جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابی که ترجمه و تحقیق آن در ادامه می آید، یکی از کتابهای مستقل در زمینه استفهامات قرآن کریم است.مولف محترم، در باره ی نکات بلاغی و گاهی تفسیر موضوعی 1260 استفهام قرآنی، به ترتیب از اول مصحف تا پایان آن، تنها به نظرات علمای اهل سنت پرداخته و آن ها را مورد نقد و بررسی قرار داده است.ما در ترجمه و تحقیق این کتاب، سعی نموده ایم با رعایت امانت، به ترجمه آن بپردازیم و نقطه نظرات برخی از علمای متقدم شیعه مانند: شیخ طوسی و شیخ طبرسی، و و بعضی از علمای متأخر شیعه مانند: علامه طباطبایی و در چند مورد علامه بلاغی و نُه تفسیر دیگر را ذکر نماییم تا نکمله ای بر کتاب مذکور باشد.

کلام در دیدگاه مولوی، اوج و رکن استوار هستی و آغازگر آفرینش، ایجادکننده جریان زمان و مکان و نمونگر منش و هویت انسانی است. مولوی برای تبیین دیدگاه های خود در باب ارتباطات کلامی، از قالب های مختلف مانند داستان و مثل استفاده می کند تا مخاطب را به کنه معنا و غایت اندیشه رهنمون شود. مهم ترین اهداف ارتباط کلامی رسیدن به شناخت و معرفت و ایجاد تفاهم و تعامل با دیگران و بهره بردن از تجارب و عقول یکدیگر است. در این پژوهش، ارتباطات کلامی و ابعاد آن در فیه ما فیه با روش تحلیل محتوای کیفی، بررسی شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که کلام در فیه ما فیه دارای ده مرتبت و ویژگی است که به دو ساحت معنایی و راهکاری تقسیم می شوند. ارتباط کلامی در این اثر، در ابعاد ظرفیت مخاطب و همدلی او، اطمینان سازی، گزیده گویی، التزام بیرون و اضطراب درون، سوال، و انواع سکوت گوینده و نیز در دو محور کلی گوینده سخن و شنونده سخن قابل بررسی است.

قرآن کریم، کتاب مذهبی ما مسلمانان، معجزه‌ی جاوید و سند نبوت حضرت خاتم(صلّی‌الله‌علیه‌وآله) و دستورالعمل هدایت و تربیت انسان است. از آن‌جا که تعابیر و گزاره‌های قرآن، توسط خداوند دانا، مدبر و حکیم انتخاب شده است، استفاده از هر الگوی بیانی در این گزاره‌ها، نشانه‌ی نقش و کارکرد مؤثر آن در تربیت و هدایت انسان و جوامع انسانی است. پرسش از مهم‌ترین روش‌های کسب معرفت و شناخت و توصیه‌ی قرآن می‌باشد. «فَسْألُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لاتَعْلَمُون‏» « اگر نمى‏دانيد، از آگاهان بپرسيد.»(انبیاء/7) قرآن در بیان اهداف خود از اسلوب‌های متنوعی استفاده کرده است. اسلوب استفهام و پرسش حدود 1260 بار در قرآن تکرار شده است. پژوهش حاضر در ‌صدد کشف و ارائه‌ی کارکردهای تربیتی پرسش در قرآن است. این پژوهش حاوی یک مقدمه در «کلیات تحقیق»، سه فصل در «پرسش»، «تربیت در قرآن» و «کارکردهای تربیتی پرسش در قرآن» و یک ضمیمه در «پاسخ‌گویی» است.در فصل اول از کلیاتی درباره پرسش، آداب، اهمّیت و انواع آن و نیز از پرسش در قرآن، اطّلاعات آماری پرسش‌ها‌ی قرآنی و ادات استفهامیِ بکار رفته در آن و معانی حقیقی و بلاغی آنها بحث شد. در پایان فصل، جدول تعداد و پراکندگی آیات پرسشی به ترتیب سوره‌ها و نیز جدول فراوانی ادات استفهام آورده شده است. در فصل دوم از تربیت دینی، اهداف و روش‌های آن و نیز برخی روش‌های تربیتی قرآن بحث شده است. در فصل آخر یعنی «کارکردهای تربیتی پرسش در قرآن» آیات پرسشی قرآن با استفاده از کتاب‌های تفسیری و تربیتی به تفصیل بررسی، و بیست و نه کارکرد اساسی و مهم تربیتی از این آیات استنباط و استخراج شد و برای هر کارکرد از میان آیات مرتبط، آیه‌ی دارای دلالت بیشتر انتخاب و توضیحات لازم، ارائه و در نهایت آیات هم‌سو با هر کارکرد ذکر شد. مهم‌ترین دستاورد این پژوهش آنست که هر یک از آیات پرسشی قرآن با اتخاذ شیوه‌ای خاص، استفاده از ادات ویژه، سیاق خطاب یا غیبت و نیز با توجه به موضوع، مخاطب، سؤال کننده و شأن نزول آیات، دارای چندین نکته و کارکرد است که در تربیت و هدایت انسان و جامعه‌ی انسانی بسیار مؤثر است و می‌تواند دستمایه افرادی که عهده‌دار امر تربیت هستند باشد. این نوشته با عنایت به محدودیت‌ها و بضاعت اندک نگارنده بخش کوچکی از این کارکردها را ارائه داده است. انشاءالله این گام، هر چند کوچک و جزیی مورد قبول حضرت حق و آغازی بر فعالیت‌های علمی علاقه‌مندان در این زمینه باشد.

نوشتار پیش روى، با هدف بیان ساز و کارهاى تأمین بهداشت روانى در دین به نگارش در آمده است. بدین منظور، نخست گذارى گذرا بر چیستى بهداشت روانى در مکتب هاى گوناگون روان شناسى و نیز در اسلام دارد؛ آن گاه به مؤلفه هایى از بهداشت روان مى پردازد که پژوهشگران غربى نیز بدان ها اذعان دارند و سپس نقش دین را در تحقق آنها بررسى مى کند. در این نوشتار، مفهوم بهداشت روانى، با مرورى بر تعریف هاى اندیشمندان مختلف مانند گلدشتاین، جاهودا، ونتیز، آلپورت، چاهن و مکتب هاى گوناگون زیستى نگرى، روان تحلیل گرى، رفتارگرایى و انسان گرایى ارزیابى مى شود و آن گاه ساز و کار دین در تحقق مؤلفه هاى آن (پرستش و تجربه هاى معنوى و . . . ) بیان مى گردد.