جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دروغ به معنای سخن ناراست، قول ناحق و خلاف حقیقت است و مقابل راست و صدق کذب گفته می شود و صدق که مقابل کذب است عبارت از مطابق بودن سخن با حقیقت است. نکتة نهفته در دروغ آن است که مخاطب به گفتار ما اعتماد می کند و هرچه را بگوییم باور می کند بنابراین مهمترین ویژگی دروغ گمراه کنندگی آن است. دروغ همزاد آدمی نیست همة انسانها راه فکر کردن و توجیه اعمال خود را از دیگران آموخته اند. انسان با دروغ گفتن سعی بر این دارد که بر روی عقدة حقارت و خودکم بینی خود سرپوش بگذارد و ترس و هراس خود را از چیزی پنهان کند. در آیات و روایات از دروغ به عنوان بدترین گناه، تباهی ایمان، سرچشمة نفاق، فسق، قول زور و گناه کبیره یاد شده است و دروغگو را در ردیف کفار و منکران آیات الهی قرار می دهد و به دور از ایمان و مورد لعن و عذاب الهی می داند. دروغ دارای علل و عوامل مختلفی است برخی از این عوامل جهل و نادانی، خودخواهی و غرور، لجاجت، ضعف شخصیت و عقدة حقارت، کسب شهرت و جاه طلبی می باشد. از پیامدهای دروغ در بعد فردی و اجتماعی می توان به کم حافظگی دروغگو، گمراهی، فقر، زیانهای روانی، سلب اعتماد، رسوایی، ذلّت و خواری و استهزاء اشاره کرد.

خوف و رجا در قرآن و روایات دارای جایگاه ویژه ای هستند. خوف هرگز به وجود نمی آید، مگر از نگرانی و انتظار رسیدن ناملایمات. رجا نیز عبارت است از سرور و نشاط قلب به خاطر انتظار آنچه محبوب او است، به شرط این که مورد انتظار، سبب عقلانی داشته باشد. در این رساله به آثار ارزشمند خوف و رجا در حیات مادی و معنوی انسان و اسوه های قرآنی این دو صفت برجسته پرداخته شده است. آفات و موانع عدم تعادل در خوف و رجا از مسائلی است که می تواند آثار مخربی به همراه داشته باشد. بعضی ها خائفان را ترسو و راجیان را خیال پرداز تلقی می کنند؛ اما وقتی این دو واژه خوب شناخته شود، شبهه ها نیز برطرف می شود

این پایان نامه شامل هفت فصل با این عنوان هاست: فصل اول، کلیات: معنای لغوی خوف، معنای لغوی رجا، خوف و دیگر معانی مترادف، کلمات مترادف رجا، وجوه خوف، وجوه رجا، درجات خوف؛ فصل دوم، خوف: ترس از خدا، ترس پیامبران، ترس فرشتگان از خدا، ترس متقین از خدا، ترس عالمان از خدا؛ فصل سوم، گریه و خوف: گریه از ترس خدا، پاداش گریه از ترس خدا؛ فصل چهارم، رجا: شرح رجا، رحمت خداوندی، مغفرت خداوندی، شفاعت، دعا و رجا؛ فصل پنجم، یأس؛ فصل ششم، خوف و رجا: شرح خوف و رجا، برابری خوف و رجا، توبه؛ در فصل هفتم، از مباحث پایان نامه جمع بندی و نتیجه گیری به عمل آمده است.

عنوان تحقیق حاضر خوف و رجاء از دیدگاه قرآن و سنت می باشد. از آنجا که اکنون مردم به دلیل نداشتن تصور صحیح از میزان خوف و رجاء یا آنقدر به خدا امید دارند که بعد از هر خطا و لغزش به رحمت پرورگار می اندیشند و امید را در خودشان زنده نگه می دارند و رفته رفته به گناه عادت می کنند و از مسیر کمال باز می مانند و یا آنقدر از خداوند می ترسند که با هر خطا به عذاب خداوند فکر می کنند و آنقدر شرمسار می شوند که امید رستگاری را از دست می دهند. در صدد برآمدیم با بررسی میزان خوف و رجاء الگوی مشخصی پیدا کنیم تا بیهوده به خدا امید نداشته باشیم، امیدی که انسان را در مقابل خدا جسور کند یا بیش از اندازه از خدا ترس نداشته باشیم که باعث نا امیدی شود. با توجه به اینکه آیات موجود در قرآن فقط خوف و رجا از پروردگار را شامل نمی شود بلکه خوف از شیطان، شکست، عاقبت بد و در مورد امید هم، امید به آینده، و لقاء خدا را هم شامل می شود در این تحقیق خوف و رجاء در برابر خدا از دیدگاه قرآن و سنت بررسی شده است. از آن جا که در این پژوهش از آیات و روایات و کتب اخلاقی استفاده شده روش تحقیق مسأله محور و توسعه ای می باشد و جمع آوری مطالب به صورت کتابخانه ای است. در این تحقیق مفهوم خوف و رجاء، انواع، آثار و فضیلت آن دو بررسی و در پایان تعادل خوف و رجاء معرفی شده است که نتیجه می گیریم بهترین صفت تعادل در خوف و رجاست و از انواع خوف، خوف از خدا برترین خوف می باشد که عامل نیرومندی برای تهذیب و تکامل است که اگر عمیق باشد هرگونه دست اندازهای جاده کمال را از سر راه انسان برداشته و همچنین تأثیر بسزایی در کاهش افسردگی در جامعه دارد که اکنون گریبانگیر عده زیادی از انسانها شده است.

در این پایان نامه واژه های خوف و رجاء در آیات قرآن و احادیث معصومین (ع) در چهار فصل با عناوین ذیل بررسی شده اند: بررسی واژه ها، خوف، رجاء، تلازم خوف و رجاء.

این رساله تحت عنوان « بررسی خوف و رجاء از دیدگاه قرآن و سنت» به بحثی تفسیری و روایی پیرامون این دو فضیلت اخلاقی می پردازد زیرا یکی از موضوعاتی که در آیات بسیاری از قرآن مجید و در تعداد کثیری از روایات معصومین- علیهم السلام- موضوع سخن واقع شده است بحث خوف(ترس از خداوند) و رجاء ( امیداوری به رحمت خداوند) است. ضرورت این تحقیق هنگامی آشکار می شود که بدانیم عدم درک صحیح این دو مفهوم یکی از علل اصلی انجام کارهای غیر اخلاقی است، در این رساله رسیدن به اهداف خاصی مورد نظر است از جمله: تبیین دقیق مفهوم خوف و رجاء با تحقیقی علمی در واژه های هم معنای آن، پاسخگویی به نیازهای امروز چرا که عدّه ای بیش از حد مأیوس و عدّه ای با باوری نادرست به فضل الهی طمع ورزیده اند، بهره مندی شخصی برای تنبه و بیداری، ارائه ی راه کارهای مناسب برای ایجاد تعادل میان خوف و رجاء. خوف الهی در معنای صحیح آن عبارت است از ترس از عظمت خداوند و یا ترس از گناهانی که عذاب به همراه می آورند و در قرآن واژگانی همچون خشیت، رهبت، اشفاق، و جل و فزع با اندک تفاوت هایی در معنای خوف مورد استفاده قرار گرفته اند. رجاء الهی نیز درمفهوم درست این است که بنده تنها به خداوند امید داشته باشد و این امید او را به سوی عمل و عبادت فرا بخواند : و واژگان هم معنای آن در قرآن عبارتند از: طمع، أمل، تمنّی. از دسته ای از آیات و روایات رحجان خوف اثبات می شود که می توان آنها را حمل به شرایط خاص زمانی و شخصیتی افراد نمود؛ و آنچه از جمع این دو دسته آیات وروایات به دست می اید ایجاد تعادل بین خوف و رجاست. مطالب این پژوهش با استفاده از کتاب های تفسیری و روش جمع آوری اطلاعات، کتابخانه ای و از طریق فیش برداری می باشد.

در این رساله، مبحث خوف و رجاء و اثرات تربیتی آن توضیح داده شده، و با نگاهی نو، واقعیات و شبهات موجود در جامعه مورد بررسی قرار گرفته است. آثار تربیتی مثبت و منفی انواع ترسها و امیدهای ممدوح و مذموم تبیین شده است. این پایان نامه شامل: یک بخش مقدماتی، سه فصل و یک خاتمه به شرح ذیل می باشد: بخش مقدماتی، شامل:تبیین موضوع و اهمیت بحث، مبانی بحث، پیشینه تحقیق و محدودیتهای تحقیق. فصل اول، شامل:کلید واژه ها و کلمات مترادف و مقابل آنها. فصل دوم، شامل: خوف، اقسام و آثار تربیتی مثبت و منفی مترتب بر آنها. در پایان این فصل، با طرح یک شبهه در مورد تقیه، به آن پاسخ داده شده است. فصل سوم، شامل: رجاء، اقسام و آثار تربیتی مثبت و منفی آنها. و در آخر پایان نامه، نتیجه بحثهای مطرح شده آمده است.

موضوع این پژوهش ( ارزش ایثار در قرآن و سنت، آثار و پیامدهای فردی و اجتماعی آن) است. واژه ایثار به معنی برگزیدن، ترجیح دادن، مقدم کردن چیزی بر چیز دیگر است. ایثار به عنوان بالاترین احسان، انفاق و صدقه محسوب می شود و از آن در روایات با تعابیری مانند بهترین نیکی، خوی نیکان، برترین مراتب ایمان، نشان شیعه بودن و ... یاد شده است. گرایش به ایثار در افراد تحت تأثیر عواملی چون اعتقاد و ایمان به خدا، یاری دین الهی، محبت و ترس از خدا و برخورداری از صفاتی چون سخاوت، قناعت، توکل، ... قرار می گیرد. جلوه های ایثار شامل ایثار جان، مال، آبرو، آسایش، وقت و... می شود. تطهیر و تزکیه، آمرزش گناهان، تقرب الهی، خشنودی خدا، برکت در روزی، رفع گرفتاریهای دنیوی و اخروی، آرامش روانی، نیک نامی، رسیدن به پاداشهای الهی و رستگاری از پیامدهای فردی ایثار است همچنین فقر زدایی، حفظ و گسترش جامعه، مطیع شدن مردم، سرکوبی دشمنان، زمینه سازی تعجیل در ظهور حضرت مهدی ( علیه السلام)، احیای فریضه امر به معروف از جمله پیامدهای اجتماعی آن می باشد. آسیب هایی که برای ایثار متصور است ریا، کبر و غرور، عجب و خودپسندی، منّت و آزار رساندن، بی ثباتی و ندامت می باشد. بخل، حرص، ترس، راحت طلبی، علاقه به دنیا از عوامل باز دارنده فردی ایثار می باشند. هم چنین علاقه مندی به تجمل گرایی مسئولین حکومتی، فساد اخلاقی و رواج منکرات در جامعه از موانع باز دارنده اجتماعی آن می باشند. انتخاب چنین موضوعی به منظور احیاء و ترویج روحیه ایثارگری در جامعه می باشد. در این تحقیق تلاش کرده ایم مطالب فوق را در طی بخش هایی با عنوان: مفهوم ایثار و عوامل ایجاد آن، انواع ایثار، پیامدهای فردی و اجتماعی ایثار، آسیب ها و عوامل باز دارنده فردی و اجتماعی آن مورد توصیف و تحلیل قرار داده ایم. و در پایان پیشنهادهایی را برای ترویج ایثار ارائه داده ایم. لذا با استفاده از روش های ( کتابخانه ای، کاربردی، تحلیل، توصیفی، بنیادی) مطالب سودمندی را که غالبا در کتاب های تفاسیر ( المیزان، نمونه و...) و مجامع روایی ( اصول کافی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمه الاطهار ( علیهم السلام) و ...) و لغت نامه ها و کتابهای اخلاقی و مقالاتی پیرامون این موضوع بود جمع آوری و تدوین نمودم.

موضوع تحقیق پایانی این جانب، خیر و اشاره به سه مصداق آن در قرآن می باشد. و هدف از ارائه این تحقیق، آشنا شدن با متون قرآن به خصوص در رابطه با خیر و آگاهی بر راه های رسیدن به نیکی ها و خوبی و بحث پیرامون خیر در قرآن و رسیدن به نتایج عالی است. این واژه به صورت خَیر، اَلخیر و مشتقات آن در قرآن بسیار آمده است، که به معنی نیکویی، نیکتر، بهتر و... می باشد. خیر، اقسام متعددی به اعتبارات مختلف دارد از جمله؛ خیر تکوینی که متعلق به همه موجودات می باشد. خیر و شر تشریعی که شامل طاعات و معاصی و خاص انسان است که همین انتسابش به آدمی، ملاک حسن و قبح افعال واقع شده است. خیر مصادیق بسیار زیادی را شامل می شود از جمله مصادیق صبر، صله رحم، روزه، نماز جمعه و ... که به دلیل گستردگی مطالب فقط به سه مورد صبر روزه که خیر فردی می باشند و نماز جمعه که خیر اجتماعی است در این تحقیق اشاره شده است. از جمله مصادیق خیر، صبر می باشد که به معنای شکیبایی کردن و آرامشی که موجب استحکام دین و باعث دخول در بهشت داشتن اجر بسیار و عدم عذاب قبر و ... می شد. دیگر از مصادیق خیر، نماز عبادی – سیاسی جمعه است که موجب وحدت در جامعه و آرامش روحی و جسمی و کثرت علم و آگاهی می شود. و مصداق سوم روزه است که موجب برخوردار شدن از تقوا، سلامت جسم و روح، و تقویت ایمان و صبر استقامت می شود. امید که با انجام این امور خیر دوری کردن از بدی ها و شرور به هدف نهایی که لقاءالله است، نایل شویم. در این تحقیق با رجوع به کتابخانه ها از منابع معتبر بسیاری چون کتب روایی، نهج البلاغه، اصول کافی، وسایل الشیعه و ... و کتب تفسیری مانند المیزان، مجمع البیان، تفسیر قمی و ... و همچنین کتب اخلاقی بسیاری بهره برده و استفاده نموده ام. و در آخر نتیجه گرفتم که خیر و نیکی کردن بهترین وسیله برای یک زندگی سالم و روان است و سوق پیدا کردن به سوی مصادیق خیر، رفتن به سوی بهشت و رحمت الهی می باشد.

در پژوهش حاضر داستان حضرت آدم(ع) به صورت تطبیقی در قرآن کریم و تورات بررسی شده و در پنج فصل تنظیم و نگارش شده است. فصل اوّل، کلیاتی درباره موضوع؛ فصل دوم، شناخت اجمالی تورات؛ فصل سوم، شیوه قصه پردازی قرآن؛ فصل چهارم، داستان آدم و مراحل زندگی آن حضرت؛ فصل پنجم، سرگذشت فرزندان آدم.