جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

داستان انبیای الهی به عنوان یکی از شاخص‌های مهم پندآموزی و عبرت، همواره مورد توجه همگان بوده است. قرآن کریم به عنوان یک کتاب هدایت، تنها به آن قسمت از داستان، که در رسیدن به این هدف ضروری بوده، اشاره داشته است، لذا در این میان، بسیاری از زوایای زندگی انبیای الهی در هاله‌ای از ابهام بوده است. در شفاف‌سازی داستان‌ها، روایات تفسیری، می‌توانند به عنوان یکی از منابع مهم و تنها به عنوان مکمل و موید به مفسر کمک کنند، اما به سبب وجود اشکالات در سند و متن برخی روایات تفسیری و نفوذ اسرائیلیات فراوان در این زمینه، پژوهشگر را بر آن می‌دارد تا با پالایش این‌گونه روایات از منابع حدیثی و تفسیری، گوشه‌ای از داستان انبیاء را به درستی بیان کند. در میان داستان انبیاء :، داستان حضرت عیسی 7از جلوه‌ای خاص برخوردار است و دقت در زوایای زندگی ایشان، با توجه به قرآن و سنت صحیح، می‌تواند نقش به سزایی در بیان حقیقت و معرفی یک الگو و روش مناسبِ زندگی داشته باشد. بر اساس آیات و روایات، محتوای داستان حضرت عیسی 7، در شش مرحله ی تولد، شخصیت اخلاقی، معجزات، نبوت، سرانجام حضرت مسیح 7و سرانجام مسیحیان جای می‌گیرد، که در این میان، با استفاده از روایات، بسیاری از آیات، خلاف ظاهر و برخی متناسب با ظاهر برداشت می‌شوند. در روش تفسیر رواییِ موضوعی، اقوال و روایات مختلف در تفاسیر قرآنی و جوامع روایی، در نهایت دقت، تجزیه، تحلیل و نقادی شده و این روایات در دسته‌بندی خاص، بر اساس مقاطع زندگی آن حضرت جای گرفته و تفسیری مطابق با قرآن، عقل و نقلِ صحیح ارائه شده است. یافته‌های به دست آمده از داستان حضرت عیسی 7، با بررسی 199 روایت از دامنه منابع حدیثی و با تأکید بر دو کتاب تفسیر روایی شیعیِ البرهان و نور الثقلین، بدین صورت است که از این مجموع، حدود یک چهارم کل روایاتِ بررسی شده، مربوط به ایضاح مفهومیِ آیات است و ارزیابی سندی روایات نشان می‌دهد که بیش از نیمی از کل روایات، ضعیف و کمتر از یک چهارم، صحیح هستند، که در این میان، 15 روایت مورد نقد مفسران قرار گرفته‌اند. ضعف سندی تعداد قابل‌توجهی از روایات، نقدهای وارد به برخی از آن‌ها و فقدان روایات تفسیری ذیل برخی آیات است، نشانگر آن است که برای ارائ? تفسیری جامع از قرآن کریم، روایات به تنهایی کافی نیست و علاوه بر آن‌ها منابع و مبادی دیگری نیز برای ارائ? تفسیری سلیس و روان از این کتاب آسمانی لازم است.

هرچند تمامی آفرینش بر پایه قانون مستحکم و پایدار علت و معلول برقرار است اما این بدان معنا نیست که همه حوادث در چارچوب قوانین معدودی که ما می‌شناسیم و محسوس و ملموس ماست رخ دهد چرا که بسیاری از قوانین جهان از دید ما مخفی است و درست بر اساس همین علل مواردی در جهان رخ می‌نماید که به خوارق عادت مشهور است بگذریم از اینکه پاره‌ای از حوادث دیگر نیز بگزاف و تنها به صرف مشابعهت خارق عادت نام گرفته‌اند. باید گفت مهمترین علت انجام خوارق عادات حقیقی وجود یک فاعل دارای اراده قوی و روحی متصل به مبداء غیب است . در این میان معجزه به عنوان سند حقانیت پیامبران و برهان ادعای ایشان از مکانتی خاص برخوردار میباشد. قرآن کریم با ذکر معجزات انبیاء پیشین و حضرت رسول اکرم (ص) اغراض مختلف انجام این معجزات وو برخورد دوگانه مردم - یعنی برخورد منفی مشرکین و برخورد مثبت عامه مردم که حجابهای کفر و شرک هنوز ایشان را کاملا در خود فرو نبرده است - را برای ما بیان میفرماید. پیامبران معجزات را گاه راءسا و گاه به درخواست مردم انجام داده‌اند. اما در بعضی مورد نیز از قبول پیشنهاد آنان سرباز زده‌اند چرا که ایشان معجزه را باذن خداوند و برای اهداف خاصی انجام می‌دهند تا آن حد که حجت را بر مردمان تمام کند. آنها نمایشگاه معجزه سازی دائر نکرده‌اند. اقوام کافر در پایان مبارزه دایمی خود با پیامبران به زعم خود انجام معجزه‌ای محال و انجام ناپذیر را به ایشان پیشنهاد می‌کنند . یعنی درخواست نزول عذاب جمعی و فراگیر که این درخواست به عللی که قبلا بیان گردید پذیرفته شده و این آخرین معجزه آن پیامبر نیز صورت انجام می‌پذیرد. نکته دیگری که میتوان گفت اینکه قرآن مجید در ضمن بیان معجزات از آنها نتایج آموزشی زیادی را متذکر میشود.

بیان مسألهیکی از موثرترین راههای شناخت افکار پولس رسول، بررسی و کاوش دیدگاه های او درباره حضر-ت عیسی (ع) و یا به تعبیر علمی تر مسیح شناسی او است، زیرا تمامی اندیشه های دیگر او از قبیل یکتاپرستی، عادل شمردگی، پایان تاریخ، شریعت، گناه و مرگ، پسر خواندگی و غیره تحت تأثیر مسیح شناسی او هستند. به عبارت دیگر، می توان گفت که مسیح شناسی او هسته مرکزی تعالیمش را تشکیل می دهد. اما باید این نکته رادر نظر داشت که مسیح شناسی او یک شناخت ظاهری و صرفاً کلامی نیست، بلکه شناختی عرفانی و باطنی است و بیشتر مبتنی بر تجربه ها و شهود های باطنی و الهاماتی است که او از حضرت عیسی (ع) داشته است. بنابراین، بررسی مسیح شناسی او تنها از جنبه کلامی بررسی ناقصی خواهد بود. همچنین پولس همانند هر شخصیت دینی دیگری متأثر از محیط سیاسی، اجتماعی و دینی خود بوده است. پولس در طول دوران زندگی خود سه محیط اجتماعی، سیاسی و دینی متفاوتی را تجربه کرده است. پولس با توجه به زندگی در طرسوس و اورشلیم و همچنین با توجه به داشتن هم تحصیلات دینی و هم تحصیلات غیر دینی تقریباً با تمامی اندیشه های موجود در آن دوران آشنا شده و بنا به اهمیتی که آنها برای او داشته از آنها متأثر شده است. اما با توجه به روحیات او بدیهی است که سهم تعالیم دینی، مخصوصاً تعالیم کتاب مقدس و سنت های مسیحی موجود در باره مسیح، از تعالیم غیر دینی بیشتر باشد. در خصوص تعالیم غیر دینی، تفکر یونانی و گنوسی تأثیر بیشتری بر او نسبت به تعالیم دیگری مانند رواقیون و اپیکورها داشتند. پولس در اعتقاد خود به کلمه بودن مسیح بیشتر متأثر از تفکر یونانی مخصوصاً فلسفه نوافلاطونی است. او همچنین در اعتقاد خود به برتر بودن روح از جسم، معرفت از طریق شهود و لزوم رنج کشیدن برای نجات، متأثر از تعالیم گنوسی است. بنابراین در بررسی مسیح شناسی پولس باید به این موارد توجه کرد.در این پژوهش سعی شده است تا از زاویه ای جدید به مسیح شناسی پولس نگریسته شود و مسیح شناسی او از دیدگاهی عرفانی و باطنی مورد بررسی قرار گیرد. چون همانطور که پولس بیان می کند بعد از تغییر کیش، او دیگر کسی را به جسم نمی شناخت. این پژوهش در چهار فصل تدوین شده است که بعضی از فصل ها دارای بخش ها و زیر بخش هایی است. فصل اول بیشتر جنبه توصیفی دارد. در این فصل به شرح احوال پولس رسول پرداخته شده است. آنچه که در باره تاریخ زندگی او می توان گفت این است که او در طول زندگی خود سه بار دست به انتخاب زده است. بار اول او بین زندگی دینی و زندگی غیر دینی در طرسوس زندگی دینی را انتخاب کرد و به همین دلیل او عازم اور شلیم شد. بار دوم او بین شریعت و ایمان به مسیح، اولی را انتخاب کرد و نهایتاً در بار سوم او بین شریعت و ایمان به مسیح، دومی را انتخاب کرد. همچنین در این فصل به سفرهای بشارتی پولس و رنج های او در تبلیغ مسیحیت اشاره شده است. در فصل دوم پایان نامه در باره کتاب مقدس، عهد جدید، عقیده مسیحیان درباره کتاب مقدس و همچنین رساله های پولس، شرایطی که باعث شده است تا پولس اقدام به نگارش آنها بکند و همچنین اهداف پولس از نگارش رساله ها بحث شده است.فصل سوم در دو بخش تدوین شده است. در بخش اول به اندیشه ها و جریان های فکری موجود در زمان حیات پولس پرداخته شده است. ابتدا مفاهیم رایج در اندیشه یهودی از قبیل مسیح گرایی، یکتا پرستی و فرجام شناسی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. سپس به اندیشه های یونانی رایج در آن دوران از قبیل فلسفه نوافلاطونی و تعالیم گنوسی پرداخته شده است. در بخش دوم افکار و اندیشه های پولس رسول مورد تحقیق قرار گرفته است. در این فصل ابتدا به عرفان پولس، سپس به نظریات او در باره مرگ، گناه، شریعت و فدیه که در مسیح شناسی او اهمیت زیادی دارند پرداخته شده است.فصل چهارم به مبحث مسیح شناسی می پردازد که خود از دو بخش تشکیل می شود. در بخش اول در باره کلیات مسیح شناسی بحث می شود. در این بخش معانی مسیح شناسی و موضوعات مرتبط به آن مورد تحقیق قرار می گیرد. این بخش خود از زیر بخش هایی از قبیل: مسیح قبل از تجسم، تجسم مسیح و رستاخیز او تشکیل می شود. در مسیح قبل از تجسم بیشتر به جنبه الهی بودن و ازلی بودن مسیحپرداخته شده است. در تجسم مسیح لزوم جسم گرفتن خداوند و اتحاد طبیعت الهی و انسانی مسیح مورد بحث قرار گرفته است. در زیر بخش رستاخیز مسائل مربوط به قیام، رجعت مسیح، ربوده شدن ایمان آورندگان به آسمان و نهایتآ رستاخیز مردگان بحث شده است. در بخش دوم که بخش اصلی رساله نیز است به طور مبسوط به مسیح شناسی پولس پرداخته شده است. در این بخش مفاهیمی چون غلام مسیح بودن، پیش تعینی، برگزیدگی، اهمیت مسیح شناسی پولس و اطلاعات پولس در باره مسیح بحث شده است. پولس در باره مسیح قبل از تجسم قائل به ازلی بودن و خدا بودن مسیح است. او معتقد است که مسیح باید لزوماً خدا باشد. در زمینه تجسم مسیح، او قائل به اتحاد طبیعت الهی و بشری مسیح است. پولس بر این باور است که مسیح لزوماً باید دارای طبیعت بشری باشد، زیرا اگر او جسم به خود نمی گرفت، فدیه شدن او برای گناهان انسان مفهومی نداشت و انسان همچنان تحت سلطه گناه بود و نهایتاً وعده نیز اثری نداشت. یکی دیگر از مسائلی که در زمینه تجسم مسیح مطرح می شود، مرگ او در صلیب و اهمیت آن در مسیح شناسی پولس است. پولس معتقد است که مسیح او را فرستاده تا به صلیب بشارت دهد. در زمینه رستاخیز مسیح، مفهوم قیام مسیح مطرح شده است. پولس معتقد است که قیام مسیح به منزله اثبات قیامت اموات و دلیلی برای اثبات ایمان مومنین می باشد. مباحث دیگری که در این زمینه بحث شده عبارتند از: رجعت مسیح و ربوده شدن مومنین به آسمان، لزوم حاضر شدن در پیشگاه مسیح، سلطنت کردن مسیح و تحویل پادشاهی به خداوند توسط مسیح. همچنین در این بخش در باره اعتقاد او به تثلیث بحث شده است. پولس معتقد است که مسیح شخص دوم تثلیث است. خداوند متعال اعمال الهی خود از قبیل آفرینش را به و اسطه او انجام می دهد. در این بخش همچنین کلمه بودن مسیح مطرح شده است. او مسیح را کلمه الهی می داند که بین خدا و خلق واسطه است. همچنین در این بخش در باره مرگ مسیح و نتائج آن بحث شده است. پولس معتقد است که مرگ مسیح باعث بخشش گناهان انسان و عادل شدن و باعث رها شدن اواز غضب الهی می شود. همچنین او معتقد است که به و اسطه مرگ مسیح، خدا انسان و جهان را با خود آشتی داد. نیز در این بخش در باره مفهوم ایمان و نتائج آن بحث شده است. از دیدگاه پولس ایمان به معنی اعتماد کردن به وعده خداوند در مورد نجات به واسطه ایمان به مسیح می باشد. پولس بیان می کند که ایمان همانند مرگ مسیح باعث آمرزش گناهان و مصالحه انسان با خداوند می شود. او معتقد است که به واسطه ایمان، مسیح در انسان ساکن می شود و انسان وارث وعده ای می شود که خداوند به حضرت ابراهیم داده بود. همچنین در این بخش درباره جلال عهد جدید و برتری آن بر عهد قدیم از دیدگاه پولس بحث شده است. او معتقد است که عهد قدیم فانی است، و به همین دلیل خداوند فرامینش را در الواح سنگی نازل کرد. اما عهد جدید ابدی است و به همین دلیل فرامین و اسرار الهی بر دل مسیح نازل شده است. او همچنین معتقد است حضرت موسی(ع) اسرار الهی را در پرده می گفت، اما در عهد جدید حضرت عیسی (ع)اسرار الهی را به صورت آشکار بیان می کند. اهمیت و ضرورت موضوع پولس یکی از برجسته ترین الاهیدانان مسیحیت دوران اولیه می باشد. او تأثیر زیادی نه تنها بر گسترش مسیحیت گذاشته بلکه تعالیم او تأثیر زیادی در هر چه عمیق تر شدن و غنی تر شدن تعالیمحضرت عیسی (ع) نیز داشته است. به بیان دیگر، در نتیجه تلاش های او بود که مسیحیت دینی جهانی شد. او هم از لحاظ کمی و هم از لحاظ کیفی بر گسترش مسیحیت تاثیر داشته و بنابراین اگر متفکرانی چون نیچه او را دومین بانی مسیحیت به حساب آورده اند سخنی به گزاف نگفته اند. هم آبای اولیه کلیسا و هم عارفان اعصار بعدی وامدار او هستند. رسائل پولس در حقیقت اولین مکتوبات عهد جدید هستند و از نظر زمانی بر اناجیل متی، لوقا، مرقس و لوقا مقدم هستند. پولس از نوادر پیروان حضرت عیسی (ع) بوده که هم تحصیلات دینی داشته و هم تحصیلات غیر دینی و تا حد زیادی نیز با فلسفه یونانی آشنائی داشته است. او در حقیقت نه تنها از اولین الاهیدانان مسیحی بلکه همچنین از اولین عارفان مسیحی می باشد. عرفان مسیح محور اولین بار به بهترین وجه توسط او مطرح شد. رسائل باقی مانده از او همه رنگ و بوی عرفانی دارند و در آنها پولس به کرات بر تعالیم باطنی تأکید دارد. عیسای به صلیب کشیده شده چنان در او سکنی گزیده و او را در برگرفته که مجالی برای اندیشه در باره غیر برایش باقی نگذاشته و اصلاً خود پولس نیز هیچ تمایلی ندارد که به غیر او اندیشه کند و یا به غیر از او درباره چیز دیگری صحبت کند، به طوری کهبه جز اندکی و آن هم به اجبار و ضرورت از تعالیم عیسای کلامی استفاده نکرده است. با اطمینان می توان بیان کرد که عنصر غالب در تعالیم اوعنصر عرفانی است، و درک او از عیسای به صلیب کشیده شده در کانون تعالیم او قرار دارد و تعالیم او چه از جنبه الاهیاتی و چه از جنبه اخلاقی و عرفانی عیسی محور بوده و بر اساسمسیح شناسی او می باشند. لذا برای شناخت تعالیم او باید بن مایه اساسی تعالیم او یعنی مسیح شناسی او را شناخت و بدون توجه به مسیح شناسی او هر شناختی دیگر از تعالیم او شناختی ناقص خواهد بود. اکثر پژوهش هایی که به زبان فارسی در باره پولس صورت گرفته بیشتر کلی بوده و توجه زیادی به دو عنصر کلیدی تعلیمات او یعنی عرفان و مسیح شناسی او نشده و این جنبه از تعالیم او تحت الشعاع تعالیم الاهیاتی او قرار گرفته است. حال آن که هرگونه تحقیقی در مورد او بدون توجه به مسیح شناسی او ناقص خواهد بود. همچنین در آن پژوهش ها در اکثر موارد هیچ اشاره ای به صلیب و مفهوم آن از دیدگاه پولس که یکی از ارکان تعالیم او می باشد، نشده است، در حالی که صلیب نیز در کانون مسیح شناسی پولس قرار دارد، چنان که او بیان می کند که او به صلیب بشارت می دهد، و براین باور است که به هر چیز دیگری بشارت داده شود، صلیب از بین خواهد رفت. عامل دیگری که نیز در اکثر آن پژوهش ها به آن چندان توجهی نشده، مفهوم عیسای برخاسته از مردگان است که همانند صلیب در کانون تعالیم او قرار دارد، به طوری که از دیدگاه او صلیب بدون قیام مفهومی نخواهد داشت. بنابراین، نیاز به تحقیق در چنین زمینه هائی برای شناخت هرچه دقیق تر تعالیم پولس در جامعه ما احساس می شود.لذا این پایان نامه در صدد آن است که این خلا ها را پر کند.پیشینه پژوهش درباره پیشینه موضوع، اینکه در باره مسیح شناسی پولس تا چه اندازه کار شده است، باید آن را در دو حوزه فارسی و لاتین بررسی کرد. متأسفانه در زبان فارسی در باره مسیح شناسی پولس در حوزه نگارش کتاب، مقاله و یا ترجمه کتاب کار چندانی صورت نگرفته است. لذا از این جهت این پژوهش را می توان امری نو به حساب آورد. اما برخلاف حوزه فارسی، در حوزه لاتین به اندازه کافی هم در زمینه نگارش کتاب و هم در زمینه نگارش مقاله به وفور کار شده است که از آنها در این نگارش بسیار سود جسته شده است.

چکیدهساز و کار گفتاری قرآن کریم و دلالت‌های زبانی آن به ویژه در حوزه داستان‌های قرآنی، همواره از بحث‌های پرجاذبه و چالش برانگیز در میان مفسّران و محققان بوده است که برای شناخت مفاهیم این داستان‌ها، قبل از هرگونه اظهار نظری پیرامون آن‌ها، لازم است علاوه بر تشخیص درست دلالت‌های زبانی، به چهار سوال بسیار مهم و ضروری، بر اساس اصول و مبانی قرآنی، پاسخ علمی و مستدل داده شود: اولاً، آیا این داستان‌ها، حقایق تاریخی هستند یا حقایق ادبی و یا ترکیبی از هر دو؟ ثانیاً، آیا می‌توان با اظهارات غیر قرآنی، یک داستان به ظاهر ناقص را تکمیل کرد یا کسی حق اظهار نظر در این حوزه را ندارد؟ ثالثاً، آیا قطعه‌های پراکنده‌ی یک داستان در سوره‌های متعدد، پرده‌های جداگانه از یک داستان طولانی هستند یا بیان تکراری تنها یک حادثه، با شیوه‌های مختلف؟ رابعاً، آیا زبان داستان‌ها تنها زبان توصیفی برای بیان حوادث تاریخی است یا نظرات علمی قرآن نیز در این قالب و با زبان علمی بیان شده‌اند؟ عدم آشنایی کامل با زبان وحی و با ساختار این داستان‌ها و گاهی مقایسه زبان قرآن با نظریه‌های زبان دینی رایج در جهان غرب، باعث گردیده گروهی این حقایق تاریخی را همانند حقایق ادبی و غیر واقعی تلقّی کنند. در حالی که در چندین آیه، از جمله پس از داستان نوح(ع) که می-فرماید: تِلْکَ مِنْ أَنْباءِ الْغَیْبِ نُوحیها إِلَیْکَ ما کُنْتَ تَعْلَمُها أَنْتَ وَ لا قَوْمُکَ مِنْ قَبْلِ هذا فَاصْبِرْ إِنَّ الْعاقِبَهَ لِلْمُتَّقینَ (هود 49), با مخاطب قرار دادن شخص پیامبر(ص)، به این نکته تأکید می‌شود حتی ایشان نیز قبل از نزول وحی، هیچ‌گونه اطلاعی از این خبرهای غیبی نداشته‌اند. لذا در این پژوهش, پس از تحلیل مختصری از زبان وحی، و اثبات این موضوع که نظریه‌های مطرح در زبان دینی جدید غرب، هرگز با زبان قرآنِ مصون مانده از هر گونه تحریف، قابل انطباق نمی-باشند، آیات مربوط به تعدادی از این داستان‌ها جمع‌آوری، و به پرده‌های مختلف تقسیم و با همدیگر مقایسه، و ضمن دقت در جملات غیر مشترک، شیوه‌ی بیانشان بررسی می‌گردد، تا به این پرسش‌ها پاسخ علمی و منطقی داده شود. نتایج بدست آمده نشان می‌دهد: اولاً تمامی این داستان‌ها حقیقتاً در عالم خارج رخ داده‌اند، چه به صورت یک حادثه‌ی تاریخی و چه به صورت یک حقیقت علمی، که در آن، مراحل ایجاد یک پدیده بیان می‌گردد. زیرا ویژگی اصلی این خبرها، همین واقعی بودن آن‌هاست، در غیر این صورت هر کتاب تاریخ و هر افسانه و اسطوره-ای را می‌توان خبر غیبی نامید. ثانیاً این مجموعه‌ها، در نهایت اختصار و بدون کوچک‌ترین خللی در معنا بیان شده‌اند، پس نباید با اظهارات احتمالی که با اعجاز بلاغی قرآن هیچ تناسبی نداشته و به مفهوم اخلال در معناست، در قطعیت آن‌ها شک و تردید ایجاد کرد. ثالثاً هیچ یک از قطعه‌های پراکنده‌ی یک داستان در سوره‌های متعدد، تکراری نبوده و نظریه‌ی قائل به تکرار، با توجیه موارد غیر مشترک در این مجموعه‌ها که غالباً خالی از اشکال هم نیستند، موجب گردیده تعداد زیادی از این اپیزود‌ها(پرده‌ها)، حذف و در نتیجه تصویر ناقصی از یک داستان ارائه گردد. رابعاً دیدگاه قرآن کریم پیرامون کیفیت آفرینش اولین انسان، در قالب داستان آدم و عیسی(علیهما السلام)، و با زبان علمی بیان شده و اما دیدگاه تاریخی‌نگر، تاکنون قادر به کشف این حقایق علمی از این مجموعه‌های داستان‌گونه نبوده است. بنا بر این داستان‌های قرآن کریم در این پایان نامه با رویکردی کاملاً متفاوت از دیگران و با تکیه بر این چهار اصل اساسی، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته‌اند و چون تمامی اختلافات، ناشی از نوع دیدگاه مفسران محترم به این اصول بوده، امید است با اصلاح این دیدگاه‌ها، این اختلافات نیز برطرف گشته و به یک مفهوم ثابتی دست یافت (إن شاء الله). پژوهش حاضر با تکیه بر شیوه تحلیلی- توصیفی به نگارش در آمده است.کلمات کلیدی: آدم(ع)، اپیزود، تکرار، حقیقت و مجاز، خلقت انسان، داستان قرآنی، زبان وحی، عیسی(ع).

اصل نبوت از جمله مهم ترين رويکردهاي مشترک در متون مقدس مي باشد که اين امر در قرآن کريم و اناجيل اربعه مورد تاکيد قرار گرفته است. در اين ميان مباني نبوت و منشور تعاليم و دعوت حضرت عيسي (ع) به عنوان يکي از پيامبران اولواالعزم به تفصيل مورد اهتمام آيات قرآن کريم و اناجيل چهارگانه قرار گرفته که به سهم خود مي تواند گامي اساسي در مساله تقريب و تقويت آموزه هاي مشترک دين اسلام و مسيحيت تلقي شود. در اين مقاله سعي شده تا از يکسو مباني نبوت عيسي مسيح (ع) در آموزهاي اناجيل اربعه و آيات قرآن کريم مورد بررسي، تحليل و مقارنه قرار گيرد و از سوي ديگر اصول مشترک حاکم بر منشور دعوت و تعاليم اين پيامبر بزرگ الهي نظير: ايمان به خدا، بشارت ملکوت، تکميل و تصديق تورات و تعليم و تبيين کتاب آسماني و رفع اختلاف در برخي از دستورات شريعت تبيين گردد و در پايان دو اصل مهم «نجات بخشي» و «فدا شدن» عيسي مسيح (ع) که در آموزه هاي صريح اناجيل چهارگانه بدانها پرداخته شده با آيات قرآن کريم مقارنه و مورد ارزيابي قرار گيرد.

الوهیت حضرت عیسی(ع) یکی از باورهای رسمی مسیحیت است. سرآغاز این اندیشه به پولس برمیگردد که رسول خودخواندة جهان مسیحیت است. او که در ابتدا یهودی متعصّبی بود، سال ها پس از حیات زمینیِ آن حضرت، مدّعی شد که حضرت عیسی(ع) را در مکاشفه ای ملاقات کرده و با دعوت آن حضرت، به آیین مسیحیت گرویده است. وی سال های متمادی در تبلیغ مسیحیت کوشید و در واقع، تفسیری از شخصیت مسیح و رسالت او ارائه کرد که با آموزه های خود آن حضرت و نیز باورهای مسیحیان اولیه در تعارض بود. امّا سرانجام، در قرون بعدی، دیدگاه های وی از سوی برخی از عالمان مسیحی مورد پذیرش قرار گرفت و هرچند مخالفانی نیز داشت، در شوراهای مسیحی به تصویب رسید. گفتنی است که این آموزه ها، از جمله الوهیت آن حضرت، جزء باورهای رسمی مسیحیان شد.

«تبشیر مسیحی» در زمرة مهم ترین وظایف کلیسا محسوب می شود. ریشه این آموزه، به فرمان عیسی(ع) پس از رستاخیز برمی گردد که به حواریون گفت: بروید و امت ها را به ملکوت خدا بشارت دهید. بنابراین، به اعتقاد مسیحیان، پیام تبشیر ملکوت خداست. کلیسا باید تا تحقق ملکوت خدا، مردم را بدان بشارت دهد. بر این اساس، جامعة مسیحی به صورت فردی و یا سازمانی فعالیت تبشیری داشته است.هدف این مقاله، بررسی جایگاه و محدودة تبشیر در متن دینی مسیحیت است. این نوشتار، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، ضمن تبیین مفهوم تبشیر، دامنه و گستره تبشیر را مورد مطالعه قرار داده، نشان داده است که این آموزه در فرایند تاریخ، دستخوش تغییر و دگرگونی شده است. دستاورد تحقیق این است که به نظر می رسد، عیسی(ع) کار تبشیر را فقط در خصوص قوم بنی اسرائیل به انجام رسانده باشد و باید حواریون نیز این محدوده را مد نظر داشته باشند، اما از زمان پولس، رویکرد تبشیر به خارج از بنی اسرائیل نیز تسری پیدا کرد.

«کلمه» در سنت یهودی و متن مقدس عبری گرچه همواره به طور مستقیم و با صراحت مورد اشاره قرار نگرفته است، اما واژه های «حکمت» و «ممرا» و... در عهد عتیق دیده می شود که همان کارکردهای «کلمه» در فلسفه یونان، عهد جدید و حتی قرآن را دارد.فیلون به عنوان یکی از بزرگ ترین فلاسفه یهودی و به عنوان یکی از نخستین متکلمان فیلسوف، نقش مهمی در ورود این واژه به ادبیات دینی دارد. وی معانی زیادی را برای کلمه برشمرده است؛ به گونه ای که برخی، معانی موردنظر فیلون از این واژه را تا بیش از 60 معنا احصا نموده اند.یوحنا نیز در فضایی یونانی می اندیشید. زمانی که او عیسی را در مقدمه انجیلش با عنوان «کلمه» خطاب کرد، مخاطبان انجیلش با دیدن این واژه، هیچ غرابتی نداشتند و آن را در فضای فلسفی یونان کاملاً درک می کردند.به نظر می رسد، از میان رویکردهای گوناگون به ریشه این واژه در مقدمه یوحنا، این دیدگاه که فلسفه یونان و فیلون در ورود این واژه به ادبیات عهد جدید و یوحنا، مؤثرتر از دیگر عوامل بودند، از شواهد محکم تری برخوردار است.

در فرآیند شخصیت شناسی امام مهدی (عج)، بحث درباره رتبه و مقام امامت آن حضرت مطرح است. رتبه امامت حضرت مهدی (عج) مانند سایر ائمه (ع) برتر از رتبه نبوت و رسالت است. این معنا از یک سو، با تامل در مفاد آیه امامت حضرت ابراهیم (ع) و از سوی دیگر از سیره حضرت عیسی (ع) در اقتدا به امام مهدی (عج) و پیروی از ایشان در عصر ظهور اثبات شدنی است.با درک رتبه امامت حضرت مهدی (عج) حدیث «من مات و لیس علیه إمام فمیتته میته جاهلیه» (کلینی، 1388: ج1، 376) و احادیث شبیه به آن، که در مصادر فریقین نقل شده اند، ژرف و واقع بینانه معنا می شوند.