آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

مطالب این رساله در سه فصل ذیل تنظیم شده است: فصل اول مشتمل بر عناوین، روش، تفسیر، تأویل و تنزیل است. فصل دوم هم در مورد روش تفسیر، تاریخچه و انواع آن است. فصل سوم و آخر هم که اصل بحث دراین رساله یعنی نقد و تبیین روش تفسیر قرآن به قرآن بوده و مشتمل بر عناوین نظریه های تفسیر قرآن به قرآن، مبانی، دلایل و کیفیت این روش، نقش روایات معصومین (ع) و ایرادات وارده بر این روش می باشد.

این تحقیق با هدف بررسی زندگی و مصحف و قرائات و دیگر روایات قرآنی او به انجام رسیده و مشتمل بر شش فصل با این مباحث است: فصل اول، زندگی نامه ابی بن کعب؛ فصل دوم، مصحف ابی بن کعب؛ فصل سوم، نقد و بررسی حدیث فضائل سور منسوب به ابی بن کعب، فصل چهارم، ابی بن کعب و علوم قرآنی: ویژگی تفسیر ابی بن کعب، منابع تفسیری ابی بن کعب، آرای ابی بن کعب در علوم قرآنی، نقش ابی بن کعب در علم قرائت؛ فصل پنجم، قرائات ابی بن کعب؛ فصل ششم، روایات تفسیری ابی بن کعب.

یکی از منابع و مستندات معناشناسی لغات قرآن، اشعار شاعران جاهلی و اسلامی عصر نزول قرآن بوده است که مفسران در معناشناسی لغات قرآن به آنها مراجعه کرده اند. از مهمترین تفاسیری که به طور برجسته ای در بیان معانی لغات قرآن به اشعار صدر اسلام استناد کرده، تفسیر وزین مجمع البیان شیخ طبرسی است. در این پایان نامه به استخراج، تنظیم، ترجمه و بررسی شواهد شعری در لغت شناسی تفسیر مجمع البیان پرداخته شده است که مطالب آن در سه فصل به شرح زیر آمده است: در فصل اول احوال شیخ طبرسی، اساتید، شاگردان و تألیفات او، تفسیر مجمع البیان، اسلوب تنظیم و جایگاه آن در میان تفاسیر اسلامی بررسی و روش تحقیق این پایان نامه معرفی شده است. در فصل دوم که بخش اصلی پایان نامه میصباشد، ‎۶۵۰ لغت قرآنی که در تفسیر مجمع البیان در معناشناسی آنها به اشعار عربی استناد شده. بر اساس ترتیب الفبا به همراه آیات مربوطه استخراج و تنظیم، اشعار مربوطه به همراه ترجمه ی آنها آورده شده و معنای تفسیری هر لغت و آیه ذکر شده است. در فصل سوم اسامی حدود ‎۲۰۰ شاعر جاهلی و صدر اسلام که در لغت شناسی مجمع البیان به اشعار آنها استناد شده، براساس ترتیب الفبا شده، اجمال زندگی آنها و موضوعاتی که پیرامون آنها شعر سروده اند، آورده شده است./

این پایان نامه با هدف تبیین رسم پوشش در شهر مقدس مشهد با تکیه بر آیات و روایات در سه فصل تدوین گردیده است. فصل اول کلیات تحقیق را در بر می گیرد که شامل مقدمه، اهمیت موضوع، تعریف موضوع، روش تحقیق، محدودیتهای تحقیقاتی، تاریخچه و پیشینه تحقیق و واژه شناسی است. در فصل دوم پس از گزارش وضعیت پوشش در جامعه مورد نظر، با تکیه بر آیات و روایات به بررسی انواع لباسهای طبقات مختلف (اعم از مرد و زن)، همچنین رنگهای مورد علاقه آنها در مکانهای مختلف و الگو های مورد نظرشان در مد لباس پرداخته می شود. در فصل پایانی علل ضعف پوشش در جامه مورد نقد و بررسی قرار می گیرد و راهکارهای لازم ارائه می شود، در این فصل نیز تا حد امکان آیات و رایات مربوط ذکر می گردد.

این پایان نامه از سه فصل تشکیل شده است : فصل اول این پژوهش، به جفر و مصحف حضرت فاطمه (س) اختصاص دارد . جفر، پوست بز یا بره ای است که بر روی آن علم ماکان و مایکون نوشته شده است . همچنین جفر، ظرف و وعا برای اشیا ذی قیمتی، همچون سلاح رسول خدا ( ص) و کتب یوده است . مصحف فاطمه که به املای حضرت فاطمه (س) و دست خط حضرت علی (ع) است، خبر از حوادث آتیه می دهد . این مصحف بعد از وفات رسول خدا (ص) نوشته شد. فصل دوم، به صحیفه جامعه می پردازد که مهمترین مکتوب حضرت علی (ع) است، راجع به محتوای آن آمده است که در آن تمام چیزهایی که مردم احتیاج دارند، وجود دارد، حتی دیه خراش هم در آن ذکر گردیده است . مصحف علی (ع) عنوان دیگر این مکتوب است، که بر جنبه قرآنی آن اشاره دارد. صحیفه جامعه ناظر بر بعد تاویل و احکام مورد نیاز مردم بوده، و براین اساس، تنها حاوی احکام به نظر می رسد. صحیفه الفرائض - نیز بخشی از همین مکتوب است که به علت داشتن احکام مربوط به فرائض و ارث، صحیفه ای جدا به نظر می رسد. صحیفه ای در حمایل شمشیر رسول خدا (ص)، صحیفه ای است که حاوی یک سری مطالب است، که از کیفیات دقیق آن، تصویر روشنی بدست نیامده است . گرچه منابع اهل سنت و شیعه، به این موضوع، همانند حرمت شهر مدینه، حدث، دیه، فرائض صدقه، اشاره می کنند. فصل سوم اختصاص به محتوای کتاب علی (ع) دارد. احادیث پیرامون هر موضوع، ذیل آن آورده شده است . در پایان نیز قصه اصحاب سبت و داستان روز غدیر و نتیجه گیری از مطالب آمده است .

در تاریخ زندگی انبیا (ع) همواره مخالفانی وجود داشتند که به لحاظ دارا بودن موقعیت های مختلف اجتماعی، اعتقادی، مذهبی و... در مسیر دعوت و انذار انبیا(ع)، خلل ایجاد می نمودند و به هر طریقی سعی داشتند دین لهی را از بنیان بر اندازند و یا حداقل به انحراف بکشانند. نبی مکرم اسلام(ص) نیز از این جریان تاریخی، مستثنی نبودند؛ مخالفان مکی پیامبر(ص) نیز به ابراز مخالفت با دین و پیامبری آغاز نمودند که درصدد اصلاح اعتقادات، ارزش ها و بسیاری نابسامانی های حاکم بر جامعه آن روز، برآمده بود؛ از این رو زعما، متمولین و بعضا اهل کتاب که دارای منافع اجتماعی، اقتصادی یا مذهبی بودند، به مخالفت با آن حضرت(ص) برخاستند و در جریان اعمال این مخالفت ها، از هیچ ابزار و شیوه ای کوتاهی نکردند؛ بنابراین بررسی و تحلیل شیوه های ابراز این مخالفت ها در دوران مکی، به لحاظ تأثیرگذاری منفی در سطح عمومی جامعه و سوق دادن توده مردم به سوی تشکیک در امر حقانیت پیامبر(ص) و کند نمودن روند پیشرفت اسلام، حائز اهمیت می باشد. تحلیل و بررسی دقیق این مخالفت ها و البته بررسی شیوه های مواجهه پیامبر(ص) با مخالفان چهره حقیقی و انگیزه دشمنان و معاندان مکی پیامبر(ص) را بهتر می شناساند و عواملی را که در خصوص ابراز مخالفت هایشان از آن بهره می بردند، به خوبی بیان می نماید؛ همچنین بررسی شخصیت هر یک از مخالفان مکی پیامبر(ص) از این جهت حائز اهمیت است که بدانیم آیا آنان از سر جهل و عدم درک سخنان پیامبر(ص)، با آن حضرت(ص) به مخالفت برخاستند و یا در عین درک و آگاهی نسبت به سخنان پیامبر(ص) وعلم و به حقانیت آن حضرت(ص) به مخالفت با دین و سخن الهی مبادرت نمودند و به گزینش عالمانه برخی شیوه ها اقدام کردند؟! در این پژوهش، ضمن فصل کلیات، به بررسی اجمالی زندگی برخی مخالفان برجسته و موقعیت اجتماعی آنان و همچنین به بیان برخی مخالفت های آنان که با پیامبر(ص) ابراز داشتند در دوران مکی می پردازیم، سپس در فصل دوم به بررسی و تحلیل مخالفت ها، انگیزه آنها و معرفی شخص مخالف و نیز به حسب مورد به بیان مواجهه پیامبر(ص) با هر یک از مخالفت ها می پردازیم و این جریان را با توجه به سیر تاریخی نزول سور مکی دنبال می کنیم؛ فصل سوم نیز به نتیجه گیری از این موضوع اختصاص دارد./

موضوع این تحقیق اخلاق بازرسان از دیدگاه آیات و روایات است که در ضمن چهار فصل به نگارش درآمده است . در فصل اول ابتدا به تعریف و ضرورت اخلاق پرداخته شده و با استناد به آیات و روایات بیان گردیده است که هدف از بعثت پیامبر اسلام (ص) تکمیل مکارم اخلاق بوده است . ضرورت تدوین کتب اخلاقی مناسب با گروههای مختلف و معرفی کتبی که در زمینه اخلاق بازرسان به نگارش درآمده از دیگر مسائل مطرح شده در این فصل است . در فصل دوم، شش صفت اخلاقی اخلاص، توکل، حسن ظن و سوءظن، نصیحت و خیرخواهی، کینه و دشمنی و غضب مورد بحث قرار گرفته و لزوم اخلاص، توکل، حسن ظن، و نصیحت مورد تاکید قرار گرفته و صفاتی چون ریا، سوءظن، کینه ورزی و غضب معرفی و عواقب سوء هر کدام تذکر داد شده است . در فصل سوم نیز پنج صفت، صمت، رازداری، عیب پوشی، راستگویی و غیبت مورد بررسی قرار گرفته و بازرسان به آراسته شدن صفات صمت، رازداری، عیب پوشی و راستگویی توصیه شده اند. از سوی دیگر مضرات افشای راز و عیوب دیگران و دروغ و غیبت و نیز مستثنیات تجسس و غیبت یادآوری شده است . در فصل چهارم سه صفت تواضع، صبر و پشتکار و پرهیز از رشوه مورد بررسی قرار گرفته و ضرورت تواضع برای بازرسان در برابر ارباب رجوع و شاکیان و شاهدان وقایع و ... مورد تاکید قرار گرفته است . همچنین صبر و پشتکار از لوازم کار بازرسان قلمداد شده است . نیز بیان شده که از لوازم طمع، روآوردن به رشوه خواری است که مطابق روایات از بدترین اعمال است ./

. این پایان نامه با عنوان ابن مسعود و روایات تفسیری او در دو فصل تدوین شده است . در فصل اول به طور اجمال در باره ابن مسعود، اصل و نسب او، مقام علمی او، شاگردان او، روش تفسیری او بحث شده، و در فصل دوم روایات تفسیری اوآمده است . مفسر در تفسیر آیات، از خود آیات قرآن، احادیث نبوی، سبب نزول و اجتهاد شخصی بهره برده است . او در تفسیر آیات از علوم قرآنی مثل : محکم و متشابه، مکی و مدنی، تشبیه و تمثیل، ناسخ و منسوخ، قرائت و ... بحث کرده است . او از روش های تفسیری مختلف از جمله : قرآن به قرآن، تفسیر روایی،تفسیر لغوی و اجتهاد شخصی استفاده کرده است ./

تاریخ انگاره، از روش­های نوین با رویکردی تاریخی است که مفهوم و انگاره مشخص را بررسی و تغییرات مؤلفه‌ای را در آن شناسایی و گستردگی، تنگنایی و دگرگونی‌ها را در طول تاریخ - که بر مفهوم ایجاد گشته-، نشان می‌دهد. مفهوم شیطان به مثابه یک انگاره تاریخی با معناشناسی و ریشه‌شناسی پیونده خورده که در گستره تحول تاریخی قرار دارد. شیوه کاربست واژگانی جانشین‌های این مفهوم در متن مقدس و کارکردهای متنوع فریبندگی، هوشمندی و آزمایشگری، کیفیت دوگانه عینی و انتزاعی آن، بازنمونی از همکنشی باورمندان این متن با فرهنگ‌های ناهمسان و نحوه دگردیسی آن است. در این میان قرآن کریم با روایتگری منسجمانه معنای ویژه از مفهوم شیطان در پیوند با نظام گفتمانی خاص ارائه داده است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیل متن در معنای کلی آن و مبتنی بر وضعیت کاربرد عملی واژگان جانشین شیطان را در روایت‌گری تنخ و قرآن کریم با سویه در زمانی، شیوه دگرگونی این مفهوم را مورد خوانش قرار داده است.

موعظه در فرهنگ قرآنی، رسالت اصلی انبیاء و کتب آسمانی برشمرده شده است. ثمره موعظه‌ای تلقی کردن قرآن، آنجایی به‌طور برجسته آشکار می‌شود که به آیاتی خلاف واقع برمی‌خوریم؛ نظیر محبوس بودن قومی به نام یأجوج و مأجوج در پشت سدی تا روز قیامت و یا افکندن شهاب‌ها برای راندن شیاطین از آسمان. علامه طباطبایی این دو را خلاف واقع می‌شمارد و آیات مربوط را بر مجاز حمل می‌کند. این در حالی است که مفسران طی چهارده قرن گذشته، همگی این آیات را بر حقیقت حمل می‌کردند و ادعای اینکه آنان قرآن را اشتباه می‌فهمیدند، دشوار است. نظریه رقیبی که در این مقاله به آن پرداخته می‌شود، این است که این موارد، اسطوره‌اند و در یک بیان موعظه‌ای هیچ اشکالی ندارد که از اسطوره‌های مخاطبان استفاده ابزاری شود. این نظریه، ضمن باقی گذاشتن آیات قرآن بر معنای ظاهری‌شان که تمام مفسران طی چهارده قرن فهمیده‌اند، حقانیت قرآن را نیز ثابت می‌کند.