به زمینه و زمانه‌ی فیزیکالیسم و جسم‌انگاری نفس در کلام اسلامی پرداخته شده است. در فصل دوم بر آن شدیم تا ملاک‌ها و معیارهای فیزیکالیست‌ها را درباره‌ی این-همانی شخصی با توجه به تعریف آن‌ها از شخص و انسان ارائه دهیم. در فصل سوم به مهمترین مسأله‌ای که با بحث این‌همانی شخصی ارتباط پیدا می‌کند، مسأله بقا و جاودانگی پرداخته‌ایم.در فصل چهارم، بحث مفصلی در مورد نفس‌شناسی متکلمان جسم انگار مسلمان صورت گرفته تا مبانی و انگیزه های آنان، دیدگاه های فیزیکالیستی آن‌ها درباره‌ی نفس و دلایل جسم انگار بودن آن‌ها را به تفصیل مطرح کنیم. در خاتمه ی رساله حاضر، که حاصل پژوهشی گسترده در کتب و مقالات متعدد متفکران فیزیکالیست غربی و متکلمان مسلمان می‌باشد، پس از ارائه‌ی تصویری جامع از نحله های فیزیکالیستی غربی و جسم انگار مسلمان،به بیان شباهت‌ها واختلافات میان این دو رویکرد توجه خواهیم نمود تا نشان دهیم که ایشان در نوع نگاه تحویل گرایانه‌شان به انسان، تا چه اندازه به یکدیگر نزدیک هستند و یا از یکدیگر فاصله دارند. رویکرد موسوم به الهیات فیزیکالیستی را می‌توان به نوعی، حلقه‌ی اتصال میان فیزیکالیست‌ها و متکلمان جسم انگار مسلمان و یکی از عوامل تقرب فلسفی آن دو نسبت به یکدیگر، تلقی نمود. اما ارائه‌ی استدلال‌هایی فلسفی و روشمند از سوی فیزیکالیست‌ها برای اثبات دیدگاه‌های خود، علی‌رغم انتقادات مختلفی که بر استدلال‌هایشان وارد است، آن‌ها را نظام‌مندتر از متکلمان جسم انگار مسلمان نشان می‌دهد.
سازگاری درونی دیدگاه ملاصدرا در باب حقیقت علم
نویسنده:
علی مومنی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
با مراجعه به آثار فلسفی ملاصدرا به نظر می‌رسد که وی در باب حقیقت علم دو دیدگاه به ظاهر متفاوت را بیان کرده‌است. گاهی حقیقت علم را حضور مجرد نزد مجرد بیان کرده‌است و گاهی نیز حقیقت علم را مساوق وجود گرفته‌است .در نگاه اول، با مبنا قرار دادن هر یک از این دو تعریف به نظر می‌رسد به نتایج فلسفی متفاوتی مخصوصا در سایر حوزه‌های تفکر فلسفی می‌رسیم، که در این خصوص می‌توان از مسأله «علم به مادیات» و «علم در مادیات» به عنوان نمونه نام برد. زیرا بر اساس تعریف اول همچنان که خود ملاصدرا نیز در مواضع مختلف به آن تصریح کرده است؛ اساسا مادهنه معلوم واقع می‌شود و نه می تواند عالم باشد، که بر این مسأله علاوه بر اشکالات فلسفی فوق، اشکالات کلامی دیگری نیز مترتب است. اما بر اساس دیدگاه دوم موجود مادی هم معلوم است و هم عالم، که به نظر می‌رسد این دیدگاه با اصول وجود محور ملاصدرا سازگاری بیشتری داشته ‌باشد. برای رفع ناسازگاری این دو دیدگاه راه‌حلهایی از سوی شارحان آثار ملاصدرا و پیروان مکتب حکمت متعالیه ارائه شده‌است که در این پاپان‌نامه مورد بررسی قرار گرفته و سپس سعی شده‌است با توجه مجدد به مبانی هستی شناختی ملاصدرا، راه‌حل‌های جدیدی نیز برای جمع میان دو دیدگاه مذکور ارائه شود. در پایان این تحقیق نیز سعی شده است نشان داده‌شود که کلید حل این مسأله کنار نهادن زبان ماهیت محور در بازخوانی دیدگاه ملاصدرا است. به نظر می‌رسد با بازتعریف مفاهیم فلسفی با زبان وجود محور در این خصوص، نه تنها اختلاف محتوایی میان این دو دیدگاه از میان برداشته می‌شود، بلکه می‌توان به سازگاری درونی نظام وجود محور او بیش از پیش اذعان نمود.
تحلیل دیدگاه ملاصدرا در مساله وحدت‌انگاری و دوگانه‌انگاری نفس و بدن
نویسنده:
احمد شه‌گلی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مسئله رابطه نفس و بدن از مباحث مهم و تاثير گذار و غامض فلسفه است. با وجود نگارش هاي فراوان، بحث از آن همچنان ضرورت دارد. مباحث طرح شده در این پژوهش دارای رویکرد جدید، مسئله جدید و در مواردی همراه با طرح دیدگاه است. از آن جا كه بحث از رابطه نفس و بدن ارتباط تنگاتنگی باشناخت احكام موجودات مادي و مجرد دارد، لذا بررسی این احكام و ملاك تمايز آنها، برخی از مباحث این پژوهش را تشکیل می دهد، در بحث ملاک تمایز مادی و مجرد، دیدگاه های مختلف بررسی شده و اثبات شده که قابلیت اشاره حسی در بین معیارهای موجود از قوت بیشتری برخوردار است.بحث رابطه نفس و بدن مباحث مختلفی را در بر می‌گیرد. در این پژوهش اختصاصا بر روی چند مسئله تمرکز شده که عبارتند از: 1. تبیین چگونگی رابطه نفس و بدن: در این بحث، پنج تقریر از محل نزاع وجود دارد، برخي از اين تقریرها خارج از محل نزاع هستند. در بحث مذکور، رویکرد ابن سینا و ملاصدرا به این مسئله تحلیل شده، در بین رویکرد های موجود دیدگاه ملاصدرا، با وجود برخي مناقشات، موفق ترین راه حل، است و خدشه در روح بخاري، از استحكام این نظریه نمي كاهد. نگارنده در اين بخش دیدگاهی در حل معضل مادي و مجرد ارائه داده است. 2. مسئله دیگر بحث از تاثیر و تاثر نفس و بدن و تبیین نحوه مکانیسم آن و ارائه یک نظریه و ذکر ادله و ثمرات آن است. بر اساس این نظریه هر حالت، مفهوم، گزاره و کشف و شهودي و بطور کلی هر آنچه در نفس حادث می شود، در بدن تأثير مي‌گذارد؛ همچنين هرگونه فعل بدني مسبوق به اراده، در نفس تأثيرگذار است. 3. بیان کیفیت تعلق نفس به بدن و علت تعلق 4. دوگانه انگاري و وحدت انگاری. در این بحث ابتدا رویکرد ابن سینا و سپس سه رویکرد ملاصدرا به این مسئله بیان شده و ادله هر یک از این رویکردها، مورد ارزیابی قرار گرفته و اثبات شده دیدگاه ملاصدرا، وحدت تشکیکی است. اگر چه نوعی ثنویت حداقلي در نگاه وی وجود دارد ولی این نوع ثنویت با وحدت تشکیکی نفس و بدن که همان رویکرد اصلی صدرا است قابل جمع است.
نفس در انسان شناسی ملاصدرا
نویسنده:
رخسار شفیعی چماچار
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در انسان شناسی صدرایی آنچه که کلید فهم حقیقت انسان است، شناخت نفس می باشد که در ذیل آن نحوهایجاد، تجرد و بقای نفس مطرح می گردد. همچنین، ارائه تصویری از تجرد نفس از نظر ملاصدرا میتواند درکبهتری را از چگونگی نظریه حدوث جسمانی، رابطه نفس و بدن و چگونگی تبدیل جسمانی به مجرد موجبشود. در حرکتی که جوهر نفس انسانی در مراتب تشکیکیِ وجود دارد، به هر مرتبه بالاتر که وارد میشود، آنمرتبه اصل وجودش، و سایر مراتب جزو لوازم و شئون نفس به حساب میآیند. از نظر ملاصدرا مقصود نهاییایجاد عالم جسمانی، خلقت انسان است؛ انسانی که با طی اسفار اربعه به سوی مقصد بیمنتهای هستی، رهسپاراست و این نفس انسان است که با طی کمالات به این مراحل میرسد. بر همین مبنا وی مراتب نفس را بهنفس نباتی، نفس حیوانی، انسان نفسانی و انسان مَلکی یا شیطانی تقسیم میکند. نفس از حیث مدرکات نیزدارای سه مرتبه طبیعی، نفسی و عقلانی است که بر اساس ادراک مخلوقات در عوالم سهگانه طبیعت، مثال ومجردات شکل مییابند. در واقع انسانی را که ملاصدرا برایمان به تصویر میکشد، موجودیست که به سوی بینهایت هستی در حرکت است. اگر خویش را دریابد موفقیتش در این راه قطعیست؛ همان طور که خالقش بهیا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّهُ؛ ارْجِعی إِلى رَبِّکِ راضِیَهً مَرْضِیَّهً ؛ ای نفس مطمئن، به حضور « : او وعده داده استفجر/ ۷۲ و ۷۲ ( نفس در مرتبه انسان معقول، واجد عقل ( .» پروردگارت باز آی که تو خشنود و او راضی از توستعملی و عقل نظری میگردد. و این کمال مطلوب در دست یافتن به سعادت حقیقی است.
تحلیل مبادی تصوری و تصدیقی مسئله ارتباط نفس با بدن
نویسنده:
عسگر دیرباز، احمد شه گلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
یکی از بزرگترین معضلات فلسفه، تبیین چگونگی رابطه نفس و بدن است این بحث با همه تحقیقاتی که در آن صورت گرفته بحث در آن همچنان ضرورت دارد. در این مقاله ابتدا دیدگاه برخی از فلاسفه در مورد رابطه نفس و بدن مورد بررسی قرار گرفته و با توجه به اهمیت دیدگاه ملاصدرا تاکید و توجه بیشتری در نظریه وی صورت گرفته و اثبات شده که دیدگاه وی با وجود برخی از مناقشات ، کامیاب ترین دیدگاه در حل مساله رابطه نفس و بدن است . سپس به ماهیت روح بخاری و نفش آن در تئوری ملاصدرا و میزان وابستگی نظر وی به این دیدگاه اشاره شده در پایان، مسائل زیر را مورد بازخوانی قرار داده است: تحریر محل نزاع است که پنج تقریر از آن قابل ارائه است که محور اساسی هر یک عبارتند از: «ارتباط»«تاثیروتاثر»««ترکیب نوع واحد طبیعی از مادی و مجرد »«تعلق و تدبیر »«اتحاد». نگارنده برآنست که محل نزاع صرفا «اتحاد» است و سایر اقسام خارج از محل نزاع است؛ ارتباط اصل سنخیت با این چالش؛ و در نهایت نگارنده بر اساس برخی از اصول ، پیشنهادی را برای حل این معضل مطرح می کند.
حدوث نفس انسانی  از دیدگاه فلاسفه اسلامی و سازگاری آن با آموزۀ «عالم ذرّ»
نویسنده:
علی ارشد ریاحی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه قم,
چکیده :
در این مقاله ابتدا مهم‌ترین ادله فلاسفه اسلامی برای اثبات حدوث نفس انسانی نقد و بررسی شده است. این ادله با دقت در مقدمات و لوازم، به وسیله اشکال‌هایی جدید و ابتکاری مورد خدشه قرار گرفته و این نتیجه به دست آمده است که هیچ یک از پنج دلیل مذکور قابل اعتماد و استوار نیست. سپس مهم‌ترین آراء مفسران درباره چگونگی و نحوه عالم ذر با تحلیل نقادانه بررسی شده است. به دو نظریه، علاوه بر اشکال‌های محمدحسین طباطبایی، اشکال‌های جدیدی وارد شده است و هر یک از دو نظریه دیگر (که یکی از آنها نظریه مختار محمدحسین طباطبایی است) با اشکال‌هایی ابتکاری ابطال شده است. پس از ابطال هر چهار نظریه، نظریه‌ای ابداعی توسط نگارنده طرح شده است. از آنجاکه این نظریه (همانند بسیاری از آراء دیگر) مستلزم حدوث نفس انسانی نیست، این نتیجه به دست آمده است که هرچند به دلیل بطلان مهم‌ترین ادله اثبات نظریه حدوث نفس انسانی نمی‌توان به آن نظریه قائل شد، اما اعتقاد به عالم ذر نیز با آن نظریه منافاتی ندارد.
صفحات :
از صفحه 43 تا 62
بررسی تحلیلی نظر علامه طباطبایی درباره قضا و قدر با رویکرد تفسیری ـ روایی ـ فلسفی
نویسنده:
مرتضی حسینی شاهرودی، حسن نقی زاده و محمدعلی وطن دوست
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
علامه طباطبایی با وجود اینکه در مسئله قضای الهی بر خلاف رویکرد فلسفی رایج، قضا را تنها منحصر به عالم مجردات ندانسته و آن را به عالم ماده نیز سرایت داده و گام جدیدی در این زمینه برداشته و میان دیدگاه فلسفی رایج و دیدگاه قرآن و روایات، الفت و سازگاری بیشتری ایجاد نموده است، در وجودشناسی مسئلۀ قدر از این عمومیت دست کشیده و مرتبه قدر را تنها به عالم ماده نسبت داده است. در این مقاله تلاش شده است تا با رویکرد تفسیری، روایی و فلسفی، دیدگاه ایشان تحلیل و بررسی شود. در پایان این نتیجه به دست آمده است که قدر نیز مانند قضا در همه مراتب هستی راه دارد و تفاوت میان این دو تنها به اعتبار عقلی بازمی‌گردد. همچنین در ضمن نتیجه‌گیری کلی به پیامدهای نظر مختار اشاره شده است.
صفحات :
از صفحه 3 تا 26
  • تعداد رکورد ها : 28