جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 700
اندیشه فقهی ابن ابی عقیل و مکتب متکلمان متقدم امامیه
نویسنده:
احمد پاکتچی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
ابن ابی عقیل به عنوان فقیهی تأثیرگذار در میان امامیه، آثاری را بر جای نهاد که پس از گذشت چند سده، به عنوان نوشته هایی «قدیم»، فقط قابل قرائت بود. در حالی که اطلاعات روشنی درباره بافت موضعگیری ها و نیز گفتمان عصر تالیف در دست نبوده است. از همین روست که کاستی روشنی در فهم دقیق اندیشه فقهی وی دیده می شود و این نکته نه تنها در سده های اخیر که درباره حلیان سده های میانه اسلامی نیز صادق است. در این پژوهش کوشش شده است تا با استفاده از تعلق مکتبی ابن ابی عقیل به مکتب متکلمان امامی نیمه نخست سده 4 ق، زمینه ای برای تحلیل موضعگیری بازمانده و بازسازی اندیشه های اساسی ابن ابی عقیل فراهم شود. فقه مکتب متکلمان و از جمله فقه ابن ابی عقیل با فقه متقدم معتزله در مبانی اندیشه قرابتی بسیار دارد. گسترش کاربرد ظواهر کتاب و باور به عدم حجیت خبر واحد، مشخصه برخورد او با ادله نقلی است. او با قیاس، سخت مخالفت دارد و وجه بارز عقلگرایی در فقه او و همفکرانش، محدود کردن دامنه نص، افزودن دامنه «اصول عقلی» و در نتیجه کاستن از دامنه موضوعاتی است که شریعت نسبت به آن حکم کرده است.
صفحات :
از صفحه 33 تا 53
مجلسی و تاویل روایات
نویسنده:
عبدالهادی فقهی زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی,
چکیده :
تامل در «بیان»های توضیحی علامه محمدباقر مجلسی ذیل پاره ای از روایات بحارالانوار، حاکی از نص گرایی و پایبندی او به متون احادیث و دوری جستن از تاویلات مخالف ظاهر است. وی مبتنی بر مفاد دسته ای از روایات، بر ضرورت تمسک به نصوص روایی و تسلیم در برابر اخبار، تاکید کرده است و با همین نگرش، در مواضعی از بحار الانوار، در قبال بعضی از تاویل های عالمان پیشین حساسیت نشان داده و از این رو، گاه به نقد آنها پرداخته است؛ بر این اساس، در مواردی، برای پرهیز از نسبت دادن روایتی معتبر به ضعف و سستی ـ علی رغم ملاحظه مشکلی مفهومی در آن ـ به مخفی بودن جهت صدور روایت تصریح کرده و خود به بیان احتمالاتی در این باره پرداخته و در حقیقت از این رهگذر، از ورود به حوزه طرد و انکار روایات اجتناب ورزیده است؛ جالب اینکه مولف بحار الانوار، به ذو وجوه بودن و بطن داشتن و عدم امکان فهم همه سخنان معصومان (ع) معتقد است و التزام به این باورهای خطیر را منافی اعتقاد به لزوم احتراز از تاویلات مخالف ظاهر نمی شناسد. مجلسی در عین حال، در حوزه ای تنگ و کم دامنه، طبعا منطبق با دیدگاه های کلامی مورد قبول خود یا ملهم از پاره ای دیگر از روایات، عملا به تاویل و توجیه روایات روی آورده و از این طریق، ضمنا پرده ای از نگرش اجتهادی خویش را در شرح، قبول یا رد روایات بحار الانوار آشکار ساخته است.
صفحات :
از صفحه 81 تا 99
توقیعات امام مهدی ـ علیه السلام ـ به شیخ مفید (ره) را بنویسد؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
پاسخ تفصیلی:
مرحوم شيخ طبرسي در كتاب «احتجاج» دو نامه را كه امام مهدي ـ عليه السلام ـ به شيخ مفيد نوشته است روايت نموده است.[1] در اين مقاله به هر دو نامه اشاره مي شود: 1- «به برادر استوار و درست كردار و دوست رشيد و هدايت يافته، شيخ مفيد، ابوعبدالله محمد بن محمد بیشتر ...
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
احباط و تکفیر از دیدگاه شیخ مفید، علامه حلی و علامه طباطبایی
نویسنده:
احمد اخلاقی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
تحقیق حاضر به موضوع احباط و تکفیر از دیدگاه دانشمندان بزرگ و صاحب نام شیعی همچون شیخ مفید، علامه حلی و علامه طباطبایی پرداخته است و سپس سیر بحث را در چهار بخش تنظیم نموده است. در بخش آغازین این پژوهش کلیات مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و واژگان کلیدی همچون احباط، تکفیر، موازنه و...در لغت و اصطلاح تعریف گردیده و در پایان بخش معرفی اجمالی از این دانشمندان صورت گرفته است. در بخش دوم عوامل احباط و تکفیر در قرآن و روایات بررسی شده است. قرآن شاخصه هایی مانند ارتداد، کفر، شرک و... را از عوامل احباط و امور همچون ایمان، توبه، صدقه پنهانی، هجرت و...را از عوامل تکفیر دانسته است در روایات نیز عناوین مانند: نپذیرفتن ولایت علی (ع)، کبر، ریا، حسد و...از عوامل احباط و عناوین دیگری از قبیل اسلام، شفاعت، ولایت، عبادت و... از عوامل تکفیر قلمداد شده است. بخش سوم رساله به دیدگاه طرفداران و مثبتین احباط و تکفیر اختصاص داده شده است و دلایل عقلی، نقلی، اصول و مبانی همچون وجوب عمل به وعده و وعید، دائمی بودن ثواب و عقاب و امتناع جمع شدن ثواب و عقاب و... که ثبوت این مساله بر آنها استوار است مورد بررسی و کنکاش قرار گرفته است. در بخش چهارم این رساله احباط و تکفیر از دیدگاه فرهیختگان مورد نظر من حیث مخالفین مساله بحث و بررسی شده است و دلایل عقلی همچون مستلزم ظلم بودن احباط و تکفیر، تضاد نداشتن استحقاق ثواب و عقاب و جدا نبودن شیوه خداوند در پاداش و کیفر از شیوه عقلا و ... و دلایل نقلی مثل این آیه "فمن مثقال ذره خیرا یره" 1 و آیه "ان الحسنات یذهبن السیئات" 2 که سوی دانشمندان یاد شده بر رد مساله احباط و تکفیر اقامه شده مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و در خاتمه فصل جمع بندی از کل رساله انجام شده‌است.
تحلیل انتقادی کاربرد «حکمت الهی» در کلام شیعه
نویسنده:
جنان ایزدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
صفت حکمت الهی در کلام شیعه برای اثبات برخی قواعد و اصول اعتقادی به‌کار رفته است. متکلمان شیعه در استدلال‌های خود هدف آفرینش انسان یا مکلف نمودن او را تعیین می‌کنند و وسیله‌های لازم برای رسیدن به هدف را بر او واجب می‌دانند و آنچه را که مانع رسیدن به هدف می‌بینند بر خدا قبیح می‌شمارند. در این نوشتار با روش تحلیل منطقی کفایت ادلۀ مبتنی بر حکمت الهی، در قاعدۀ لطف، عدل الهی، ضرورت نبوت و امامت، و ضرورت معاد، در آثار معروف‌ترین متکلمان شیعه مورد بررسی قرارگرفته‌اند. در این ادله خلل‌های مشترکی وجود دارد که ریشه در روش به‌کارگیری حکمت الهی در استدلال‌های کلامی دارد. به نظر می‌رسد که ادلّۀ متکلمان در تعیین غرض الهی فاقد کفایت است: آنچه آنان واجب علی الله می‌دانند ابزارهای منحصر به فرد و غیر قابل جایگزین برای اهداف الهی نیستند؛ و گاهی افعال ربوبی با افعال بشری قیاس می‌شوند.
صفحات :
از صفحه 137 تا 158
متکلمان ناشناخته امامی بغداد از غیبت صغری تا دوران شیخ مفید
نویسنده:
علی اکبر موسوی تنیانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مدرسۀ کوفه و بغداد را می‏‌‌‏‌‌توان دوران اوج شکوفایی و درخشندگی کلام امامیه در سده‏‌‌های نخستین به شمار آورد؛ اما در فاصلۀ زمانی میان مدرسۀ کوفه و بغداد (آستانه غیبت صغری تا عصر شیخ مفید) به دلیل نامناسب بودن پاره‏‌‌ای از شرایط، کلام امامیه تمرکز جغرافیایی لازم را نداشته است. نوشتار پیش‏‌‌رو درصدد است با معرفی متکلمان امامی این عصر و بیان دیدگاه‏‌‌ها و تلاش‏‌‌های علمی و تولیدات کلامی آنان، نشان دهد که شخصیت‏‌‌های برجستۀ کلامی در این دوره حضور داشته و تأثیر‏‌‌گذار هم بوده‏‌‌اند، مانند تأثیرگذاری شگرف ابن جبرویه امامی بر تغییر عقیده و مسلک ابن مملک جرجانی معتزلی. این دیدگاه در مقابل نظر کسانی است که به فقدان متکلمان امامیه در این محدوده تاریخی باور دارند.
صفحات :
از صفحه 60 تا 82
چگونگی مواجهه شیخ مفید با میراث حدیثی امامیه
نویسنده:
عبدالهادی اعتصامی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مواجهه شیخ مفید با میراث حدیثی امامیه و میزان بهره‌گیری وی از این میراث در موضوعات کلامی متفاوت است. بررسی و مقایسه آراء کلامی وی با میراث حدیثی امامیه نشان می‌دهد که شیخ مفید ضمن استفاده و بهره‌مندی از این میراث گران، رویکردی انتقادی وگزینشی نسبت به کاربست برخی روایات در موضوعات کلامی داشته است. رویکرد انتقادی وی را می‌توان در موضوعاتی همچون معرفت فطری، عالم ذر و خلقت ارواح مشاهده نمود. در موضوعات یادشده شیخ مفید از قول مشهور در روایات فاصله گرفته و گاه تا مرز انکار آنها پیش رفته است. رویکرد گزینشی وی را می‌توان در برخی از موضوعات همچون: اراده، جبر و تفویض، استطاعت، قضا و قدر و بدا جست‌و‌جو کرد.
صفحات :
از صفحه 83 تا 105
سیره حکومتی امام علی (ع) در برخورد با مخالفان
نویسنده:
علیرضا دره کی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
دوران پنج سالۀ خلافت امام علی دارای ویژگی های خاصی است. وقوع حوادث بزرگ در پایان خلافت عثمان و چند سال خلافت امام علی باعث شده است از سوی بعضی از محققین به عنوان دوران فتنه نامیده شود. افراد و جریان های تأثیرگذار در این حوادث هر یک با انگیزه های خاصی وارد وقایع شده و نقش ویژه‌ای در آفرینش آن ایفا نموده‌اند. دسته بندی مخالفان و عملکرد آنان در برابر حکومت امام علی علل و انگیزه های مخالفت آنان که به طور عمده عدول از موازین و معیارهای اسلامی را نشان می دهد و نیز رفتار امام در برابر آنان در این مقاله مورد توجه قرار گرفته و کوشش شده است با بررسی موارد مذکور زوایای جدیدی از حوادث دوران فتنه مورد ارزیابی قرار گیرد. اقدامات امام علی بیشتر شامل راهنمایی و توجیه مخالفان، عدم اجبارآنان، منزوی کردن و بی اعتنایی به آنان است. در موارد خاص بسته به شرایط و نوع مخالفت ها برخورد قهرآمیز صورت گرفته است.
صفحات :
از صفحه 61 تا 94
ویژگیهای نخبگان سیاسی از دیدگاه امام علی (ع)
نویسنده:
علی اکبر علیخانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
حوزه سیاست و نهاد حکومت، مهمترین رکن یک جامعه به شمار می‌روند و طبیعی است که در یک جامعه اسلامی، سیاست و حکمرانی باید براساس اصول و چهارچوبهای دین اسلام و در راستای اهداف آن صورت گیرد. برای اینکه یک نظام سیاسی بتواند در چهارچوب اصول اسلام و در جهت اهداف آن حرکت کند، باید نخبگان سیاسی و مدیران دارای ویژگیهای خاص مورد نظر اسلام باشند تا به لحاظ منطقی و روشی بتوانند در آن راه گام بردارند. این ویژگیها از دیدگاه حضرت علی(ع) به سه دسته تقسیم می‌شوند: دسته اولویت ویژگیهای عقلی و واقعی که لازمه جوامع بشری است. دسته دوم ویژگیهای اخلاقی و انسانی است که انسانها و جوامع ارزش محور به آنها معتقد و پایبند هستند، که عبارت‌اند از: اول پایبندی به اصول سیاست و حکمرانی شامل چهار اصل، دوم، پایبندی به ارزشهای اخلاقی و انسانی شامل شش ارزش مهم و اساسی، سوم وسعت دید، سعه صدر و تحمل شامل پنج ویژگی نگرشی و راهبردی در برخورد با سایر انسانها و مخالفان و دشمنان. ویژگیهای دسته سوم تا حدودی مختص- ادیان الهی و- اسلامند و ریشه در تعالیم الهی و سیره سیاسی حضرت علی(ع) دارند، این ویژگیها عبارت‌اند از: اول، برخورداری از ملکات و فضایل اخلاقی شامل چهار فضیلت مهم در حوزه اخلاق اجتماعی، دوم، نگرش دینمدارانه به قدرت شامل دو اصل در زمینه انگیزه قدرت و اصول اخلاقی، سوم، نگرش زاهدانه به دنیا و زندگی شامل دو شیوه برخورد با دنیا، چهارم، تعامل کریمانه با مردم شامل پنج راهبرد اساسی در تعامل حاکمان با مردم.
صفحات :
از صفحه 45 تا 66
تفضیل امیرالمؤمنین علیه السلام
نویسنده:
محمد بن محمد مفید؛ محقق: علی موسی کعبی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
«تفضيل اميرالمومنين (ع)» اثر شیخ مفید (درگذشت ۴۱۳ ق) است. موضوع کتاب درباره فضایل امیر مؤمنان حضرت علی (ع) و اثبات برتری اوست. شیخ مفید در این اثر با استناد به احادیث شیعه و سنی، فضیلت علی (ع) بر همه پیامبران جز پیامبر اسلام را به اثبات رسانده است. اين كتاب، اثرى نفيس و گنجينه‏ اى گران‏بها از آثار شيخ مفيد، دانشمند سرشناس شيعه است. مؤلف در اين كتاب، با سبك و شيوه ‏اى كه در دوران خود بى‏ نظير بوده با عباراتى ساده و روان به بررسى فضايل امير مؤمنان، على (ع) پرداخته و فضيلت و برترى آن حضرت را بر تمام بشر، به جز خاتم الأنبياء، حضرت محمد (ص) به اثبات رسانده است. وى در اين كتاب، به اين مباحث اشاره كرده است: 1. نظريات گروه ‏هاى مختلف شيعه در باره مقام و منزلت امير مؤمنان، حضرت على (ع). 2. استدلال به آيه مباهله بر تفضيل على (ع) بر همه انسان‏ها به غير از حضرت رسول خدا (ص). 3. استدلال به سخن حضرت رسول خدا كه فرموده است: «اى على! دوستى با تو، دوستى با من و دشمنى با تو، دشمنى با من و جنگ با تو، جنگ با من است». 4. حديث «طير مشوى». 5. استدلال به مقام حضرت على (ع) در آخرت بر مقام آن حضرت در دنيا. 6. استدلال به روايات شيعه. 7. استدلال به روايات اهل تسنن. 8. استدلال به جهاد آن حضرت بر مقام او.
  • تعداد رکورد ها : 700