جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ادیان آسمانی والهی برای هدایت وتربیت نسل بشرتوسط انبیاء برای مردم آورده شده اند اما متاسفانه درآمیختن موهومات وخرافات باتعالیم ادیان حقیقی موجب شده که برنامه های آسمانی آنها ازمسیرحقیقی اولیه خودش منحرف ویا به طورکلی متوقف گردد. درطی قرون واعصارمتمادی بجای اینکه بشردرپرتومشعل دین ودینداری درشاهراه هدایت قدم بردارد ودرجادةکمال به پیش رود، براثرغفلت وسهل انگاری های بی شمارخود نسبت به تشخیص حق از باطل، نیک از بد وصحیح از غلط کم کم برخی ازتعالیم حقیقی ادیان درلابه لای مشتی ازخرافات وموهومات ویا آداب ورسوم اجتماعی وافکاروعقاید ملی وسنن باستانی گم گشته ویا ماهیّت خود راازدست داده وبه همین علّت حقایق بزرگ موجود درعمق تعالیمشان از انظارمکتوم مانده است . عنوان پژوهش « خرافه پرستی وخردورزی از دیدگاه قرآن وسنّت » است. آن نوع از خردورزی که قرآن به آن امرفرموده ونیز شیوه های مبارزه ومقابله قرآن باخرافه ها تحقیق و اثبات وتبیین شده است، تمهیدات موضوع به صورتی منطقی ومرتب مستنداً آورده شده اند. خردورزی قرآن درپی سعادت وکمال حقیقی انسان با طرحی عملی وموفّق است، مخاطبان قرآن صاحبان خردند، شیوة خرد ورزی قرآن بی همتا است وبرای همگان مفیدو سعادت آوروکمال آفرین می باشدو خرد ورزی قرآن آینده ای است از حس وتجربه توأم با دیدی ملکوتی به عوالم هستی و دراین بین مهمترین نقش عقل سنجش وفرمانروائی است و خرد ورزی قرآن چون تفّکروتعقّلی صرف نیست لذا وحی مددکاراوست وتامین کننده مواد اصیل تعقل و... با این نوع ازخرد ورزی جایی برای خرافه نیست که خرد ورزی چون روز وخرافه چون شب است واجتماعشان نا ممکن؛ راه علاج خرافه گرائی را قرآن، معرفت افزونی می داند. عقل گرائی قرآن همان روش عملی پیامبر(صلی الله علیه وآله) دررسالت است، دراین پژوهش به تناسب از انواع روشهای سودمند تحقیق چون تحقیق تحلیلی، مقایسه ای، سندی، تاریخی و... بهره گرفته ایم . هدف این بوده است تا نظرقرآن کریم پیرامون خرد ورزی وخرافه زدائی به خوبی تبیین گردد، سابقة عقل گرائی ریشه درتاریخ بشری دارد وهمچنین توجه به این مساله پیدا کنیم که : اسلام به ذات خود ندارد عیبی هرعیب که هست از مسلمانی ماست اما آیا اینکه تحقیقات مدوّنی هست که بتوان به آن استناد کرد؟ باید گفت کمترمنبعی مورد اطمینان وموثقی را می توان یافت که از هرجهت بی عیب ونقص باشد ودرعین حال خرافه پرستی وخرد ورزی را به خوبی تبیین یا تشریح نموده باشدو وامّا آن نوع خرد ورزی که منظورقرآن کریم است باید شروع وآغازش را همزمان با ظهوراسلام ونزول آیات دانست . تحقیق درمورد نظرات این کتاب الهی که جنبة جهانی وادبی دارد نیاز به مقد ّ مات فروانی دارد و همین امرموجب شده است تا امروزه دربسیاری از موضوعات مورد لزوم تحقیق جامعی وجود نداشته باشد، متاسفانه موضوع این رساله از این امرفارغ نیست به هرحال ویژگی کلی این رساله عبارت از بررسی وتحقیق تفصیلی آن است که دربرخی ازمواضع به تجزیه و تحلیل وتفسیرریزامورمنتهی می شود این رساله درسه بخش کلیات، خرافه پرستی وخرد ورزی به تبیین موضوع پرداخته است وآنچه انجام گرفته میسّرنگردیده است، مگربا راهنمائی اهل نظروفرهیختگان علم وادب که دراین میان نقش ممتاز ازآنِ فاضل ارجمندو استاد راهنما جناب آقای علی شکوهی می باشد که از زحمات وتلاشهای ایشان صمیمانه تشکرو قدردانی می نمایم .

مباحث این پایان نامه عبارتند از: مفهوم خسران درلغت، اقسام خسران، عوامل خسران، مراتب و درجات خاسرین، حالات انسانهای خاسر در دنیا، حالات انسانهای خاسر در آخرت و عوامل جلوگیری ازخسران.

مباحث این پایان نامه در هشت بخش با این عنوان ها آمده است: بخش اول، کلیاتی درباره یِ خسران: معانی لغوی و اصطلاحی خسران، دیدگاه هایِ موجود در مورد خسران; بخش دوم، حوزه هایِ خسران: خسران نفس، مصادیق خاسران در قرآن، خسران خانواده، خسران اجتماع; بخش سوم، تعابیر گوناگون خسران در قرآن: خسران مبین، خسران دنیا و آخرت، خسران حقیقی; بخش چهارم، شناخت خاسران و ویژگی هایِ آنان; بخش پنجم، عوامل خسران: عوامل درونی، عوامل بیرونی; بخش ششم، آثار و نتایج خسران در دنیا و آخرت; بخش هفتم، زمان بروز و ظهور خسران: هنگام نزول عذاب، روز قیامت، ظهور امام زمان(عج); بخش هفتم، راه هایِ جلوگیری از خسران.

این رساله مشتمل بر سه فصل و یک خاتمه است: فصل اول شامل ساختار و کلیات طرح تحقیق است. فصل دوم از سه بخش تشکیل شده است: در بخش اول، دیدگاه افراطی (ذکر صریح و آشکار اهل بیت(علیه السلام) در قرآن)، در بخش دوم دیدگاه تفریطی (عدم ذکر اهل بیت(علیه السلام) حتی با وصف) و در بخش سوم، دیدگاه اعتدالی (ذکر اهل بیت(علیه السلام) در قرآن با اوصاف مختلف) ارائه شده است. فصل سوم در مورد حکمت های الهی در عدم تصریح نام ائمه(علیه السلام) در قرآن است. در این فصل به هفت حکمت اشاره شده است: حکمت اول: حفظ دین و قرآن از تکذیب، حکمت دوم: حفظ قرآن از تحریف، حکمت سوم: جلوگیری از سوءاستفاده با ذکر صفات و ویژگی های آنان، حکمت چهارم: مقتضای قوانین کلی هدایت و ضرورت رجوع به پیامبر| در تبیین امور کلی، حکمت پنجم: امتحان و آزمایش اُمّت، حکمت ششم: مقتضای فصاحت و بلاغت قرآن، حکمت هفتم: باطن و سرّ قرآن بودن اسماء اهل بیت(علیه السلام). در پایان، راه های کشف اسرار و بطون قرآن و معنای تأویل و فرق آن با تفسیر، به طور اختصار ارائه شده است.

بررسی حکمت عملی در قرآن است. نویسنده بدون بخش بندی و فصل بندی به ارائه مطالب خود پرداخته است. وی پس از طرح برخی مطالب مقدماتی همچون حکمت از دیدگاه قرآن، مذهب تفکیک، برخی ویژگی های قرآن، اقسام هدایت، مراحل سه گانة نفس، انواع حکمت های قرآنی و چندین نکته دیگر، 28 مورد از حکمت های سوره اسراء را برشمرده است. در ادامه نیز به تبیین و تشریح 12 حکمت از قرآن به صورت موضوعی اشاره می کند. «از چیزی که یقین نداری پیروی نکن» عنوان اولین حکمت است که ذیل آن موضوعاتی همچون موانع عقل، هواپرستی، وساوس شیطان، خبث باطنی و دنیاخواهی آمده است. یکی دیگر از حکمت های مورد بحث «ظلم و عدل» است که شامل مباحثی همچون چگونگی پیدایش خوی ستمگری، ظلم از منظر علم اخلاق، پیامدهای ظلم و دوازده مورد از مصادیق ظلم در قرآن است. «راست بگوئید» عنوان حکمت دیگر است که از اهمیت اصلاح زبان، صحت یکی از آداب سلوک و دروغ و مفاسد آن در ذیلش بحث شده است و حکمت دیگر «هیچ کس غیبت نکند» است که به غیبت و سخن شهید ثانی، سومین آفت زبان، تهمت و ناسزاگویی اشاره می کند.

در این پایان نامه مباحث ذیل مطرح شده اند؛ساختار هنری داستانهای قرآن، تکرار قصص در قرآن،مهمترین اهداف قصص قرآن شامل اثبات نبوت پیامبراسلام (ص)، ایجاد آرامش در آن بزرگوار، تبیین اصول دینی، بیان اصول اخلاقی و عبرت گیری؛ بررسی تطبیقی قصص عهدین و قرآن، تصویر زن در قصه های قرآن ونشانی قصص در آیات قرآن.

این پایان نامه شامل چهار بخش به قرار ذیل است:در بخش اول آیات حاوی واژه حکمت و مشتقات آن گردآوری شده و در بخش دوم معنای لغوی حکمت ومشتقات آن با استفاده کتب لغت بیان شده و معنای اصطلاحی حکمت با توجه به نظریات فلسفی تبیین گردیده است. در بخش سوم به حکمت الهی و حکمت انبیاء پرداخته شده و در بخش چهارم مشتقات حکمت چون حکم، حاکم و حکیم و محکم شرح داده شده است.

در این پژوهش سؤالاتی که خداوند در آیات قرآن از مخلوقاتش کرده، بررسی شده و حکمت های آنها مورد مداقّه قرار گرفته و مطالب آن در چهار فصل نگاشته شده است: فصل اول، کلیات استفهام: معنی استفهام، انواع استفهام از لحاظ مقصود، نکاتی پیرامون پرسشهای خداوند، مانند فرق پرسشهای خداوند با پرسشهای انسانها، پرسشهای پیامبران از خداوند چه نوع پرسشی است، سؤالات گوناگون مردم از پیامبر(ص) و پاسخ خداوند، پرسشهای زیاد و بیجای برخی انسانها و پاسخ خداوند، سؤالات پی در پی خداوند در سوره طور، برخی آیات استفهامی قرآن در باب موضوعات مختلف؛ فصل دوم، در باب اصول عقاید، فروعات (احکام)، اخلاقیات، علوم مختلف؛ فصل سوم، آیات انفسی قرآن: آیاتی در ستایش انسان، آیاتی در نکوهش انسان؛ فصل چهارم، آیات آفاقی قرآن: آیاتی درباره جانوران، آیاتی در زمینه آسمانها و زمین و مابین آنها، آیاتی در خصوص گیاهان، آیاتی در مورد سایر موضوعات، مثل مسکن، بت، مسجد و مکان مرتفع.

در این پایان نامه پس از مقدمه ای در بیان معنای لغوی مثل، کلمه مثل در قرآن، ویژگیهای مثل های قرآن، فایده استعمال امثال، سابقه استفاده مثل در ادیان، دیدگاه اهل بیت در امثال قرآن و اقسام امثال قرآنی به ذکر و شرح آیاتی پرداخته شده است که در آن امثال سائره به کار رفته است.