جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 1998
نقد تفکیکی انگاری ملاصدرا
نویسنده:
جنان ایزدی، احدفرامرزقراملکی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
بر اساس یکی از دیدگاه های طرح شده، روش شناسی ملاصدرا در حکمت متعالیه تفکیکی است. مدعای این نظرگاه این است که ملاصدرا در سیر تحول روشی خود از رویکرد فلسفی- عرفانی و تاویلی نخستین خویش به رهیافتی وحیانی دست می یابد. مستند تفکیک انگاری مطالعه ای موردپژوهانه بر رویکرد ملاصدرا در مساله معاد جسمانی است. اگر چه نگاه تحولی به حکمت متعالیه و سنجش عینی تفکر صدرایی از مزایای این طرح پژوهشی است، ضعف هایی چون: نگاه حصرگرایانه به تحول، ایهام ملازمت تلفیق و تاویل، عدم کفایت ادله، و خلط ایستار فلسفی و ایستار وحیانی این نظریه را با چالش جدی مواجه می سازد.
صفحات :
از صفحه 59 تا 77
شمول منابع نقلی دینی در قلمرو نیازهای بشری
نویسنده:
محسن قاسم پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علوم قرآن و معارف ایران,
چکیده :
قرآن و حدیث به ترتیب، دو منبع از منابع اصیل شناخت دینی به شمار می آید؛ این دو منبع که در این مقاله، منابع نقلی دینی نامیده می شود، در نصوص فراوانی خطاب خود را انسان ها فرض کرده اند و ضمن تاکید بر دارا بودن نیازهای مادی و معنوی انسان ها، دستور العمل هایی برای سعادت دنیوی و اخروی او ترسیم کرده است. مقایسه اسلام و منابع نقلی آن اعم از قرآن و سنت نشان می دهد این آیین، مکتب و آیینی اجتماعی است و تنها سعادت اخروی مردم را در نظر نگرفته است. قرآن کریم در یک نگاه کلی بر نیازهای بنیادین بشر که شامل اعتقاد درست، خلق پسندیده و عمل شایسته است، تاکید کرده و اصول کلی آن را تعلیم داده است. جزئیات و تفاصیل این اصول کلی که به نحوی به حوزه نیازهای آدمی معطوف است به سنت معصومان (ع) واگذار شده است. شناخت این تعالیم در گرو آگاهی از جنبه های گوناگون جامعیت و شمول این دو منبع است؛ این مقاله ابتدا جامعیت کتاب آسمانی قرآن را - که مبنای مهمی در تفسیر قرآن به شمار می آید - از رهگذر روایات، بررسی کرده و سپس برخی مصادیق نیازهای بشری را بر اساس الهام از روایات به عنوان منبع شامل و جامع دین برشمرده و در پایان، نتیجه می گیرد شمول و گستردگی منابع نقلی در پاسخ به نیازهای بشر مسلمان و غیر مسلمان غیر قابل انکار است.
صفحات :
از صفحه 1 تا 18
فطرت خداجويي از ديدگاه انديشمندان معاصر با تأکيد بر ديدگاه‌هاي حضرت امام خميني ( علامه طباطبايي، شهيد مطهري و مصباح يزدي)
نویسنده:
‫احمد ابراهيم
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت پژوهشي، دفتر تبليغات اسلامي,
چکیده :
‫در اين پژوهش که در پنج فصل تدوين شده است، به ريشه‌يابي فطرت خداجوي انسان و مفهوم و کارکردهاي آن پرداخته شده و ديدگاه‌هاي بزرگاني مانند امام خميني، علامه طباطبايي، شهيد مطهري و مصباح يزدي در اين باره منعکس گرديده است. در فصل اول، پس از ريشه‌يابي معناي لغوي و اصطلاحي فطرت؛ مطالبي در زمينه فطرت در آيات و روايات، فرق بين فطرت و غريزه طبيعي انسان‌ها، فرق بين فطرت و عقل و ويژگي‌هاي فطرت و معاني عام و خاص آن مطرح شده است. در فصل دوم، رابطه بين فطرت و برخي از صفات انساني بحث و بررسي شده و تفاوت بين فطرت با فطرياتِ مطرح شده در علوم عقلي، تفاوت فطرت با وجدان، فرق فطرت با صفات ارثي انسان‌ها عنوان گرديده است. شرح و بررسي اقسام فطرت، ملاک فطري بودن يک چيز، عقلي يا قلبي بودن فطرت و برهاني بودن شناخت فطري خداوند از ديگر مباحث اين فصل است. در فصل سوم، دلايل وجود فطرت در نهاد انسان‌ها از منظر عقل و نقل بيان شده و ضمن تحليلي فلسفي و عقلي وجود فطرت، آيات و روايات متعددي در اين زمينه تشريح شده است. در فصل چهارم، فطرت انسان و نقش آن در معرفت حق تعالي پژوهش شده است و در ادامه، ديدگاه‌هاي فلاسفه غير مسلمان و مسلمان در اين زمينه منعکس گرديده و اقوال چهار دانشمند پيش گفته در اين باره مطرح شده است. در فصل پنجم، ابتدا ميل فطري انسان‌ها نسبت به امور مقدس و کمال مطلق و سپس دو بعدي بودن انسان، خضوع و عبادت فطري انسان نسبت به خداوند متعال و ميل فطري او به توحيد تبيين گرديده است. شدت و ضعف فطرت و عوامل تقويت کننده و تضعيف کننده فطرت از منظر قرآن و سنت و نقش پرهيزگاري در تقويت فطرت و نقش گناه در تضعيف آن از ديگر مطالب فصل پنجم است.
ارزیابی فلسفۀ اخلاق سکولار و روش شناسی مواجهۀ آن با اخلاق دینی
نویسنده:
مسلم محمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
چکیده :
اخلاق سکولار که به تعبیر های مختلفی مانند اخلاق دین زدایی شده، انسانی یا عرفی از آن یاد می شود، در مقابل اخلاقی دینی و الهی قرار دارد و پدیده ای برآمده از تفکر سکولاریسم است که خود را بر مدار نیاز و حرکت جامعۀ بشری تطبیق می دهد. با این نگاه در اخلاق سکولار، قبض و بسط شناور و نسبی خواهد آمد و نمی توان آن را از جهان بینی الهی منبعث دانست.سؤال اصلی پژوهش آن است که اخلاق غیرمبتنی بر دین بر چه مستندات و ادله ای متکی است و چگونه می توان در یک مواجهۀ منطقی به ارزیابی آن پرداخت؟با این فرضیه که اشکال های طرح شده بر اخلاق دینی هم در مبنا و هم در روش به تأمل فراوان نیاز دارد، باید میان اعمال دینداران در عدم التزام کامل به اصول اخلاق دینی، با بنیادهای اساسی دین فرق گذاشت؛ چه آنکه برخی از ایرادهای روشنفکری به برخی اباحه گری های افراد جامعۀ دینی برمی گردد نه اصل دین.در گفت وگوی پیش رو میان این دو رویکرد، پس از طرح نظریات ادلۀ اخلاق سکولار از زبان روشنفکران مسلمان و وطنی در قالب چند دستۀ هم افق، ابتدا این موارد به صورت مختصر و مورد پژوهانه تحلیل و نقد خواهند شد. در ادامه مواجهه ای کلی تر ناظر به مبانی و مؤلفه های معرفتی اخلاق سکولار صورت خواهد گرفت.
صفحات :
از صفحه 341 تا 374
پژوهشی درباره حقیقت و ماهیت انرژی, بررسی نگرش های فلسفی استاد مطهری و علامه طباطبایی به ماه و انرژی
نویسنده:
رحیم قربانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
هم ارزیِ مادّه ـ انرژی با معادلة‌ وحشت انگیز 2E = mc آغاز شد که انیشتین با جسارت تمام آن‌ را مطرح کرد و نه تنها فیزیکدانان، بلکه فیلسوفان را نیز در شگفت فرو برد. از آن زمان (1905 م) رویکردهای گوناگونی در این زمینه ارائه شده است. تمام این رویکردها از جانب دانشمندان غربی بوده است؛‌ با این همه، هیچ سیستمِ فیزیکی ـ فلسفی که پایه‌‌های جهان‌شاختیِ معقول و مقبول داشته باشد، از سوی فیلسوفان و فیزیکدانان ارائه نشده است؛ رویکردهایی نظیرِ نگرش کلامی، متافیزیکی باطل، و دیدگاه‌های افراط یا تفریط گرایانه در فلسفة علم (فیزیک و ریاضی)، و... باعث شده است موضوع، بسی پیچیده‌تر و خوف انگیزتر از موقعیت اوّلیه‌اش باشد. نگرش صحیح و منطقی که بتواند سیستمِ فلسفیِ قابل قبولی عرضه بدارد فقط در حیطة جهان‌شناختیِ رئالیستی تصور می‌شود و این حیطه،‌ بسترِ پرتکاپوی فلسفة اسلامی است. از دانشمندان اسلامی در صد سال اخیر فقط علّامه طباطبایی و استاد شهید مطهری به صورت مبنایی به این مسأله پرداخته‌اند. بررسی و رویکردهای این دو بزرگوار، دارای رهاوردهای بسیار عالی در فلسفة اسلامی و فیزیک است. مقالة حاضر، پژوهش دربارة سؤالات، مباحث و نظریات مطرح شده از سوی این دو بزرگوار بوده، رهاوردهای نوی در زمینة‌ حقیقت مادّه و انرژی ارائه می‌دهد، و پرداخت به نتایج عالی این بحث در فلسفة اسلامی را به مجالی دیگر می‌سپارد.
برهان صدیقین در حکمت متعالیه
نویسنده:
حمید پارسانیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
برهان صدیقین در سومین دوره از حیات خود در تاریخ فلسفه اسلامی با تأثیرپذیری از مبانی حکمت متعالیه، تحولاتی را طی کرده است. این مقاله تحولات برهان را در چهار صد سال اخیر دنبال می‌کند و تقریرات متفاوتی را برمی‌رسد که این برهان پشت سر گذاشته است.
صفحات :
از صفحه 30 تا 62
ره گیری دلایل اصالت وجود در آثار شیخ اشراق
نویسنده:
محمد ذبیحی، مریم سعیدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
به شیخ اشراق نسبت داده شده که طرفدار اصالت ماهیت است، نسبتی که بزرگانی از فلاسفه، نظیر ملاصدرا، علامه طباطبایی و… به آن به دیده تردید نگریسته اند. این مقاله بر آن است تا با ره گیری دلایل اصالت وجود در آثار شیخ اشراق، تا حدودی به طرف دیگر این انتساب (اصالت الوجود) اطمینان بخشد. در این راستا پس از ارایه معانی وجود، ماهیت و اصالت، ده دلیل از دلایل طرفداران اصالت وجود مطرح و تلاش شده است بن مایه های مستندات دلایل ده گانه، که از سوی ملاصدرا و طرفداران حکمت متعالیه بیان شده است، از آثار شیخ اشراق استخراج شود و بر همین اساس، ادعا این است که می توان سهروردی را همانند دیگر فلاسفه، طرفدار اصالت وجود دانست و گفت مقصود وی از عباراتی که دال بر اعتباری بودن وجود است، مفهوم وجود است نه حقیقت وجود.
صفحات :
از صفحه 1 تا 24
نقدی بر تبیین صدرائیان از اختیار حق متعال
نویسنده:
سعید مقدس، احمد بهشتی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
آیا اختیار خدا با وجوب مشیت و فعل وی سازگار است؟ الهی دانان در پاسخ به این پرسش به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ گروهی به سازگاری این دو باور دارند و دسته‌ای دیگر مختاربودن خدا را با وجوب اراده و فعل وی ناسازگار می‌دانند. سازگارگرایان با دو رویکرد کلی به دفاع از موضع خود می‌پردازند: در رویکرد نخست، پنج توجیه ارائه می‌دهند تا نشان دهند که واجب‌الاراده و واجب‌الفعل بودن خداوند، منافاتی با اختیار وی ندارد؛ در رویکرد دوم مدعی‌اند که قائل‌شدن به دیدگاه طرف مقابل، نتیجه نادرست راه‌یابی امکان به ذات واجب تعالی را به بار می‌آورد و رهایی از این نتیجه نادرست، ممکن نیست؛ مگر این‌که تفسیر سازگارگرایانه از اختیار باری پذیرفته شود. این دو رویکرد سازگارگرایانه از سوی برخی ناسازگارگرایان معاصر نقد شده است. در این مقاله پس از تبیین دیدگاه‌های سازگارگرایانه، به بررسی نقدهای وارد بر آن پرداخته‌ایم.
صفحات :
از صفحه 89 تا 112
راه حل فیلسوفان اسلامی برای مسأله رابطه نفس و بدن
نویسنده:
علی افضلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
فلاسفه غرب در مساله رابطه نفس و بدن راه حل های مختلفی را ارائه کرده اند. فیلسوفان مسلمان نیز به سهم خود کوشیده اند تا راه حلی معقول برای این مساله ارائه دهند. راه حل آنان مبتنی بر طرح موجود واسط میان نفس و بدن است. بعضی از فلاسفه اسلامی (مانند ابن سینا و سهروردی) به واسطه ای به نام روح بخاری یا روح حیوانی قائل شده اند و بعضی نیز (مانند ملاصدرا) این واسطه را به تنهایی کافی برای حل مساله ندانسته و واسطه دیگری را هم به نام بدنی مثالی به آن افزوده اند. به نظر فلاسفه مسلمان، این وسایط از آن جهت می توانند معضل تعامل نفس و بدن را حل کنند که از سویی با بدن مادی و از سویی دیگر با روح مجرد سنخیت دارند. روح بخاری جسم لطیفی است که از طریق خون در تمام بدن سریان دارد. جسمیت آن، وی را با بدن و لطافت آن او را با روح هم سنخ می سازد. بدن مثالی هم بعضی از ویژگی های اجسام، مانند رنگ و شکل و مقدار را دارد ولی فاقد بعضی دیگر از این ویژگی ها، مانند هیولای اولی است. مقاله حاضر به معرفی راه حل فلاسفه مسلمان برای مساله رابطه نفس و بدن و نیز ویژگی های روح بخاری و بدن مثالی و چگونگی نقش این دو در حل مساله مزبور می پردازد.
صفحات :
از صفحه 45 تا 58
جایگاه امکان فقری در مبحث علیت و سازگاری یا عدم سازگاری آن با تشکیک یا وحدت شخصی وجود
نویسنده:
طوبی لعل صاحبی، عباس جوارشکیان، محمد کاظم علمی سولا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: حوزه معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان,
چکیده :
مسأله­ علیت از جمله ابتدائی­ترین مسائل ذهن بشر و اساس چراجویی­های انسان را تشکیل داده است. این مسأله متفکران و فلاسفه­ مختلف را به نحو خاص به خود مشغول داشته است. در بین فلاسفه اسلامی پذیرش اصل کلی علیت همواره از مفروضات بوده است. با وجود این اختلافات متفکرین اسلامی در فروع این اصل به ویژه در مسأله­ ملاک نیازمندی معلول به علت به چشم می­خورد. آنچه مسلم است این است که متکلمین ملاک نیازمندی را در حدوث، فلاسفه مشاء، امکان ماهوی و ملاصدرا و پیروان وی در امکان فقری می­دانند. اما گاهی به نظر می­رسد تفاسیر متفاوتی از نظریه­ امکان فقری ارائه می­گردد که نتایج متعارضی را در پی داشته است. این پژوهش در صدد بیان این امر است که تحلیل جایگاه امکان فقری، وحدت شخصی وجود را نتیجه می­دهد و اگر چه در یک نظر اولیه و ابتدایی دیدگاه برخی متفکرین صدرایی نظیر استاد مطهری به تشکیک در حقیقت وجود منجر گردیده است؛ اما در نهایت رویکرد وی با نظریه­ وحدت شخصی وجود و تفسیر استاد جوادی ­آملی هم­جهت می­شود؛ در این راستا تلاش این نوشتار بر این است که چگونگی و چرایی این تفاسیر را در نظام صدرایی مورد واکاوی قرار دهد.
صفحات :
از صفحه 11 تا 26
  • تعداد رکورد ها : 1998