آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش شامل دو بخش با این مباحث است: بخش اول، کلیات: فوائد شناخت آیات و سور مکی و مدنی، کیفیت شناخت آیات و سور مکی و مدنی، ویژگی های آیات و سور مکی و مدنی، ارتباط ترتیب آیات و سور قرآن کریم با علم مکی و مدنی، تعداد سوره های مکی و مدنی، اخبار آینده و گذشته در آیات مکی و مدنی، حکمت نزول تدریجی آیات مکی و مدنی، کاربرد علم مکی و مدنی در جهت شناخت ناسخ و منسوخ، عدم تناقض و اختلاف در آیات مکی و مدنی؛ بخش دوم، بررسی تمامی آیات و سور مکی و مدنی از دیدگاه علامه طباطبایی

پایان نامه ی حاضر دارای سه بخش با این عنوان هاست: بخش اول، کلیات: تاریخ تفسیر و طبقات مفسرین، روش های تفسیری، شرح حال و آثار فیض کاشانی و علامه طباطبایی، طرح های تفسیری دو مفسر مذکور؛ بخش دوم، مقایسه ی دیدگاه های دو مفسر در علوم قرآنی: تفسیر و تأویل، محکم و متشابه، انزال و تنزیل و جمع و تدوین قرآن، اصالت قرآن و عدم تحریف آن، اسباب نزول، مکی و مدنی، تفسیر مأثور، تفسیر اجتهادی، سبعةُ اَحرُف، حروف مقطعه؛ بخش سوم، نمونه هایی از مباحث تفسیری

کتاب گرانسنگ «کافی» مهم‌ترین و معتبرترین مجموع? حدیثی شیعه به شمار می‌رود. بر این کتاب شرحها و حاشیه‌های فراوانی نگاشته شده که تعداد آنها 70 فراتر می‌رود. ‌یکی از مهم‌ترین این شرحها کتاب ارجمند «مرآه العقول فی شرح أ‌خبار آل الرسول» تألیف علامه مجلسی است که مهم‌ترین اثر وی پس از بحار الانوار محسوب می‌شود. مجلسی در این کتاب به شرح روایات اصول کافی، فروع کافی و روضه پرداخته، بسیاری از واژه‌های دیریاب را معنا کرده، تشبیه‌ها، مجازها و کنایه‌های روایات را با زبانی شیوا شرح داده و با ذهن نقّاد‌‌ و نکته‌سنج خویش تحریفات و تصحیفات روایات را برنموده و در مورد ضعف یا صحّت سندی هم? روایات کافی داوری کرده است.او در این کتاب ارزشمند علاوه بر استفاده از مایه‌های علمی خویش در زمین? علوم حدیث، برای نمایاندن معانی روایت از دانشهای دیگر همچون تفسیر، کلام، فلسفه، اصول و فقه و از دیدگاههای محدثان و شارحان دیگر کافی نیز بهره جسته است؛ به طوری که می‌توان گفت: این شرح علاوه بر نظرات و دیدگاههای مجلسی، حاوی چکیده‌ای از شروح کافی تا آن زمان است. وی در نگارش این مجموعه از بیش از سیصد منبع علمی در زمینه‌های گوناگون بهره گرفته است. گفتنی است در مرآت العقول تنها به نقل آرا و نظرات دیگر عالمان و محدثان بسنده نشده، بلکه مجلسی با بصیرت و بینش خاصی که در اثر انس زیاد و کار مداوم با روایات به دست آورده و نیز با دانش گسترده و ذهن سرشار خویش‌ در مورد دیدگاههای دیگران داوری کرده و در بسیاری از موارد آرای آنان را به بوت? نقد گذاشته است. نقدهای مرآت العقول تنها به شارحان کافی محدود نمی‌شود، بلکه مجلسی در مواردی آرای لغویان، مفسران، متکلمان، اصولیان و فقیهان را نیز نقد می‌کند. همچنین وی در سراسر کتاب دیدگاههای فلاسفه و عالمان صوفی‌مسلک را به شدّت مورد انتقاد قرار داده و سخت به آنان تاخته است.مجلسی در بررسی اسناد روایات و در بازگو کردن حکم سندی آنها از شیوه و ملاکهای حدیث‌پژوهان متأخر بهره جسته است و بر این اساس بسیاری از اسناد روایات کافی را ضعیف یا غیر معتبر دانسته است؛ هرچند گهگاه نیم‌نگاهی هم به مبانی و دیدگاههای متقدمان داشته است.علامه مجلسی دیدگاههای رجالی ویژه‌ای دارد که از جمل? آنها می‌توان به اعتماد بر توثیق رجالیان متأخر، اعتقاد به وثاقت مشایخ اجازه و راویانی که صدوق در مشیخ? خود به آنها طریق دارد و اعتقاد به ممدوح بودن صاحبان اصول روایی نام برد. همچنین وی برخی از راویان را بر خلاف مشهور، موثق می‌داند و روایات آنان را می‌پذیرد. از جمل? این راویان می‌توان از این افراد یاد کرد: نوفلی، سکونی و روایات نوفلی از سکونی، محمد بن سنان، سهل بن زیاد، معلّی بن محمد، علی بن ابی حمز? بطائنی، مفضّل بن عمر، احمد بن مهران و بکر بن صالح. گفتنی است بیشتر این راویان کثیر الروایه هستند و در اسناد بسیاری از روایات کافی قرار گرفته‌اند و ناگفته روشن است که توثیق آنان بسیاری از روایات را به لحاظ سندی معتبر می‌سازد.دقتهای ادبی علامه مجلسی، اعم از دقتهای لغوی، صرفی، نحوی و بلاغی و نیز توجه بسیار زیاد به مقابل? نسخه‌های گوناگون روایات از او محدثی چیره‌دست ساخته است.از جمله روشهای فقه‌الحدیثی علامه مجلسی می‌توان به این موارد اشاره کرد: نگاه مجموعی به روایات، گردآوری قرائن، پرهیز از تأویل بدون دلیل، توجه به مجازها، کنایه‌ها و ضرب‌المثلها، توجه به فضا و جهت صدور و نیز دقت به احادیث متعارض و ارای? راهکارهایی برای رفع تعارض آنها.او در نقد روایات، هم به نقد سندی و هم به نقد محتوایی همت گمارده و نقد محتوایی را بر نقد سندی ترجیح می‌دهد. در نقد سندی به معیارهایی همچون ارسال و انقطاع در اسناد یا عدم وثاقت راویان توجه دارد و در نقد متن از ملاکهایی همچون مخالفت با کتاب، سنّت قطعی، حقایق تاریخی و اصول مذهب، همسویی حدیث با دیدگاه‌های فرقه‌ای و سیاسی و رکاکت لفظ و معنای حدیث بهره می‌گیرد.