جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در بسیاری از آیات قرآن مجید، روایات اسلامی، سرگذشت انبیا و اولیا و کتب اخلاقی « توکل» یک فضیلت مهم اخلاقی به شمار می رود که بدون آن نمی توان به کمال قرب الهی دست یافت « توکل» در نظر اهل لغت واگذاری کار خویش به دیگری و در اصطلاح قرآن و اخلاق، اعتماد کردن و تفویض امور خود به خداوند قادر و متعال است. البته باید متذکر شد، که مسأله توکل به این معنی نیت که افراد ، فعالیت های جسمانی و تدابیر عقلانی را به کناری نهند. چرا که این امر جهل محض خواهد بود. چنین عملی در شرعت مقدس اسلام حرام بوده و دین مبین اسلام ، انسن را به فعالیت های فراوان برای تحصیل معاش ترغیب می کند. راه های فروانی همچون صنعت و تجارت و دیگر فعالیت های حلالی که انسان را برای زندگی در این دنیا و بهره گیری فراوان در آخرت آماده می نماید. معنای توکل آن است که انسان به چنین فعالیت هایی اقدام نموده و سپس یاری و پشتیبانی خویش را از پروردگار طلب کند. این امر سبب می شود که انسان از وابستگی به دیگران رهایی یافته، یگانه یاری گر خوش را خداوند بداند. چرا که سرچشمه تمامی تدابیر، نیروها، بخشش ها، محبت و رحمت تنها پرورگار عالمیان است. توکل به خداوند مراتب خاصی دارد که بالاترین درجه کمال آن را می توان در وجود انبیاء و ائمه که چراغ های همیشه روشن هدایت هستند باز یافت. انسان اگر بخواهد که مسأله توکل را در وجود خویش وسعت دهد، باید مالکیت تمامی امور را در دست خداوند دانسته، به هیچ یک از قدرت های ظاهری و باطنی اعتنایی نداشته باشد. چرا که این قدرت ها از محدودیت هایی برخوردار هستند که نمی توانند برای زندگی انسان مفید واقع شوند و در مقابل قدرت لایزالی حضرت باری تعالی چنان وسیع است که هیچ محدودیتی را بر نمی تابد و ربوبیت او سراسر امور کاینات را در بر گرفته و هر کدام را به طریق خاصی یاری می رساند. واگذاری امور به چنین منبع قدرت و شایستگی ، سبب امیدواری انسان شده ، او را در مشکلات و سختی ها پشتیبان خواهد بود.