عقل و نقل در دیدگاه سید مرتضی و پی جویی رابطۀ آن دو در آثار او شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏ سید مرتضی‏: علی بن حسین بن موسی تأویل حدیث جبر و اختیار معتزله حسن و قبح نقل روایت جبر و اختیار(کلام) حسن و قبح معتزله (اهل سنت) شیخ مفید سید مرتضی عقل ( جوهر ) عقل از نظر سید مرتضی نقل از نظر سید مرتضی متفکر امامیه خاندان نوبختیان منفعت بی ضرر نقد خرافات توجیه احکام مخبر صادق لزوم تعبد امامان معصوم علیهم السلام محمدرضا شاهرودی حامـد شریعتی نیاسر Persian دانشگاه تهران تابستان/1393 سید مرتضی(ره) عالم بنام امامیه در قرن‌های چهارم و پنجم و صاحب‌نظر در حوزه‌های مختلف علوم اسلامی از قبیل فقه، اصول، کلام، حدیث و تفسیر قرآن، قائل به ترجیح وجوه عقلی در نقد و تبیین احادیث است. این مقاله ضمن بررسی جایگاه عقل و نقل نزد وی و تبیین اصول عقلانی مورد استناد او، به کشف رابطۀ عقل و نقل از دیدگاه این عالم عقلگرا پرداخته و نشان‌ داده است که او از عقل برای نقد درونی نقل یاری می‌جوید و آن روایاتی را که با احکام بدیهی عقل در تضاد است، یا تأویل می‌کند و یا در صورت عدم قبول تأویل، از پذیرش آن سر باز می‌زند. همچنین او در مواضعی برای هریک از دو منبع معتبر معرفت دینی، یعنی نقل و عقل، نقش استقلالی قائل است و در مواردی آن دو را مؤید یکدیگر می‌داند و در برخی موارد نیز به تعبّد در برابر نقل قطعی حتی با وجود غرابت ذهنی آن ملتزم است. text شریعتی نیاسر, حامد ( استادیار گروه علوم قرآن و ادبیات عرب دانشگاه مذاهب اسلامی) معارف, مجید (استاد تمام گروه علوم قران وحدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران), #1332ش.شیراز- شاهرودی , محمد رضا ( دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، تهران، ایران.) بن موسی, علی بن حسین بن موسی, 355-436 ق شیخ مفید, ابو عبدالله محمد بن محمد بن نُعمان (متکلم، فقیه و عالم بزرگ امامیه؛ مقیم بغداد در عراق) , 336ق./948م. (بغداد،عراق)# # 413ق./1023م. (بغداد،عراق) قاضی همدانی, عبدالجبار بن احمد (قاضی عبدالجبار، معتزلی همدانی، صاحب کتاب «المغنی» و «کتاب شرح اصول الخمسه»، رئیس بهشمیه از معتزله پس از ابوعبداللّه بصری), 359ق./971م.# # 415 ق./1025م. article 2008_9430 https:/jqst.ut.ac.ir