چکیده :
اسطوره‌ها نوعی روایتگر ظهور امر قدسی در ساحت این‌جهانی هستند.
مکان مقدس از جملۀ این برساخته‌هاست.
یکی از مکان‌های این جهانی که در فرهتگ‌ها و ادیان مختلف، با امور قدسی پیوند داشته، کوه مقدس است.
کوه به واسطۀ بلندی، مهارناپذیری، غرابت، نزدیکی‌اش به آسمان و ثبات و پایداری‌اش، با بسیاری از تصویرسازی‌های دینی و اسطوره‌ای همراه بوده است.
کوه مقدس اغلب ابعاد کیهان‌شناسانه به خود می‌گیرد و با الوهیت، آفرینش، زندگی و مرگ، الهام و وحی و جهان پسین پیوند می‌خورد.
حضور این مضمون در باورهای دینی و اسطوره‌ای در فرهنگ‌های مختلف و پیچیدگی‌های نمادین آن، تحقیق دقیق در اطراف این مضمون را ضرورت می‌بخشد.
در این تحقیق به طور خاص، به ابعادی از تصویرسازی‌های مختلف دربارۀ کوه مقدس پرداخته‌ایم که با مرگ، جهان مردگان و بهشت و دوزخ ارتباط دارند.
روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و با رویکرد مقایسه‌ای و پدیدارشناسانه است.
در این تحقیق 1- با ذکر مصادیق نشان داده‌ایم که باور به کوه مقدس و ترسیم ابعاد مرگ‌شناسانه و فرجام‌شناختی برای آن، تقریباً در اکثر فرهنگ‌های دینی و مضامین اسطوره‌ای ملل مختلف و حتی در سرزمین‌های مسطح و فاقد کوه‌های بلند وجود داشته است، 2- بررسی تطبیقی و پدیدارشناسانه نشان می‌دهد که خصوصیات طبیعی کوه همچون بلندی، استحکام، ثبات، پوشیدگی و ناشناختگی و همچنین حفره‌ها و غارهای طبیعی موجود در آن، زمینۀ لازم را فراهم آورده تا اسطوره‌پردازان، مفاهیمی همچون جایگاه خدایان، مرگ، جهان ارواح و بهشت و دوزخ را در تصویر کوه نمادینه کنند و بدین‌طریق، امور ناشناخته‌ای چون مرگ و جهان پسین را به ساحت امور شناخت‌پذیر وارد سازند و از غرابت آنها بکاهند و 3- در نهایت اینکه کوه مقدس در بسیاری موارد، کارکردی دوگانه دارد، یعنی در عین حال که با مضامین فرجام‌شناختی مرتبط است، به نحوی با آغاز آفرینش و زندگی نیز ارتباط دارد.
mythologies are in a way narrating the manifestations of the sacred in the mundane world.
the sacred place is one of these notions.
one of the places in this world that has been connected with the sacred in different traditions and religions is the sacred mountain.
due to its height, uncontrollability, strangeness, its proximity to the sky, and its stability, the mountain has been associated with many religious and mythological depictions.
the sacred mountain mainly contains cosmological dimensions and is connected with divinity, creation, life and death, inspiration and revelation and the afterlife.
the prevalence of this theme in religious and mythical beliefs in different cultures and its symbolic complexities, necessitate detailed research around this concept.
in this research, in particular, we have dealt with aspects of different depictions of the sacred mountain that are related to death, the world of the dead, and heaven and hell.
the research method is descriptive-analytical with a comparative and phenomenological approach.
in this research, 1- by citing some important related cases, we have shown that the belief in the sacred mountain and drawing thanatological and eschatological dimensions for it, has been existed in almost most religious cultures and mythological themes of different nations and even in flat lands without high mountains, 2- by reviewing comparatively and phenomenologically, it shows that the features of the mountain, such as height, strength, constancy, hiddenness and incomprehensibility, as well as the natural holes and caves in it, provided the necessary ground for mythologists to symbolize concepts such as the place of gods, death, the world of spirits, heaven and hell in the image of the mountain and in this way, bring unknown things such as death and the afterlife into the realm of knowable things and reduce their strangeness and.