جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫در اين تحقيق، موضوع سجده، مراتب و مفهوم آن از منظري قرآني و فقهي بحث و بررسي گرديده و پس از تبيين ابعاد مختلف سجده در آيات و روايات، طي چهار فصل به انواع سجده، آثار آن، حقيقت و جايگاه سجده و ابعاد عبادي و عرفاني آن پرداخته شده است. در فصل اول، پس از بررسي مفهوم واژگان و مفاهيم مرتبط با سجده، مانند حمد، رکوع و تسبيح؛ معناي لغوي، اصطلاحي، عرفاني و فقهي سجده پژوهش شده است. مراتب سجده نزد عرفا، تفاوت سجده با تسبيح و حمد، انواع رکوع و سجده، فرق تحميد و تسبيح در رکوع و سجود و رابطه سجده و رکوع و ذکرهاي سجده از ديگر مباحث مطرح شده در فصل اول تحقيق است. فصل دوم، به حقيقت و جايگاه سجده و فلسفه و اهميت آن از منظر آيات و روايات و نيز به سجده پيامبران و اولياي الهي، رابطه دين و سجده و ضرورت و جايگاه سجده در عقايد و احکام ديني و پيشينه آن در اديان مختلف اختصاص دارد. در فصل سوم، اقسام سجده، مانند سجده تکويني، سجده تشريعي، سجده ملايک، سجده انسان‌ها و ساير موجودات، سجده سهو، سجده آيات سجده‌دار شرح و بررسي شده است. عناوين فصل چهارم اين تحقيق عبارتند از: اسرار و فلسفه سجده و آثار دنيوي و اخروي آن، اسرار سجده در نماز و تأثير آن در کسب پرهيزکاري و آرامش روحي، از بين رفتن گناهان، موانع سجده، نجات از جهنم، داخل شدن در بهشت ذلت شيطان و رستگاري. بيان رواياتي در اين زمينه و نيز سجده و تسبيح تمامي موجودات و ابعاد عظمت سجده از لحاظ تکويني حُسن ختام چهارمين فصل پژوهش است.

‫از جمله مضامينى كه در ادبيان فارسى، به چشم مى خورد و بدان عمق ببخشيده است، انديشه هاى باريك و بلندى است كه از قرآن سرچشمه گرفته است. بدين سبب لازم بود ميزان و نوع تأثير قرآن در متون بررسى شود. براى اين منظور، ابتدا كتب عرفانى فارسى مطالعه و جدولى تنظيم شد كه نشان مى داد هر آيه، در هر كتاب چندبار به كار رفته است. بدين ترتيب، آياتى كه بيشتر از همه در اين كتابها به كار رفته بودند، مشخص شدند و تعداد 48 آيه به منزله متداول ترين آيه هاى قرآنى، از مهمترين متون عرفانى برگزيده شدند. در مرحله بعدى، نوع و برداشت عرفا از اين آيه ها بررسى و در نهايت دسته بندى شد و به شرح زير در متن پايان نامه قرار گرفت. ابتدا ترجمه و تفسير هر يك از آيات، از متون تفسيرى مختلف عربى و فارسى نقل شده و در خاتمه نظر شيخ ابوالفتوح رازى به منزله يك تفسير عرفانى شيعه آورده شده است تا خواننده بين تفسيرهاى عرفانى و عادى نيز بتواند مقايسه اى اجمالى انجام دهد. آنگاه، مطالب و شاهد مثالهاى مختلف از آثار عرفانى نقل شد و در نهايت، نظر عرفا درباره آن آيه ها، بررسى و دسته بندى شد.

‫اين پايان نامه مشتمل بر دو بخش است. در بخش اول تحت عنوان حجاب مباحثى چون تعريف حجاب، سخن برخى از مشايخ صوفيه در خصوص حجاب و انواع حجاب آمده است. در بخش دوم با عنوان كشف، موضوعاتى مثل تعريف كشف و عوامل خرق و كشف حجابها بحث شده است.

‫چکيده : اين پژوهش، دستاوردهاي جهاد از ديدگاه قرآن و سنت را بررسيده و آثار و برکات آن براي جامعه اسلامي را بيان مي‌کند. نويسنده با استناد به آيات و روايات، اهداف جهاد، فلسفه آن در اسلام و آثار تربيتي، سياسي، اجتماعي، دنيوي و اخروي آن را شرح مي‌دهد. نوشتار حاضر در چهار فصل به ابعاد مختلف اين موضوع پرداخته است. نگارنده در مقدمه ضمن بيان ماهيت و معناي لغوي و اصطلاحي جهاد، اقسام و احکام آن را از لحاظ فقهي بيان کرده و جهاد را عامل رشد امت اسلام و اصلاح نفوس افراد جامعه دانسته، برخي آيات قرآن کريم در عظمت و اهميت جهاد را نقل مي‌کند.آن گاه در فصل اول اهميت قتال در راه خداوند را بررسيده و سيره رسول خدا( در تشويق مسلمانان براي جهاد در راه خدا، ضرورت آزادي در اعتقادات و اصول دين را فراروي مخاطبان مي‌نهد. وي جهاد را نوعي تعالي براي روح انسان بر مي‌شمارد، که او را از انزوا نجات داده، باعث قوام امت اسلامي و استقرار حکومت اسلامي و کندن ريشه‌هاي ظلم شده و نوعي حيات مجدد به جهان اسلام مي‌دهد. او با توجه به جنگ‌هاي پيامبر اسلام پس از هجرت، به خيرات و برکات آن‌ها براي مسلمانان اشاره کرده و جلوه‌هايي از اهميت و عظمت جهاد را از لحاظ فطري، دستگيري از مظلومان و مجازات ظالمان ذکر مي‌کند. در فصل دوم اهداف جهاد از جمله: اهتزاز پرچم توحيد در جهان، دفاع از نفوس مسلمانان در قبال مهاجمين، دفاع از عقيده و دين، افزايش عزت امت اسلام، ضعف دشمنان اسلام، محو فساد و دوگانه‌پرستي، اقامه حکومت اسلامي و الهي، حمايت از محرومان و مستضعفان در جهان، خارج کردن مردم از ظلمت کفر، دعوت آنان به نور اسلام و... بيان شده است. ابعاد اجتماعي، سياسي و تربيتي جهاد، از ديگر مطالب اين نوشتار به شمار مي‌آيد.

‫چکيده : اين نوشتار به تحليل اديان توحيدي و شرايع آسماني پيشين که توسّط پيامبران اولوالعزم آورده شده و ويژگي‌هاي هر يک مي پردازد. نويسنده ضمن ارائه تاريخچه‌و خصوصيّات اديان مختلف آسماني، تفاوت آن ها با برخي اديان غيرآسماني مانند زرتشت(مجوس) و صابئه را بررسي مي کند. پژوهش حاضر در چهار فصل تدوين شده است. نگارنده در فصل اوّل معناي لغوي و اصطلاحي دين، شريعت و قرآن کريم، نسبتِ بين دين و انسان و عقايد ديني او، ديدگاه مارکسيست‌ها درباره منشأ گرايش آدمي به دين و عقايد ديني، نظريه برخي جامعه شناسان درباره منشأ دين، عامل جهل و ترس در گرايش بشر به دين، فطري بودن گرايش به دين، رابطه بين دين و فلسفه و نظريه وراثت عقيده را مطرح کرده، سپس تعداد شرايع آسماني، مراد از اولوالعزم بودن صاحبان شريعت و ارتباط بين اولوالعزم بودن و صاحب شريعت بودن پيامبران الهي را بررسي مي کند. در فصل دوم مقصود از شرايع نوح، شريعت حنيف، دين صابئه و زرتشت (مجوسيت) و ويژگي‌هاي هر يک بيان گرديده و اصول کلّي شريعت نوح به عنوان نخستين دين رسمي مانندِ توحيد، معاد و برخي احکام شرعي مخصوص آن، مفهوم دين حنيفيت از لحاظ لغوي و اصطلاحي، گوشه‌هايي از حيات و تعاليم ديني حضرت ابراهيم، اصول دين شريعت حنيفيت، همچون: توحيد و معاد و بعضي عبادات، مثل نماز در اين دين، معناي لغوي و اصطلاحي صابئه در لغت و اصطلاح، آموزه‌هاي دين صابئين و فرقه‌هاي مختلف، خصوصيات کلي دين مجوس يا همان زرتشت، زندگي و تعاليم زرتشت و ديدگاه قرآن و روايات درباره دين مجوس بيان گرديده است. در فصل سوم نويسنده به معرفي دين يهوديت در قرآن کريم پرداخته، نخست به زوايايي از حيات بني‌اسرائيل در مصر، زندگاني حضرت موسي( و مواجهه با فرعون اشاره مي کند؛ سپس ماهيت عباداتي همچون: نماز، روزه، زکات، حج، خوردني‌هاي حلال و حرام، حکم قتل و برخي ديگر از احکام شرعي آنان و ويژگي‌هاي عهد قديم (کتاب مقدس يهوديان) يا همان تورات و اَسفار مختلف مندرج در آن را بررسيده و نظر قرآن کريم را درباره شريعت يهود و عقايد ديني آنان شرح مي‌دهد. وي در فصل چهارم به معرّفي مسيحيت از منظر قرآن کريم پرداخته، ابعاد ديني و اقتصادي جامعه آن زمان قبل از ميلاد حضرت مسيح را گزارش مي کند. آن گاه با اشاره به گوشه‌هايي از حيات، شخصيت و معجزات آن حضرت در قرآن کريم، اوصاف آيين مسيحيت و آموزه‌ها و عقايد مسيحيان، مانندِ نماز، روزه، رهبانيت و تعاليم کتاب مقدّس آنان (عهد جديد يا اِنجيل) را از منظر قرآني باز گفته و انواع اناجيل را معرفي مي‌کند.