آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

با استنباط از آیات و روایات شاهد شکل­گیری اصطلاحاتی همچون حکومت دینی و جامعه دینی هستیم. در این بحث از بین دانشمندان اسلامی عده­ای همچون امام خمینی(ره)- شهید صدر و... قایل به تقدم حکومت دینی بر جامعه دینی شده­اند. که عمده دلایل آنها عبارتند از: ضرورت تشکیل حکومت دینی به جهت سهولت در تربیت دینی مردم و در نتیجه آن تامین امنیت، توسعه و عمران، گسترش نظام تعلیم و تربیت اسلامی. این عده از آیات و روایات ادله­ای بر تقدم حکومت دینی نسبت به جامعه دینی اقامه می‌کنند. در مقابل این افراد، گروهی قرار دارند که تشکیل حکومت دینی را نتیجه شکل‌گیری و هویت کامل جامعه‌ی دینی می‌دانند. این عده نیز به دسته‌ای دیگر از آیات و روایات استدلال می‌کنند که در آنها بر تقدم جامعه دینی به نسبت حکومت دینی تاکید شده است. در مقاله به بررسی دو دیدگاه پرداخته شده است و نتیجه این پژوهش نشان می‌دهد که تقدم حکومت دینی نسبت به جامعه دینی و یا عکس آن، موضوعی اختلافی و جدل الطرفین است که هیچ یک نسبت به دیگری به صورت اطلاق اولویت نداشته بلکه هر کدام نسبت به دیگری با توجه به ادله قرآنی و روایی به شکل نسبی قابل دفاع است.

‫هدف پژوهشگر طرح منسجمی از معانی و مصادیق روح در قرآن و روایات مربوط به آن٬ بررسی چگونگی نفخه روح در انسان در ابتدای آفرینش و اثبات تجرد روح از ماده و بقاء روح. روش پژوهش موضوع مورد تحقیق روش کتابخانه ای است جمع آوری مطالب با مطالعه کتب و منابع مربوط و نرم افزارهای مربوط و فیش برداری از تفاسیر معتبر٬ کتب حدیثی و تدوین آنها صورت پذیرفته است. نتیجه کلی : روح در قرآن دارای مصادیق و معانی متفاوتی است که در ۴ بخش ارائه گردید. روح نام جبرئیل است که با عنوان جبرئیل است که با عنوان روح القدس یا روح الامین از آن یاد شده٬ و به معنی جان و روان که در ابتدای خلقت در گل آدم دمیده شده است گاه به معنی نیروی معنوی که مومنان را تایید و تقویت می کند گاه به معنی وحی٬ قرآن و گاه به معنی فرشته بزرگی که برتر از فرشتگان خاص است که در معیت آنان در شب قدر نازل می شود و با فتح به معنی رحمت پروردگار است.

ادیان توحیدی اسلام و یهودیت و نیز مسیحیت از آنجا که خاستگاه مشترک دارند و از منبع واحد سرچشمه گرفته اند، یکسانی در بسیاری از احکام و قوانین آنها ولو به اجمال دیده می شود. ولی اختلاف در برخی از آنها بدین علت است که احکام و قوانین کتاب مقدس به هدف تأمین نیازهای معنوی و تنظیم زندگی مخاطبان آن و با توجه به مقتضیات زمان صدور آنها و رویکرد معتقدان دین یهود صورت گرفته و زمینه هایی خاص داشته و مبتنی بر حکمت یا فلسفه‌ای ویژه بوده است. چنان که تشریع احکام و قوانین شرعی اسلام نیز ناظر به مقتضیات زمان خاص خود بوده است. لذا آن بخش از احکام و قوانین یهودیت که با احکام و قوانین اسلام اشتراک دارد، ممکن است در پاره‌ای از مقاصد تشریعی و اهداف تقنینی با هم مشترک باشند و هر آنچه از مقاصد و مصالح در امور مشترک بر احکام اسلامی مترتب است، بر احکام دین یهود نیز مترتب می باشد. شباهت های بسیار احکام در اسلام و یهودیت از جمله جرم انگاری و نحوه تعیین مجازات و ... بستری مناسب برای تطبیق و مقارنه میان دو نظام حقوقی این دو دین می باشد؛ زیرا قرآن کریم به عنوان آخرین کتاب آسمانی در آیات بسیاری به تاریخ، احکام و قوانین، شخصیت ها و رفتارهای اجتماعی بنی اسرائیل عصر نزول قرآن اشاره کرده و گاه آنها را به محاجه و مناظره دعوت کرده است.این رساله در چهار فصل سامان یافته است. در فصل اول پس از بیان کلیات و مفهوم شناسی برخی واژگان و اصطلاحات، به مباحث مقدماتی از قبیل تاریخ جمع و تدوین قرآن و کتاب مقدس و نیز وحدت طولی ادیان و اثبات تشریع در مسیحت آمده است. فصل دوم با عنوان قانونگذاری، از ضرورت، اهداف، منشأ و اعتبار قانون و قانوگذاری و انحصار حق قانونگذاری به خداوند، جایگاه نظریه منطقه الفراغ و کرامت ذاتی انسانی و مباحثی دیگر بحث شده است. در فصل سوم انواع احکام و قوانین، نقش مصالح و مفاسد در تشریع و تقنین، انواع علت احکام و هدف و فلسفه احکام و مجازات بحث شده است. همچنین در مبحث مبانی احکام و قوانینجزایی به اصل قانونی بودن جرم و مجازاتو شخصی بودن مسئولیت کیفری، قاعده درء، اضطرار و نقش توبه در اسقاط مجازات و تکرار جرم به اختصار تبیین شده است. در فصل چهارم رساله زمینه های احکام و قوانین مربوط به معرفی جرم ها و مجازات های آنها در دو بخش جرایم و مجازات های قصاص و حدّی بررسی شده است. قتل و قطع عضو و قصاص آن دو، بی احترامی به پدر و مادر، جرایم جنسی (زنا و ملحقات آن)، قذف و لعان، کفر و ارتداد، محاربه، سرقت و شهادت دروغ موارد است که به تفصیل مورد پژوهش قرار گرفته و برخی از رمینه های تشریع مجازات های خاص آنها بیان شده است.

هدف پژوهشگر معرفی اجمالی جوامع حدیثی متاخر اهل سنت، بیان ارزشی و اعتبار این جوامع و ارائه فهرستی نسبتا جامع از آنها است. روش نمونه گیری : شرح حال مختصر مولف و معرفی مهمترین آثار او و معرفی جوامع مورد نظر از جهت : تعریف اولیه کتاب، انگیزه مولف در تالیف کتاب، بخشها و تعداد روایات، شیوه مولفف در تدوین احادث کتاب و قضاوت دانشمندان در تعریف یا مذمت کتاب می باشد. روش پژوهش : روش کتابخانه ای و مطالعه و فیش برداری از منابع موجود و بررسی هر یک از جوامع با رجوع به کتابخانه های برخی حوزه های علمیه اهل سنت در ترکمن صحرا، کتابخانه دانشکده علوم حدیث، کتابخانه بنیاد دائرالمعارف و کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی واقع در مجتمع ولی عصر. طرح پژوهش : تبیین و توضیح ویژگیهای جوامع حدیثی متاخر اهل سنت شیوه مولفان در تدوین احادیث این جوامع. نتیجه کلی : آشکار شدن ارزش و اعتبار هر یک از جوامع حدیثی متاخر اهل سنت و شیوه مولفان در تدوین آنها و آشنایی با خدمات مولفان این جوامع نسبت به علم حدیث می باشد.

از جمله مواریث کهن روایی جهان اسلام کتب ادعیه ای هستند که محدثان تالیف کرده اند. شناسایی تحولات تدریجی این دسته از آثار زمانی ممکن است که یکایک آنها شناسایی، تمایزاتشان در سبک تالیف مشخص، و سر آخر دلیل این تمایزها بر پایه شباهت ها و تفاوت های آثار در دوره ظهور تاریخی تبیین گردند. این مطالعه در صدد است، نخست شیوه های گوناگون «تدوین» کتب ادعیه، تفاوت های نوع نگاه مولفان در گزینش روایات دعایی و چینش آنها، و عوامل مختلفی را که در طول تاریخ در پیدایی این شیوه ها و سبک ها موثر بوده اند، بازشناسد. آن گاه بر مبنای تمایزهای دیده شده میان آثار، آنها را گونه شناسی و دسته بندی کند.

عقل به عنوان راهنمای درونی انسان، از نگاه روایات یکی از دو حجت الهی بوده که در جهت تشخیص حق از باطل، انسان را یاری می نماید. چنان که در قرآن نیزبسیار به تعقل و خردورزی دعوت شده است. از سوی دیگر روایات به عنوان دومین منبع دریافت معارف الهی می باشد که متاسفانه در گذر تاریخ، دچار آسیب هایی شده است. در این میان، عقل یکی از معیارهای نقد حدیث به شمار می آید که هم به عنوان عقل آلی و هم به عنوان عقل مستقل، می تواند در تشخیص روایات صحیح نقش آفرین باشد. گروه های مختلف مسلمانان در میزان بهره گیری از این قوه، رویکرد متفاوتی داشته اند؛ در شیعه، هم نص گرایان (بجز برخی افراطیان اندک) و هم عقل گرایان، به توانایی های عقل فطری اذعان داشتند ولی نص گرایان، غالبا عقل را به عنوان یکی از ادله شرعی معتبر ندانسته و در نقد حدیث هم کمتر از عقل گرایان از این معیار بهره برده اند. و عقل گرایان ضمن قبول عقل به عنوان یکی از ادله، در نقد روایات نیز، توجه ویژه به عقل داشته اند. در اهل سنت، با نظر به این که در منابع اصلی روایی ایشان، به عقل و تعقل توجهی نشده است، در حوزه نقد حدیث نیز کمتر از شیعه از این معیار استفاده کرده اند. و عقل گرایان ایشان نیز با رویکردی افراطی در نقادی عقلی روایات،بسیاری از روایاتی که در حیطه نقد عقلی نبوده، با معیار عقلی، یا آنها را رد کرده و یا به تاویل برده اند.

هدف پژوهش بررسی سعادت و شقاوت از نظر قرآن، نهج البلاغه و الکافی است. ابتدا با جستجوی کامل در قرآن به همراه تفاسیر شیعه و اهل سنت، نهج البلاغه و کتاب شریف الکافی، ویژگی های سعادتمندان و نگون بختان مورد بررسی قرار گرفت و سپس معیارهای سعادت و شقاوت از آنها استخراج و استنتاج شده است. بر این اساس معیارهای اصلی سعادت عبارتند از: تقوا پیشگی، ایمان به معاد و قرآن و پیامبران، انفاق در راه خدا، صبر و استقامت، اطلاعات از خدا و پیامبرش مواظبت بر نماز، پرداخت زکات، صداقت، خدا را یاد کردن، امر به معروف و نهی از منکر، دعوت به نیکی، وفای به عهد، توکل به خدا، جهاد با مال و جان، فرو بردن خشم خود، عفو و گذشت از مردم، انجام عمل صالح. نتایج این تحقیق نشان داد که معیارهای اصلی برای شقاوتمندان یا نگون بختان عبارتند از: کافران، منکران معاد، ظالمان، ستمکاران، مجرمان، مفسدان، پیمان شکنان، غافلان یاد خدا و تکذیب کنندگان خدا و آیات قران. بطور خلاصه می توان گفت که مفهوم سعادت از پاک کردن درون انسان از هر آنچه غیر خدایی است آغاز می شود و به ایمانی قلبی، اخلاص، اطاعت محض از دستورات پروردگار، و فضل و رحمت الهی منتهی می گردد. در این میان می توان از توجه به مبدا و معاد بعنوان مولفه اصلی خوشبختی نام برد

در این رساله تناسب و مناسبت و یا نظم آیات به شکل موضوعی مستقل مورد بررسی قرار گرفته و ازموضوعات زیر بحث شده است: توقیفی بودن ترتیب فعلی آیات، انواع ارتباط و نکات مؤثر در شناخت آن،وجوه محتمل برای ارتباط آیات به ظاهر غیرمتناسب وبررسی آیاتی که غیرمتناسب به نظر می رسند. در این تحقیق عدم تناسب آیات به طور مطلق رد شده است.

هدف پژوهش شناسایی قوم یهود در قرآن - کشف رابطه یهود در صدر اسلام و عصر حاضر٬ روش پژوهش با توجه به نوع کار که نوع تحقیق و پژوهش کتابخانه ای بوده است در ابتدا مطالب گردآوری شده و سپس مورد تحلیل قرار گرفته است. طرح پژوهش : موضوع پژوهش به شکل میان رشته ای در سه بخش قرآنی٬ تاریخی و سیاسی مورد بررسی قرار گرفته. در بخش قرآنی به تبیین چهره یهود در قرآن و در بحث تاریخی پیرامون ریشه های دشمنی یهود در صدر اسلام و در بخش سیاسی به ماهیت رژیم اسرائیل و شباهتهای رفتاری و فکری این رژیم با یهودیان گذشته پرداخته شد. معیار و ملاک اصلی کار در این پژوهش آیات قرآن کریم می باشد. نتیجه کلی بخشی از رفتارهای ناپسند یهودیان در طول تاریخ از زمان حضرت موسی ( ع ) و پیامبر اکرم ( ص ) و عصر جاری استمرار یافته و نهادینه شده است. تعداد بسیار کمی از افراد بنی اسرائیل و یهود از این خصلتها دوری کرده اند. بهترین شیوه مقابله با یهودیان مخالف اسلام و دولت اسرائیل شناخت کامل اصول قرآنی و پایبندی به این اصول است

دائره المعارف قرآنی لایدن، یکی از جدیدترین آثاری است که توسط قرآن پژوهان غیر مسلمان درباره موضوعات متعدد و معارف والای قرآن در سالهای اخیر به رشته تحریر درآمده است. از موضوعات مهم در مجلّدات پنجگانه دائره المعارف لایدن، توجه مولفان و پژوهشگران آن، به مباحث نبوّت و شاخصه های آن ( عصمت، وحی، اعجاز و مدیریت و رهبری) در قرآن بوده است و مقالات متعددی را نیز در این زمینه به خود اختصاص داده اند. با بررسی آثار دانشمندان و مفسران اهل سنت و نیز خاورشناسان در موضوع نبوّت وشاخصه های آن، چالش ها وشبهاتی قابل استخراج است که این رساله متکفل شناسایی، ارزیابی و میزان هم آوایی آنهاست، از این رو، هدف در پژوهش حاضر آن است تا با واقع نگری و بازخوانی دقیق و تقریر شبهات، تحلیل و بررسی آنها بر مبنای قرآن و آراء و اصول عقلی و روایی شیعه مدنظر قرار گیرد. در مسیر تحقیق با تحلیل علمی معلوم می گردد که بین دو مجموعه از تفاسیر علمای اهل سنت و به طور خاص مقالات دایره المعارف قرآن لایدن، هماهنگی معناداری قابل مشاهده است که از آن به "هم آوایی" تعبیر شده است. سوال اصلی عبارت است از: هم آوایی شبهات مستشرقان و منابع تفسیری اهل سنت در نبوّت عامه وخاصّه وشاخصه های آن درچه جنبه هایی است؟ نتایج حاصله عبارتند از اینکه نمادی از هم آوایی شبهات در محورهایی مانند عصمت، وحی، اعجاز و اخلاق فردی و اجتماعی پیامبران الهی و... قابل مشاهده است که با مبانی قرآنی، عقلی و روایی معتبر و مورد قبول فریقین می توان به نقد و پاسخ آنها پرداخت. روایات تفسیری متناسب با مبانی کلامی اهل سنت و روایات ضعیف، زمینه ساز اظهار نظرهای ناصوابِ مولفان لایدن درباره ی پیامبران شده است. علاوه برآن، صرف نظراز نکات مثبت مطرح شده از سوی برخی مولفان لایدن، عدم پایبندی آنان به مهم ترین منابع متقن موجود در همه ی فرقه های اسلامی بویژه شیعه و عدم رعایت اصل انصاف در پژوهش های خود، شبهات و لغزش های قابل تامّلی را در ترسیم شخصیت های الهی ووحیانی پیامبران الهی تقریر و بوجود آورده است.