معناي ماترياليسم-ليبراليسم- نازيسم- اگزيستانسياليسم | کتابخانه مجازی الفبا

لطفا کلمات زير را معنا کنيد و اگر مقدور است توضيح مختصري در مورد عقايد هر کدام بگوييد: 1-ماترياليسم 2-ليبراليسم 3-نازيسم 4-اگزيستانسياليسم

ماترياليسم (Materialism) يا مادي گري نوعي جهان بيني است. در اين جهان بيني ماوراءماده انکار شده و هستي مساوي با ماده فرض مي شود. ماترياليست ها از همه پديده هاي جهان تفسير مادي ارايه مي دهند مانند تاريخ كه از اين منظر ماترياليسم تاريخي، يعني برداشتني اقتصادي از تاريخ و برداشتي اقتصادي و تاريخي از انسان بدون برداشتي انساني از اقتصاد و يا از تاريخ. به عبارت ديگر، ماترياليسم تاريخي، يعني اينكه تاريخ ماهيّتي مادّي دارد و وجودي ديالكتيكي. «ماهيّت مادّي دارد»، يعني اساس همة حركات و جنبشها و نمودها و تجلّيات تاريخي هر جامعه، سازمان اقتصادي آن جامعه است؛ يعني نيروهاي توليد مادّي آن جامعه و روابط توليدي آن جامعه و مجموعاً وضع توليد و روابط توليدي است كه به همة نمودهاي معنوي اجتماعي ـ اعمّ از اخلاق و علم و فلسفه و مذهب و قانون و فرهنگ ـ شكل مي‏دهد و جهت مي‏بخشد و با دگرگون شدن خود، آنها را دگرگون مي‏سازد. اما اينكه تاريخ، وجود ديالكتيكي دارد به معني اين است كه حركات تكاملي تاريخ، حركات ديالكتيكي است؛ يعني معلول يك سلسله تضادهاي ديالكتيكي، توأم با همبستگي خاصّ آن تضادهاست. مجموعه آثار شهيد مطهري ج2 – جامعه و تاريخ، شهيد مطهري.

ليبراليسم: واژه Liberal در لغت به معناى مختلف به كار رفته است: آزاد مرد در مقابل برده، روشنفكر، سخاوتمند، لاابالى، بى‏بند و بار و... اما در اصطلاح به يك گونه طرز تفكر در زمينه‏هاى سياسى، اقتصادى، فرهنگى و دينى گفته مى‏شود كه تكيه اصلى آن بر آزادى هر چه بيشتر و توجه به حقوق فردي است. اين مكتب كه اولين بار به عنوان يك حزب سياسى در سال 1850 م در انگليس مطرح گرديد داراى اصول و ويژگى‏هايى است از قبيل: 1- فردگرايى: فرد و حقوق او بر همه چيز مقدم است. اگر دولت هم تشكيل شده است بايد در خدمت خواسته‏هاى افراد جامعه باشد و نفع جامعه، موهوم است. 2- ارزش مطلق آزادى: تنها حد آزادى در نظر ليبرال‏ها، آزادى افراد ديگر است. ديگر هيچ مقوله‏اى از قبيل عدالت اجتماعى و اقتصادى، حفظ بنيان خانواده، اخلاق و... نمى‏تواند آن را محدود كند. به عبارت ديگر آزادي برترين ارزش است و ديگر ارزشها همه بايد قربانى آزادى شوند. 3- انسان محورى و امانيسم: با توجه به نگرش مادى اين انديشه به عالم، آنچه اصل است، انسان است. به همين دليل در وضع قوانين و ارائه خطوط اصلى سياست و اقتصاد و فرهنگ، آنچه مهم و اصل است ديدگاه انسان و خواسته‏ها و تمايلات مادى اوست. برخلاف اديان الهى و توحيدى كه خدا محور هستند و مقنن اصلى را خداوند مى‏دانند.

نازيسم: نازيسم «nazism» عنوانى است براى نظريه‏ها، روشها، و شكل حكومت آلمان در دوره آدولف هيتلر، و نيز گاهى همرديف و هم معناى فاشيسم، براى ژيمها و نظريه‏هاى همانند در ديگر كشورهاى جهان به كار مى‏رود. كلمه «نازى» علامت اختصارى «حزب ناسيونالسوسياليست كارگران آلمان» است. اصول نظرى اين حزب آميزه‏اى از فاشيسم ايتاليا، ناسيوناليسم قديم آلمان و نژاد باورى و سنت ارتش‏سالارى بود. مهمترين اصلى كه نازيسم به فاشيسم ايتاليا افزود نظريه برترى نژاد آريايى و به ويژه نمونه بَرينِ آن، مردم آلمان، يعنى «نژاد سيرور»بود كه مى‏بايست بر ديگر نژادها فرمانروايى كند و اين را هيتلر نظم نوين جهانى مى‏خواند. (محمودطلوعى، فرهنگ جامع سياسى، ص 872).اگزيستانسياليسم (eXistencialism) در لغت به معنى اصالت وجود است. همچنين اگزيستانسياليسم نام مكتبى است كه در آن سرشت انسان انكار شده و معتقد است آدمى فرآورده كار و انتخاب خويش است و ماهيت و طبيعت پيشين ندارد. اين مكتب به دو شاخه الهى و الحادى تقسيم شده. از جمله اگزيستانسياليست‏هاى خدا پرست مى‏توان «سورن كير كگور» و «كارل ياسپرس» را نام برد. از جمله اگزيستانسياليست‏هاى ملحد نيز مى‏توان «ژان پل سارتر» را نام برد. براى آشنايى بيشتر با مواضع و ديدگاه‏هاى اگزيستانسياليست‏ها و نقد آن در آثار «شهيد مطهرى» به منابع زير رجوع كنيد: 1- نقدى بر ماركسيسم، ص 255 . 2- آشنايى با علوم اسلامى، ج 1، ص 193 3- مقالات فلسفى، ج 3، ص 109 - 110 . 3_ سيرى در نهج البلاغه، ص 290 11- عرفان حافظ، ص 103. 4- آشنايى با قرآن، ج 1 و 2، ص 115 - 119 . 5- فطرت، ص 147 - 153 . 6- انسان كامل، ص 139 و 330 - 354 و ص 331 - 355 . 7- فلسفه تاريخ، ص 142 و 167. 8- تعليم و تربيت در اسلام، ص 322 . 9- تكامل اجتماعى انسان، ص 113 و ص 120 - 122 و ص 46 - 51 .
در مورد اگزيستانسياليسم مى‏توانيد به كتاب‏هاى زير مراجعه فرماييد: 1- نظرى به چهره اگزيستانسياليسم محمد شيرازى ناشر : اعلمى 2- فلسفه على شريعتمدارى ناشر : قائم 3- كليات فلسفه مجتبوى ناشر :حكمت
براى آگاهى بيشتر ر.ك: فرهنگ واژه ها، عبدالرسول بيات، نشر انديشه و فرهنگ ديني.

پرسمان دانشجویی