جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده نوشتۀ پیش رو، گزارشگونهای است از برخی منقوالت کتاب المحیط فـی اإلمامة از بعضـی منـاب کهن امامی که در گذر زمان از دست رفتهاند. نویسندۀ کتاب از زیدیان ایران در قرن پنجم بـوده وکتـاب خود را به هدف پاسخ به امامیه نگاشته است. از جملۀ منقوالت وی حدیثی است از کتـاب نواا ر- الحکمة محمد بن احمد بن یحیی اشعری که از قضـا شـیخطوسـی دقیقـاً همـان مضـمون را در عدةاألصال از امام صادق روایت کرده است، ولی در قالب حدیثی به شکل مرسل و بدون سند و نیز بدون ذکر منبعی خاص، و درست به همین خاطر از آن روزگار تا کنون کتاب عدة االصال تنها منب این روایت به شمار میآمده است. نویسندۀ زیدی یادشده از برخی کتاب های دیگر امامی که آن ها نیز به دست ما نرسیدهاند، مانند اآلراء و الدیانات حسن بن موسی نوبختی و اإلیضاح شیخ مفید نیز مطالبی نقل کرده است.

در اثر حاضر، قسمت عمده‌اى از معارف دقيق و اصول كلى علمى و فلسفى گنجانده شده است و معتقدات شيعه با فرق ديگر مسلمانان و غير مسلمانان مقايسه گرديده و آنچه بر مبناى اصول تشيع خالص درست به نظر آمده، با ذكر دليل و سند محكم، به اثبات رسيده است و به اعتراضات مخالفين، پاسخ گفته شده است. در تنظيم كتاب حاضر، توجه به اين نكته ضرورى بود كه علم كلام در آغاز توسط گروه معتزله به وجود آمد و مسائل اصلى آن در پنج اصل، تنظيم شدند و همه آنان متعهد بر اين شدند كه همگى متفق بر اين پنج اصل باشند و به ديگران هم آن را بقبولانند. اين پنج اصل عبارتند از: توحيد و بحث صفات؛ عدل؛ وعد و وعيد؛ منزلت بين‌المنزلتين و امر به معروف و نهى از منكر. هدف اصلى آنان از اين كار، جلوگيرى از برخوردهاى قولى و عملى و زدوخورد بين فرقه‌هاى مسلمانان بود. به همين ملاحظه در هر موضوعى حد متوسطى از عقايد گوناگون را گرفتند تا همه را بر آن متفق و متحد گردانند و به اين وسيله، آشتى و صلح برقرار نمايند.

سیمای مکتب کلامی بغداد با تکیه بر داده های نجاشی و شیخ طوسی، عنوان پایان نامه ای است که در آن به بررسی مکتب کلامی بغداد پس از رونق مکتب کلامی کوفه؛ هم زمان با دورانغیبت کبری از طریق شناسایی متکلمان امامی مذهب و شناسایی و معرفی آثار کلامی ایشان و گونه شناسی این آثار از حیث موضوع و قالب در بازه ی زمانی اواخر قرن سوم تا نیمه دوم قرن پنجم هجری می پردازد.