چکیده :
شناخت دنیا به عنوان محل زندگی انسان، از دیدگاه امام علی به عنوان انسان کامل به نگاه انسان‌ها در هر زمان و هر مکان، رویکردشان به آن و در نتیجه دانستن راه و رسم زیستن در آن کمک شایانی می‌کند.
از آنجاکه استعاره شناختی (نگاشت نظام‌مند از یک حوزه مبدا بر یک حوزه مقصد)، به‌عنوان نوعی فعالیت ذهنی مرتبط با مفهوم‌سازی، در تفکر، استدلال، درک، تحلیل، اقناع مخاطب، انتقال مفاهیم به وی، حتی در رفتارسازی و تولید مفاهیم جدید همچنین ایجاد واقعیت اجتماعی، فرهنگی و روان‌شناختی، ابزاری کارآمد به‌شمار‌می‌رود، در گفتمان هدایتگر و انسان‌ساز نهج‌البلاغه بسیار مورد استفاده قرار‌گرفته‌است.
بر‌این اساس، پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و رویکرد شناختی، مکان‌شدگی دنیا را در در زبان نهج البلاغه تحلیل می‌کند تا روشن سازد مکان‌هایی که در مفهوم‌سازی دنیا در چارچوب نظریه معاصر استعاره در نهج البلاغه مورد توجه و استفاده قرار گرفته‌اند کدامند سپس بنیان استعاره‌های شناختی را که در این مفهوم‌سازی به‌کار رفته‌اند مورد بررسی قرار می‌دهد.
نتایج پژوهش نشان می‌دهد مزرعه، دریا، آبشخور، رودخانه/ دریاچه، تکیه‌گاه، چراگاه، میدان مسابقه، خیمه و بازار مکان‌هایی هستند که در مفهوم‌سازی دنیا در زبان نهج البلاغه مورد توجه قرار گرفته‌اند.
تحلیل دنیای مکانی‌شده بیانگر آنست که بنیان همه استعاره‌های شناختی این مقوله همبستگی‌های تجربی غیر مستقیم ما هستند، نه هم‌زمانی تجربی و نه بدن‌مندی.
understanding the world as the dwelling place of humanity, from the perspective of imam ali (as) as the perfect human, significantly contributes to shaping human attitudes toward life across different times and places, ultimately guiding them in how to live meaningfully.
since conceptual metaphor (defined as the systematic mapping from a source domain to a target domain) functions as a cognitive process integral to conceptualization—and plays a critical role in thinking, reasoning, comprehension, analysis, audience persuasion, the transmission of meanings, behavior formation, the generation of new concepts, and the construction of social, cultural, and psychological realities—it has been widely employed in the guiding and human-constructive discourse of nahj al-balaghah.
accordingly, the present study adopts a descriptive-analytical method and a cognitive approach to examine the spatialization of the world in the language of nahj al-balaghah.
it aims to identify the types of locations used in conceptualizing the world within the framework of contemporary metaphor theory and to analyze the foundational structures of the metaphors employed in this conceptualization.
the findings indicate that domains such as farm, sea, watering place, river/lake, support, pasture, racetrack, tent, and marketplace are among the locations metaphorically employed in conceptualizing the world in the text.
the analysis reveals that the foundations of all the conceptual metaphors related to this category are based on indirect experiential correlations, rather than on experiential simultaneity or embodiment.