مفهوم این فراز از دعای عهد «و ارحم استکانتنا بعده» چیست؟ آیا این نیست که در امتحانات زمان ظهور به ما رحم کن؟ | کتابخانه مجازی الفبا

مفهوم اين فراز از دعاي عهد «و ارحم استكانتنا بعده» چيست؟ آيا اين نيست كه در امتحانات زمان ظهور به ما رحم كن؟

جمله «وارحم استنكانتنا بعده» صريح و ناظر به سختي ها و امتحانات دوران غيبت است و ربطي به دوران ظهور ندارد اين فقره از دعا مي گويد: «به بيچارگي ما پس از غيبت او رحم كن» و واقع هم همين است كه پيروان حضرت در دوران غيبت نياز به اين ترحم دارند و اگر خداي بزرگ دستگيري نكند و به دلداده هاي آن جان جانان رحم نكند ممکن است در دامن مدعيان دروغين و فتنه هاي آخرالزمان و... گرفتار شوند و يا خداي نخواسته بر اثر گذشت زمان بر ايده انتظار خط بطلان بكشند. علاوه بر اين كه اين فراز از دعا صريح در دوران غيبت است و ناظر به امتحانات اين قطعه از زمان است، فراز بعدي دعا نيز به همين قطعه از زمان مربوط مي شود زيرا در جملات بعدي آمده است: «بار خدايا اين غم بزرگ دوري و هجران و پرده غيب او را با ظهورش از اين امت برطرف ساز» و اين خود تاييدي ديگر بر معناي مذكور است از طرفي كساني كه اين دعا را ترجمه كرده اند[1] و شرح داده اند جز اين معنا احتمالي ديگر را ذكر نكرده اند. بنابراين جملات مذكور دعا صريح در آزمايش ها وسختی های دوران غيبت است و چون حضرت ظهور نمايد پيروان آن حضرت با ديدن آن همه درخشندگي در وجود امام ـ عليه السلام ـ و آفتابي شدن صراط محمدي ـ صلي الله عليه و آله ـ با دل و جان جذب او مي شوند و از او پيروي مي كنند.
حاصل آنكه معناي اين فراز از دعاي عهد اين است: «خدايا بعد از غيبت امام مهدي (عج) به ما رحم فرما» يعني خدايا در امتحانات زمان غيبت آن حضرت، تو خود يار و ياور ما باش. چه انکه براساس روايات مردم در زمان غيبت شديدا ازمايش وامتحان خواهد شد .
محمد بن ابي نصر مي گويد: « امام كاظم ـ عليه السلام ـ فرمود: « بدانيد كه به خدا قسم، آن چه چشم انتظار آن هستيد نخواهد شد مگر اين كه ـ مؤمن و متزلزل ـ از هم جدا شوند، مورد آزمايش قرار گيرند تا اين كه جز افراد بسيار نادر و اندكي از شما باقي نماند» آن گاه آياتي از قرآن تلاوت فرمود كه: « ام حسبتم ان تتركوا و لما يعلم الله الذين جاهدوا منكم.»[2]، «و يعلم الصابرين.»[3] يعني آيا گمان كرديد بدون مشخص شدن استقامت كنندگان و مجاهدان، از شما دست برداشته مي شود؟!»[4] و در اين باره روايت ديگري است از جابر جعفي كه مي گويد: به امام محمد باقر ـ عليه السلام ـ عرض كردم «فرج شما كي خواهد بود؟» فرمود: هيهات، هيهات، فرج ما شدني نيست مگر اين كه غربال شويد، باز هم غربال شويد، و باز هم غربال شويد» سه مرتبه اين مطلب را فرمود، « تا اينكه آلودگي ها از ميان تان برود و صفا و خلوص باقي بماند»[5]. از اين روايات و نظير آن ها معلوم مي شود كه مومنان در دوره غيبت مورد آزمايش هاي بزرگي قرار خواهند گرفت كه شايد مهمترين آن ها باور كردن به غيبت و حضور حضرت حجت (عج) باشد و در كنار اين امتحان حفظ دين ناب محمدي، پرهيز از گناهان و صبر بر مصائب از ديگر آزمون ها به شمار مي آيد.
روشن است كه آزمايش مومنان و غير مومنان، در هر عصر و زماني، از سنت هاي الهي است و مخصوص دوره غيبت نيست و خداوند شخص و گروهي را به چيزي امتحان مي كند و امت پيامبر خدا پس از پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ و امامان ـ عليهم السلام ـ به غيبت حضرت مهدي (عج) و بعضي چيزهاي ديگر مبتلا و آزمايش شده اند و از آزمايش الهي نمي توان گريخت؛ ما بايد براي رستگاري و موفق شدن در اين آزمايش ها تلاش كنيم، و آنگونه كه روايات به آن اشاره دارند رستگاري كامل جز براي دينداران ناب و مخلصين و كساني كه جان شان با يقين درآميخته و اعتقادشان محكم و شناخت شان از ناداني ها و نادرستي ها پيراسته شده است، براي كس ديگر ميسر نيست.

مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه (اندیشه قم)