جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف از این پژوهش بررسی اثرپذیری ابوالفتوح رازی از آراء تفسیری معتزله می باشد. برای رسیدن به این هدف دیدگاه های کلامی مورد استناد قرار گرفت، زیرا بیشترین نظریات معتزله در این زمینه بوده است. و علت انتخاب معتزله از بین سایر مکاتب کلامی، نزدیکی دیدگاه های کلامی معتزله به دیدگاه های کلامی شیعه است. لذا موضوع در دو مبحث دیدگاه های کلامی مشترک بین شیعه و معتزله و دیدگاه های کلامی مختص معتزله بررسی شد. از آن جا که ابوالفتوح شیعه می باشد، مبحث دیدگاه های کلامی مشترک بین شیعه و معتزله، بر اساس کلام شیعه تقسیم بندی شده است. یعنی اصول دین و اصول مذهب. اصول دین شامل: توحید، نبوت و معاد، و اصول مذهب شامل: عدل و امامت. و دیدگاه های ابوالفتوح و معتزله بر اساس آن نقد و بررسی شد. و در مبحث دیدگاه های کلامی مختص معتزله نیز دو موضوع وعد و وعید و امر به معروف و نهی از منکر که از اصول اساسی معتزله می باشد، از منظر ابوالفتوح و معتزله بررسی شد. و در نهایت این نتیجه بدست آمد که: از 23 موضوع کلامی بررسی شده، ابوالفتوح تنها در یک موضوع یعنی صفت سمیع و بصیر از معتزله اثر پذیرفته و در 22 مورد باقی مانده اثر نپذیرفته است. و حتی در موضوع احباط، ایمان و کفر، اختیار دیدگاه های معتزله را مورد انتقاد قرار داده است.