آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

موقعیت جدید اسلام در عصر حاضر و ضرورت نقش‌آفرینی آن به‌عنوان منبعی غنی در سامان هویتی و تمدن جهانی، در پرتو علوم مبتنی‌بر معرفت دینی و قرآنی از سویی و بازتولید متونی با جهت گیری‌های غیردینی و گاه متعارض با دین و اندیشۀ توحیدی در حوزۀ علوم انسانی، در کشورهای اسلامی از سوی دیگر، به مسئله «روش و روش‌شناسی» به‌واسطۀ نقش درخور توجهی که در تولید علوم و معارف انسانی ایفا می‌کند، جایگاه ویژه‌ای بخشیده است. با وجود زحمات فراوانی که در حوزۀ مطالعات روان‌شناختی از حیث روشی انجام شده است؛ امّا همچنان چالش‌های روشی در چنین مطالعاتی مطرح است. این تحقیق با رویکرد مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن‌بنیان درصدد است تا با روش فراترکیب ضمن بررسی روش‌های رایج، طرحی نو دراندازد. بدین منظور در این پژوهش با بهره‌گیری از روش فراترکیب (مرور نظام‌مند کیفی) به تحلیل نتایج و یافته‌های پژوهشگران قبلی پرداخته شده است. در این راستا ابتدا اطلاعات روش‌شناختی استخراج‌شده از مطالعات روان‌شناختی قرآن‌بنیان، در قالب ساختاری که شباهت‌ها و تفاوت‌ها را پُررنگ می‌کند نمایش داده شد و به بازخوانی آثار موجود در این عرصه همت گمارده و در ادامه باتوجه‌به نقاط قوّت و ضعف روش‌های موجود، روش مطلوب ارائه شده است. یافته‌های تحقیق بیانگر وجود روشی بنیادین در تحلیل محتوای آیات روان‌شناختی است که ضمن فهم و کشف معانی، با تدبّر، معانی روان‌شناختی آیات قرآن کریم را زمینه‌ساز تحوّل در دانش روان‌شناسی کند. درنتیجه نگاه جامع به متون وحیانی، با راهبردی همه‌زمانی، همه‌مکانی و همه‌افرادی گزاره‌های روان‌شناختی قرآن را استخراج کرده و با نگاه کاربردی ـ مهارتی، در جهت معرفت‌افزایی و دانش‌افزایی، با رویکرد میان‌رشته‌ای، قرآن و علوم روان‌شناختی را از حیث روشی معرفی کند.

آیه 43 سوره نحل درباره مرجعیت علمی اهل بیت^ نازل شده است. مفسران شیعه و اهل تسنن درباره مصداق «اهل ذکر» اختلاف نظر دارند. گروهی از مفسران اهل تسنن بر پایه سیاق آیه، مصداق اهل ذکر را اهل کتاب می دانند. این دیدگاه مورد بررسی قرار گرفته است. مفسران شیعه و برخی از مفسران اهل تسنن بر اساس روایات، مصداق کامل اهل ذکر را اهل بیت^ می دانند. این نوشتار بر آن است تا بر پایه مفهوم شناسی اهل ذکر و با توجه به شأن نزول آیه و با استناد به روایات این موضوع را تحلیل و بررسی نماید. نتیجه پژوهش آن است که اهل ذکر به معنای عالمان و آگاهان است. در زمان نزول آیه، اهل کتاب و دیگر افراد آگاه می توانند یکی از مصادیق اهل ذکر باشند؛ ولی اهل بیت^ برای همیشه مصداق اکمل اهل ذکر هستند.

این مقاله در راستای پاسخگویی به این پرسش تدوین شده است که چه روش یا روش‌های صحیحی برای تفسیر مدیریتی قرآن وجود دارد؟ و آیا می‌توان باتوجه‌به روش‌های رایج تفسیری، روشی جدید و صحیحی برای دسترسی به مراد جدی مدیریتی خداوند ارائه کرد؟ تاکنون استخراج، استنباط و برداشت نکات و اشارات مدیریتی در میان تفاسیر عمومی و به روش‌های مختلفی ارائه شده است. رویکردهای کاربردی برای تحلیل آیات مدیریتی قرآن کریم در قالب نگاه مدیریتی به آیات الهی و کشف نظام و نظریه‌های مدیریتی قرآن کریم است که به روش‌های ترتیبی، موضوعی، میان‌رشته‌ای و تطبیقی قابل ارائه است. در این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی، براساس مبنای تلقی وحی به‌عنوان فعل تدبیری حکیمانه و چهاروجهی بودن رویکردها و جهت صدور آیات، به تبیین مفردات و عبارت‌های آیات و سوره‌ها به‌صورت تعبدی ـ تحلیلی و همچنین سیستمی ـ شبکه‌ای پرداخته شده و براساس آن شبکه‌ای از مفاهیم و گزاره‌های مدیریتی تشکیل و روابط بین مفاهیم و گزاره‌ها کشف و درنهایت معانی، مقاصد و مدالیل مدیریتی آیات استخراج می‌شود.