جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ژاک لاکان بى‌تردید مهم‌ترین روانکاو پس از زیگموند فروید است. کار لاکان به طرزى عمیقاً بحث‌انگیز ،روانکاوى را هم در مقام نظریه ذهن ناخودآگاه و هم در مقام فعالیتى بالینى دگرگون کرده است. اکنون بیش از پنجاه درصد روانکاوان دنیا از روش‌هاى لاکانى استفاده مى‌کنند. در عین حال تأثیر لاکان در فراسوى دیوارهاى اتاق معاینه بین اندیشمندان روانکاوى مدرن بى‌نظیر است. تفکر لاکانى امروزه در رشته‌هاى مطالعات ادبى و سینمایى، مطالعات زنان و نظریه اجتماعى نفوذ کرده است و در حوزه‌هاى گوناگونى مانند آموزش و پرورش، مطالعات حقوقى و روابط بین‌الملل به کار مى‌رود. از چشم‌انداز مطالعات ادبى، منتقدان ادبى فمینیست و مارکسیست با کشف لاکان در اواسط دهه هفتاد میلادى جان تازه‌اى در تجربه نقد روانکاوانه کمابیش در حال احتضار دمیدند و روانکاوى را به جبهه مقدم نظریه انتقادى برگرداندند. ژاک لاکان تلاش می‌کند تا با استفاده از روش دیالکتیکی هگل و زبان‌شناسی سوسور آرای فروید را به نحوی بازسازی کند که روانکاوی، در تحلیل تمام عرصه‌های حضور انسان مشارکت و همکاری داشته باشد. لاکان به نحوی شگرف مرزهای روانکاوی را پشت سر گذاشته و روانکاوی را با سیاست، فلسفه، علم و دیگر رشته‌های آموزشی در می‌آمیزد. در این سلسله درسگفتارها به بررسی رابطه فلسفه و روانکاوی میپردازیم.

موضوع این کتاب، علاوه بر شرح زندگی «زیگموند فروید»، توجّه به نظریه‌های روان‌شناسانه و روان‌کاوانة وی است. کتاب حاضر، حاوی مشهورترین بندهای آثار «فروید» و مجموعه‌ای از سرنخ‌ها و کلیدهایی است که به مخاطب کمک می‌کند تا به کشف‌های تازه‌تری دست پیدا کند. این کتاب همچنین مشتمل بر گاه‌شمار مختصری از زندگی‌نامة «فروید» و پیشنهادهایی برای مطالعة بیشتر است. نوشتار حاضر، قرائت گزیده‌هایی کوتاه از نوشته‌های «فروید»، با عطف نظر به روان رنجوری‌ها، ضمیر ناخودآگاه، واژه‌ها، مرگ و مسایل جنسی است. این اثر، هستة تناقض‌آمیز و خارق اجماع تفکّر روان‌کاوانه را بیرون می‌کشد و به مخاطب می‌آموزد که سرچشمة مخالفت‌های بسیار با «روان‌کاوی» کجا است. هدف از تدوین این کتاب، نشان دادن حیات درونی آدمیان از منظر «فروید» و بازگشایی رموز پیچیدة آن است.

در نگرش انسان‌شناسانة مولوی، یکی از امیال اولیه و حیاتی انسان، میل خوردن است. مولوی با توجه به ساحت بیرونی انسان و با نگاه روان‌کاوانه، از یک طرف میل خوردن را نیاز اصلی و اساسی فیزیولوژیک انسان، زمینه سازِ ظهور امیال دیگر، و موجب رشد و شکوفایی استعدادهای بالقوه آدمی می‌داند که با چرخة حیات و سیر انسان به سوی کمال مطلوب خویش ارتباط دارد. از طرف دیگر با تّوجه به ساحت درونی انسان و با نگرش عارفانه خود، تمرکز و فرورفتگی در میل خوردن را حجاب راه حق و حقیقت، منشأ امراض جسمانی و روحانی و باعث تیرگی دل و درون انسان می‌شمارد. این مقاله، به روش تحلیلی به واکاوی و تبیین نگرش‌های معرفتی و روان شناختی مولوی دربارة میل خوردن می‌پردازد ؛ با این برآیند که انسان‌ها، ضمن بهره مندی از انواع خوردنی‌ها در حدّ اعتدال، نیازهای تنانی و جسمانی خود را فراهم آورند؛ و برای پرورش جنبة روحانی خویش، میل خوردن را تصعید ببخشند و در مجاری و کانال‌های روحانی به کار گیرند تا به عقل، اندیشه و ایمان تبدیل شود و موجبات صعود آسمانی انسان را فراهم آورد.

إن أساسيات تحليل الفصام المعروضة في أوديب المضاد، هي نتاج أبحاث قام بها كل من "دلوز وغاتاري" على حدة، إذا كان أوديب المضاد يتضمن رفضا للنظرية الأوديبية، فإن هذا لا يتضمن التخلي عن فرويد، فقد استلفت " قطاري ودلوز" التعارض الذي وقع فيه "أب" التحليل النفسي، الذي اخترع فكرة فريدة للسيرورات النفسية اللاشعورية،غير أنهما قاما بتقزيمها، وبالأخص تلك المتعلقة بالأوديب وأرجعاها إلى الأشكال الأكثر ضآلة للفكر وللوجود.ومع أنهما يستعيران عبقرية فرويد عن فكرته للاشعور، وعن إعادة تعريفه للذاتية والأفكار الجديدة للفكر والحياة التي سمح بها مؤلفه، فلم يتساهل "دولوز وغاتاري" مع فرويد "الأوديبي" و"المؤيدب".