جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫در زبان عربی کلمتی وجود دارند که دلالت بر دو معنای متضاد می¬کنند. لغت شناسان در بررسی¬های خود، تعداد آنها را میان «چهارصد کلمه» در کتب قدیم تا «بیست و دو کلمه» در کتب جدید، متغیر دانسته¬اند. که این تفاوت در تعداد به تفاوت دیدگاه لغت¬شناسان درباره¬ی وجود چنین کلماتی در زبان عرب باز می¬گردد. برخی از محققان از قدما و متأخران از وجود این کلمات در زبان عرب دفاع کرده¬اند و برخی دیگر درصدد انکار تام این کلمات و یا تنگ کردن دایره آنها بر آمده¬اند. محققان تلاش می¬کنند پیدایش این کلمات در زبان عربی را به عامل یا عواملی بازگردانند که دوزاده عامل عامل را در پیدایش چنین کلماتی قابل بررسی است. به نظر می¬رسد که بر اساسنظرات محققان و به ویژه متأخران بهتوان تعدا قابل توجهی از این کلمات را از دابره کلمات اضداد خارج نمود و به تبع آن، وجود آنها در قرآن کریم را نیز رد کرد. از بررسی تفسیر نود و یک واژه از این کلمات که در قرآن کریم استعمال شده¬اند- بر اساس دو تفسیر «مجمع البیان» و کشاف»- شمار فراوانی از آنها از دایره کلمات اضداد خارج می¬شوند. «طبرسی و زمخشری» معنای بسیاری از این کلمات را در لغت به یک اصل واحد باز می¬گردانند. علاوه بر ان که از میان این واژگان، طبرسی به ضد بودن پنج واژه و زمخشری به ضد بودن فقط یک واژه اشاره کرده است. از حیث نقش تفسیری که این کلمات در قران کریم ایفا نموده¬اند، می ¬توان چنین گفت که این کلماتبر اساس این دو تفسیر غالبا یا در معنای غیر از دو معنای ضد خود استعمال شده¬اند و یا قط یک معنا از دو معنای ضد برای آنها در آیات، قابل تصور است و یا دو معنای ضد، در آیات مختلف آمده قابل جمع در یک آیه نیستند. تعداد محدودی از کلماتی که برای آنها دو معنا در یک آیه قابل بررسی است، بر مبنای این دو تفسیر به عوامل مختلفی مانند اختلاف قرائت، عوامل بلاغی، اختلاف نظر مفسران در تفسیر آیات و ..) بازگردانده شده¬اند. بنابراین بر اساس نظر محققیقان و نیز با توجه به بررسی تفسیری این کلمات در آیات، می¬توان چنین گفت که پیدایش ضدیت در معانی کلمات اضداد، پدیده ای است که در اثر عوامل مختلفی به کلمه عارض شده و توجه به کاربرد کلمه در جمله و قراین و سیاق موجود در کلام، نقش مهمی در دریافت مقصود چنین کلماتی دارند. واژگان کلیدی: واژه، کلمه، اضداد، قرآن، مجمع البیان، کشاف، طبرسی، زمخشری

---

‫چکيده : اين تحقيق، ترجمه کتاب حقوق و سياست در قرآن تأليف آيت ‌الله محمّدتقي مصباح يزدي به زبان اردو است، که به بررسي ابعاد سياسي و اجتماعي قرآن کريم و مسايل حقوقي آن براساس آيات و روايات مي پردازد. نويسنده در فصل اوّل به بررسي خاستگاه حق و نسبتِ بين حق و عدالت اجتماعي در قرآن کريم پرداخته و ضمن تأکيد بر ضرورت وجود حقوق و قواعد حقوقي در جامعه اسلامي، منابع حقوق در اسلام و معيارهاي احکام حقوقي را معرّفي مي کند. وي در فصل دوم به منشأ اعتبار و ارزش قانون و مشروعيت آن و اين که: "چه کسي مي‌تواند قانون‌گذار باشد؟" پرداخته و به شبهه هاي مربوط به مرجع قانون‌گذاري و شرايط قانون‌گذار پاسخ مي دهد. در فصل سوم قانون و قانون گذاري از ديدگاه قرآن کريم و دين اسلام، منشأ اعتبار احکام و قوانين الهي و در نهايت: زندگي اجتماعي، هدف و راه تحقّق آن تبيين مي شود. در فصل چهارم قانون و قانون‌گذاري و ملاک آن و ضرورت وضع مقرّرات و قوانين از سوي مقامي برتر که فوق آن متصوّر نيست و با توجّه به ديدگاه اسلامي که منبع همه‌ارزش‌ها خداوند متعال است و حکمت الهي، مالکيت، ولايت، علم بيکران و غَنا و بخشش او ضرورت ايجاد قوانين را از سوي خدا به عنوان قانون گذار برتر، که خالق انسان و هستي است، موجّه مي سازد. ضرورت وجودِ حکومت و ادلّه نياز به آن، لزوم ضرورت نظم و امنيّت داخلي جامعه، لزوم تصدّي امور، تعليم و تربيت، ايجاد تعامل بين فعّاليت‌هاي اقتصادي، لزوم رفع اختلاف‌ها و دفاع در برابر دشمنان داخلي و خارجي، عنوان مباحث فصل پنجم تحقيق است، که در آن نيز نهايتاً بر ضرورت وجود حکومت از ديدگاه اسلام که شرايط جامعي را براي زمامدار و حاکم ترسيم کرده، تأکيد مي شود. در فصل ششم معيارهاي برتري حکومت اسلامي، در قالب حکومتي که قانونش را پروردگار بر پيامبران اِعطا کرده، به عنوان برترين شيوه حکومت، که قران آن را حکومت اولوالامر خوانده، براي سعادت انسان در نظر گرفته و در عصر غيبت و دسترسي نداشتن به امام معصوم(، بحث ولايت فقيه و جانشينان آن حضرت، که در واقع استمرار همان حکومت با تمام ويژگي‌هاي مربوط به شمار مي آيد، ترسيم شده است. فصل هفتم و پاياني کتاب، به بحث درباره‌شورا که يکي از مباحث مهّم نظام سياسي اسلام محسوب مي شود، پرداخته ضمن بيان جايگاه آن در دين اسلام، بر فوايد شورا و مشورت از منظر آيات و روايات اسلامي، که زمينه‌هاي پذيرش عمومي و تأمين مشارکت همگاني را نيز فراهم مي سازد، تصريح مي شود.