آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

غلوّ به معنای از حد گذرانیدن و مبالغه گویی از مهم‌ترین آفت‌های دینداری است، آفتی که همه‌ی ادیان ابراهیمی کم و بیش به آن مبتلا هستند، در یهودیت غلوّ درباره‌ی شخصیّت عزیر، در مسیحیت غلوّ درباره‌ی حضرت عیسی(ع)، در اهل سنت غلوّ درباره‌ی خلفا و صحابه و در تشیع غلوّ درباره‌ی اهل بیت(ع) همواره وجود داشته است در این پژوهش سعی بر این است که علل گسترش این غلوّ و مبالغه‌گویی‌ها را از دیدگاه متون دینی و برخی متفکران شیعی بررسی شود به همین منظور در ریشه‌یابی علل گسترش غلوّ در جامعه به دلایلی که در قرآن بیان شده است اشاره می‌شود از جمله تکبر و خودبینی(غلوّ شیطان)، قدرت حکومتی و ثروت فراوان(غلوّ فرعون)، معجزات فراوان و مملوس(غلوّ اهل کتاب درباره‌ی خود)، ناآگاهی از کمال مطلق (غلوّ درباره‌ی اشیاء و موجودات) و غلوّ درباره‌ی پیامبران و بزرگان دین به خاطر عدم معرفت به جایگاه این بندگان خدا و همچنین عدم تحلیل درست از معجزات و کرامات ایشان و نیز از دیدگاه کتب روایی دوست داشتن بیش از اندازه‌، نادانی، ارائه تصویر غلط از ائمّه(ع)، اباحی‌گری و همچنین جعل احادیث و تحریف روایات از علل گسترش غلوّ یاد شده است در این پژوهش همچنین به دیدگاه‌های سه تن از متفکران شیعه یعنی مدرّسی طباطبایی، مرتضی مطهری و صالحی نجف‌آبادی درباره‌ی علل گسترش غلوّ اشاره می‌شود.

اقناع، فرایندی ارتباطی است که هدف اساسی آن، انتقال محتوا با تأثیر گذاری بر مخاطب است. بر اساس تعاریف، تبیین‌ها و شیوه‌های اقناعی موجود که برخاسته از دنیای غرب است و بر اساس اعتراف برخی از اندیشمندان عرصه ارتباطات، تأثیر گذاری اقناعی در وضعیتی تحمیلی و با فریب اقناعی حاصل می‌شود. بنابراین اصل موضوع، نیازمند باز تعریف دقیق در ساحت آیات قرآن با رهیافتی درون دینی است و به علت میان رشته‌ای بودن آن با روی آوردی ارتباطی، تفسیری و کلامی به تحلیل آموزه‌ها و گزاره‌های قرآن پرداخته شد. فصل اول به کلیات اختصاص داده شد و در فصل دوم، اقناع در دانش ارتباطات بررسی شد. در فصل سوم، موضوع، از سه جهت واژه‌های مرتبط، ماجراها‌ی قرآنی و تعامل اقناع با آزادی اندیشه ارزیابی شد در واژه هایی نظیر تبلیغ، دعوت و نینات که قرابت معنایی زیادی با اقناع دارد، محور آزادی اندیشه لحاظ شده بود. هم چنین می توان مهر تایید قرآن درباره اقناع را از ماجراهای قرآنی مرتبط استنباط نمود. خود موضوع آزادی اندیشه به صورت مستقیم و بر اساس آیات قرآن مورد ارزیابی قرار گرفت که آیات قرآن بر آن تاکید دارند. فصل چهارم به ضابطه‌های قرآنی اقناع اختصاص داد ه شد و سه ضابطه از آیات به دست آمد؛ اقناع بر اساس آزادی اندیشه انسانی و اقناع بر اساس ابزار مشروع و مجوز تکرار فرایند اقناع باز هم بر محور آزادی اندیشه. در مجموع؛ نگاه قرآن به اقناع اندیشه، نگاهی باز با محوریت کرامت و آزادی اندیشه انسانی است و با فریب اقناعی تفاوت ماهوی دارد. واژگان کلیدی: اقناع، آزادی اندیشه، تبلیغ، دعوت، استخدام وسیله، قرآن کریم.

موضوع تحقیق این رساله بررسی ارای کلام اجتماعی آیت‌ا... جعفر سبحانی است. نظر به اینکه کلام اجتماعی حوزه مهمّی از رسالت اجتماعی انبیاء و امامان (ع) را در بر‌می‌گیرد و بخش قابل توجهی از آموزه‌هایدینی را شامل می‌شود، از این رو آن بخش از مباحث ایشان که مورد گفتمان متکلمین اسلامی و غیر‌اسلامی نیز هست در نوشتار پیش رو بیان شده است. ایشان در مقوله زندگی اجتماعی بشر بر این باورند که انسان فطرتاً اجتماعی آفریده شده و با استناد به آیاتی از قرآن کریم و سابقه طولانی حیات اجتماعی گذشته او، عقیده خود را مستدل می‌نماید و قوام و دوام جامعه را منوط به قانون و مقررات می‌داند و در ادامه اظهار می‌دارند که تدوین یک قانون اجتماعی جامع و کامل و هدایتگر خارج از توان اندیشه بشری است، لذا خداوند مجموعه‌ای از قوانین فردی و اجتماعی که سامان دهنده دنیای او و هم تأمین کننده سعادت حیات ابدی اوست بر انسان‌های برگزیده خود (پیامبران) نازل کرد و آنان را مأمور اجرای آن نمود و این اِنزال کتب و ارسال رسل به جهت آن بود که در جامعه عدالت اقامه گردد تا بشر بتواند بدور از بی‌عدالتی‌ها و چالشها بدون دغدغه به سمت هدف عالی خود سیر کند. سپس به این مطلب اشاره دارند که این دین مُنْزَل باید توسط این انسانهای برگزیده تفهیم و تبیین و اجراء گردد و اطاعت مردم را از آنان واجب گردانید، لذا برخی پیامبران خاصه پیامبر گرامی اسلام اقدام به تشکیل حکومت کردند و اجتماع را براساس قوانین الهی سامان بخشیدند، با توجه به اینکه حیات منور آن حضرت رو به پایان بود خداوند به وی فرمان داد: علی (ع) را بعنوان جانشین خود معرفی کند تا دین خدا در بوته فراموشی و دستخوش دنیاطلبان و جاهلان قرار نگیرد لذا رسول اکرم (ص) علی (ع) و فرزندان او را بعنوان زعیم امت و مرجع دین مردم قرار دادند تا آن اهداف الهی را که پیامبر خدا دنبال می‌کرد ادامه دهند. و ایشان با توجه بر برخی روایات معتقدند که در عصر غیبت آن وظائفی که برعهده امامان معصوم و منصوب بود بردوش فقیهان عادل سیاستمدار قرار داده شد.از مباحث دیگری که از اهداف اجتماعی انبیاء و در راستای کلام اجتماعی بطور خلاصه تشریح نموده‌اند یکی بحث امر به معروف و نهی از منکر را مطرح نمودند که با ذکر آثار و ثمرات مهم اجتماعی آن از واجبات دین معرفی نموده‌اند. دیگری مسئله تقیّه است که ایت ا... سبحانی با استناد به آیاتی از قرآن و بعضی اتفاقات تاریخی قویّاً از آن دفاع نموده‌اند.

ذات الهی به دلیل وجوب وجود، دارای همه اوصاف کمالی است و هر صفتی که از کمالات وجودی به شمار آید، به صورت مطلق دربارۀ خداوند صدق می‏کند. حال این پرسش مطرح می‏شود که رابطه این اوصاف کمالی با ذات الهی چیست؟ هدف از این مقاله تبیین توحید صفاتی بر اساس قاعده «بسیط الحقیقه» است. در تحقیق حاضر با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی، نقش قاعده بسیط الحقیقه در اثبات توحید صفاتی بررسی شده است. ملاصدرا بر اساس قاعدۀ بسیط الحقیقه تمام صفات کمال را برای ذات خداوند به صورت عینیّت با ذات اثبات می‌کند. استدلال وی در اثبات عینیّت صفات الهی با وجود خداوند از راه بساطت وجود واجب و تنزه از انواع ترکیب ماهوی است؛ همچنین بر اساس این قاعده، واجب‌تعالی دارای تمام صفات کمالی به نحو اتم و اقوی است. ملاصدرا در بحث از رابطۀ صفات واجب‌تعالی با ذات، قول به تغایر مفهومی و اتحاد مصداقی را پذیرفته است. تبیین نحوۀ اتصاف ذات الهی به صفات فعل و جمع میان تشبیه و تنزیه، از دیگر نتایج قاعده «بسیط الحقیقه» در موضوع توحید صفاتی است.

این تحقیق با نقل آراء متعدد پیرامون مسئله ی« هدایت» در طول تاریخ اندیشه فلسفه و کلام اسلامی خصوصاً حکیمان صدرایی دوره ی معاصر درصدد تبیین و تشریح معانی و تفاسیر مختلف هدایت و جایگاه هر کدام با توجه به آیات قرآن کریم در این موضوع می باشد. با روشن شدن این موضوع مسائل متعددی همچون چگونگی حرکت و هدایت جهان هستی که با قوانین حاکم بر آن که توسط خداوند وضع و به اجرا در می آید و فلسفه ی هدایت انسان که لاجرم در مسیر هدایت الهی و ربوبیت او قرار دارد، فلسفه ی گمراهی و چگونگی قانون گمراهی یا ضلالت و عوامل مؤثر و دخیل در حرکت صعودی ِجهان هستی همچون عشق و شوق و در هدایت انسان مثل اشتیاق و پاسخ الهی؛روشن و تبیین می شود.رابطه ای وثیق و ناگسستنی میان هدایت تکوینی و هدایت تشریعی وجود دارد که میتوانآن را از نوع رابطه میان ظاهر و باطن یک امر واحد دانست.در حقیقت هدایت تشریعی ظهور و تجلی هدایت تکوینی محسوب میشود.دو معنای مختلف هدایت یعنی ارائه طریق و ایصال به مطلوب نیزبا نظر دقیق و ظریف چنین رابطه ای دارد.ربوبیت تامه و کامل و مطلق حق متعال در جهان هستی باعثایجاد همه هدایت ها و حرکت ها است که همه آنها از فیض منبسط او صادر شده و به سوی او انتها مییابد.که این نزول، (رحمانیت) و صعود آنها (رحیمیت) ظهور و تحققِ این دو صفتِخداوند متعال است که هر دو آنها در همه لحظات، همه هستی را فرا گرفته اند.

ارزش‌سنجی معرفتی باورهای دینی، دغدغه‌ای دینی و معرفتی است و برپایه رویکردهای رایج در معرفت‌شناسی می‌توان باورهای دینی را محک زد و در مقایسه با دیگر باورها، نقص و قوت آنها را بازتاب داد. نقض‌های مشهور گتیه در قرن بیستم درباره تعریف «باور صادق موجه» باعث شد تا تلاش معرفت‌شناسان بر این متمرکز گردد که تعریفی جامع و مانع از معرفت ارائه کنند. یکی از این رویکردها، معرفت‌شناسی مبتنی بر فضایل عقلانی (معرفتی) بود. نخستین‌بار ارنست سوسا با طرح چالش‌هایی فراروی وثاقت‌گرایی، مدعی شد باید به این نظریه، قیودی افزوده شود. پیشنهاد او بازتعریف قوا و استعدادهای معرفتی در چارچوب اصطلاح فضایل عقلانی بود. بر این اساس، قوای معرفتی در صورت داشتن شرایطی، فضیلت شمرده شده، در دستیابی به معرفت مورد وثوق خواهند بود. لیندا زگزبسکی، معرفت‎شناس و فیلسوف دین معاصر، با نقد رویکردهای رایج در معرفت‌شناسی معتقد است برای حل معضلات معرفتی باید به‌جای تأکید بر خود معرفت و عوامل توجیه‌گر باورها، به انگیزه‌ها و خصلت‎های فضیلت‌مندانه عامل معرفتی توجه کنیم. وی به‌موازات اخلاق فضیلت‌محور و رویکرد ارسطویی به فضایل، رهیافتی فضیلت‌محورانه به معرفت‌شناسی پیش می‌نهد و مدعی است توانایی‌های عقلانیِ اکتسابی و خصائص معرفتی که انسان در فرآیند باورگزینی به کار می‌گیرد، فضایلی عقلانی و مشابه فضایل اخلاقی ارسطویی و دارای دو جزء درونی (انگیزش) و بیرونی (رسیدن به غایت موردنظر از آن فضیلت) هستند. وی سپس با نقد ادله ارسطو بر تفکیک این دو دسته از فضایل، آنها را از یک سنخ برمی‌شمارد و به عبارت بهتر، فضایل عقلانی را گونه‌ای از فضایل اخلاقی می‌پندارد که تمام احکام و خواص آنها را در خود دارند و تنها در هدف با دیگر فضایل متمایزند. براساس نظریه زگزبسکی، معرفت محصول فعالیت فضایل عقلانیِ عامل معرفتی در فرآیند باور است و یک فعالیت هنگامی برآمده از فضایل عقلانی شمرده می‌شود که: (1) عامل دارای انگیزش برآمده از آن ویژگی منِشی (فضایل) باشد، (2) آنچه را فرد فضیلت‌مند در موقعیت‌های مشابه از خود بروز می‌دهد، انجام دهد، (3) درنتیجه به سبب این دو به شیوه قابل اعتمادی به صدق (غایت فضایل عقلانی) نائل گردد. درنتیجه بین فرآیند معرفتی و صدق تلازم وجود دارد و معضلی که گتیه برای تعریف معرفت برشمرده بود، مرتفع می‌گردد. این رویکرد دارای نقاط قوت و ضعف است و ازآنجاکه رویکردی مسئولیت‌گرا است، نقش عامل معرفتی و مسئولیت او را بازنمون می‌کند. ابتنای بیش از حد نظریه به قوه حکمت عملی برای سنجش کارکرد درست فضایل و نیز بروز نتایج نادرست (کاذب) و گاه متعارض در اثر فعالیت فضایل عقلانی و یکسان‌انگاری افراطی ارزش‌ها و بایسته‌های معرفتی و اخلاقی از ضعف-های این نظریه است. این پژوهش با بررسی این رویکرد نوین و تبیین مقدمات و فرآیند استدلال آن، باور دینی را به محک آزمون آن می‌سپارد و سپس اصل نظریه را براساس سنت فلسفی حکمت متعالیه تحلیل می‌کند تا هم تشابه‌ها و تفاوت‌ها عیان گردد و هم نقاط ضعف آن از این منظر تبیین شود. در حکمت متعالیه نیز شاهد نوعی فضیلت-گرایی معرفتی هستیم؛ اما اولاً اطلاق فضیلت بر بایسته‌هایی معرفتی چندان برجسته نمی‌شود و ثانیاً این عوامل، علت انحصاری و تامه کسب معرفت تلقی نمی‌شوند.

چکیده ندارد.

پیوست در منابع دیجیتالی

قلمرو حجیت قول امام معصوم اعم از امر و سخنان عادی نه در مقام اثبات استناد حدیث که از باب ثبوث و به عنوان بحثی کلامی یکی از مهمترین بحث هایی است که شبهات فراوانی پیرامون آن وجود دارد. در این تحقیق ضمن بررسی جایگاه امام در سخنان بزرگان شیعه در قرون نخستین به اختلاف دیدگاه ایشان و علمای قرون اخیر در مورد تلقی از امامت پرداخته شده است و پس از آن علم و عصمت امام به عنوان مهمترین مبحث در این خصوص در آیات و روایات و عقل مورد بررسی قرار گرفته است . پس از مشخص شدن قلمرو علم و عصمت امام و براهین آن، قلمرو حجیت قول امام معصوم به عنوان یکی از زیر مجموعه های سنت مورد بررسی قرار گرفته است .در این قسمت حجیت قول امام در حوزه های مورد بحث از جمله حجیت سخنان در قلمرو شریعت(احکام عملی) و خارج از آن وسخنان ایشان در علوم بشری و تجربی از جمله طب ،فیزیک و شیمی و امثال آن و سخنان ایشان در خصوص معارف و اعتقاداتبررسی می گردد و پس از آن ادله حجیت مطلق بی چون و چرا در همه عرصه ها تبیین گردیده و برخی اشکالات و تالی فاسد های این نوع حجیت بیان میگردد و در نهایت مشخص می گردد که اولا علم امام در تمامی موارد بالقوه است نه بالفعل ثانیا عصمت امام به معنای تطابق قول با واقع نیست و در جایی که امام از ادله ظاهری استفاده می کند و به صراحت بر استفاده از ادله ظاهری تاکید می کند حجیت قول امام متوقف بر حجیت آن ادله ظاهریست و با نفی آن دیگر حجیتی باقی نمی ماند.ثالثا عدم حجیت سخنان امام معصوم به تنهایی در خصوص آن دسته از اصول اعتقادات که باور به آنها تحقیق و تفکر عقلی لازم است، و زیر بنای اعتقاد به اصل امامت هستند. مانند اثبات وجود خدا و ارسال رسل،به دلیل لزوم دور باطل محرز بوده و ادله آن در این تحقیق بیان شده است. در نهایت مشخص می گردد حجیت مطلق به معنی پذیرش بی چون و چرای تمامی سخنان امام در تمامی زمینه ها سخن بی اشکالی نیست .می توان قلمرو حجیت قول امام معصوم را نه نامحدود که محدود به شرایطی دانست که ا لبته این محدوده دایره ای بسیار وسیع را در بر می گیرد که این تحقیق مفصلا به آن پرداخته است.

چکیده ندارد.