چکیده :
در قرآن کریم و احادیث، «تفقه در دین» و تحصیل معرفت دینی مورد توصیه و تشویق مؤکد قرار گرفته است.
«تفقه در دین» به معنای آگاه شدن از معارف و احکام دینی، آگاهی از طریق تقلید را شامل میشود، اما کاربرد خاص آن به شناخت محققانه و مجتهدانه اختصاص دارد.
قلمرو «تفقه در دین»، شامل اعتقادات، اخلاقیات و احکام فرعی عملی دین میشود؛ اگرچه کاربرد آن در اصطلاح رایج در حوزههای علمیه به شناخت اجتهادی احکام مربوط به اعمال مکلفان اختصاص دارد.
«علم آخرت یا خداشناسی و خودشناسی»، «بصیرت در دین»، «علم ملازم با اعتقاد و عمل و خشیت الهی»، «علم به معارف ایمانی»، «طریق آخرت و سلوک آن» تفاسیری است که از سوی عالمان اسلامی درباره چیستی فقه و تفقه در روایات بیان شده است.
برای هریک از تفاسیر مزبور میتوان شواهدی از روایات ارائه داد، ولی به هیچیک اختصاص ندارد، و همه آنها مقصود و مطلوب است.
در روایات، طلب و تحصیل علم بر هر مسلمانی به عنوان فریضه قلمداد شده است.
مقصود از علم در این روایات، علمی است که یا بخشی از دین (یعنی اعتقادات، اخلاقیات و احکام مربوط به افعال مکلفان) را در برمیگیرد، و یا تحصیل آنها مورد تأیید و توصیه دین است.
تحصیل این علوم از نظر وجوب و استحباب، و در فرض اول، عینی یا کفایی و اجتهادی یا تقلید بودن نسبت به افراد و شرایط مختلف، متفاوت است.
در همه فروض و احتمالات، اعتقادات دینی به دلیل اینکه شالوده دین و دیانت به شمار میروند، جایگاه ویژه و برجستهای دارند
summary in the holy qur’an and hadiths, “tafaqhu fi al-din” and the pursuit of religious knowledge are recommended and encouraged.
“tafaqhu fi al-din” means awareness of religious teachings and rules, and includes awareness through imitation, but its specific application is dedicated to scientific and jurisprudential realization.
the field of "jurisprudence in religion" includes the beliefs, morals, and practical rules of religion.
however, its use in the term commonly used in theological institutes is devoted to jurisprudential knowledge of the provisions of the acts of those responsible.
“knowledge of the hereafter or knowledge of god and self-knowledge,” “insight in religion,” “knowledge inherent in belief, action, and divine fear,” “knowledge of belief teachings,” “the way and behavior of the hereafter” are the interpretations of islamic scholars for what is expressed by “fiqh” and “fiqh” in hadiths.
there is evidence for each of these interpretations in the hadiths, but they are not specific to any of them, and they are all intended and desired.
in hadiths, seeking knowledge and studying it is a duty for every muslim.
the meaning of science in these narrations is a science that includes either a part of the religion (i.e.
the beliefs, morals, and rules related to the actions of those responsible), or that its study is approved and recommended by the religion.
learning these sciences differ in terms of necessity and scarcity, and in the first case; an in-kind or sufficient obligation, and discretionary or traditional learning for different people and situations.
in all the hypotheses and possibilities, religious beliefs occupy a special and prominent place because they are the basis of religion and religiosity.