جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب تجرید الاعتقاد خواجه نصیرالدین طوسی (م 597 ق) از مهم ترین کتابهای اعتقادی است که مورد توجه عالمان برجسته شیعه و اهل سنت قرار گرفته و شروح و حواشی متعددی بر آن نگاشته شده است. مشهورترین شرح بر کتاب تجرید، بعد از شرح علامه حلی (کشف المراد)، شرحی است که توسط علاءالدین علی بن محمد قوشچی، مشهور به ملاعلی قوشچی (م 879 ق) - از متکلمان برجسته اشعری – نگارش شده و مورد عنایت شیعه و اهل سنت قرار گرفته است. قوشچی در این شرح -که به «شرح جدید»مشهور است- در موارد اختلافی (به ویژه مباحث امامت)، از موضع یک متکلم اشعری مواضع محقق طوسی را به نقد کشیده است. پژوهش حاضر بر اساس روش توصیفی – تحلیلی و بر مبنای مطالعات تلفیقی کتابخانه ای ، نرم افزاری است .این نوشتار در صدد است مواضع انتقادی فاضل قوشچی نسبت به اهم آراء و دیدگاه های محقق طوسی (خواجه نصیرالدین) در مقصد اول کتاب تجرید الاعتقاد - که مربوط به امور عامه است – را بررسی و مورد مداقه قرار دهد. نتائج این پژوهش نشان میدهد مواضع انتقادی فاضل قوشچی با مبانی فلسفی-کلامی شیعی ناسازگار و اغلب ایرادات وارد نیست.

ترجمه ماشینی: موضوع و هدف: نظریات مختلفی در مورد نحوه برخورد با علوم غربی به ویژه علوم انسانی غربی وجود دارد. از روشنفکران سکولار که علم و فناوری غربی را تنها راه پیشرفت می دانند. و اما دیگران که معتقدند در علم و تمدن غرب هیچ برگ زرینی یافت نمی شود که بتوان از آن استفاده کرد. روش و یافته‌ها: روش تحقیق در این مقاله توصیفی و تحلیلی و از نوع کتابخانه‌ای است. یافته ها حاکی از آن است که از دیدگاه آیت الله مصباح در مواجهه با علم غرب آسیب هایی وارد شده است که باید از آن اجتناب کرد. از جمله این آسیب ها می توان به رویکرد سیاسی و ناسیونالیستی، خود باختگی، التقاط و انطباق دین با علم غربی اشاره کرد. رویکرد صحیح علم غربی است و باید در این زمینه نقد و انتخاب شود. اما به دلایلی فواید این علوم در بیشتر رشته ها حداقل است. به ویژه مبانی و مفروضات، روش شناسی عقلی و توصیفی و جنبه هنجاری علوم انسانی؛ اما استفاده از علوم پایه، علوم تجربی و روش شناسی تجربی را می توان به حداکثر رساند. نتیجه: از نظر آیت الله مصباح می توان از علوم غربی به طور کلی استفاده کرد; اما میزان کاربرد آنها در زمینه های مختلف یکسان نیست. باید بین مبانی و روش ها و یافته های علم تفاوت قائل شد.

ثمره پذیرش عصمت انبیاء،حجیت گفتار، کردار و تقریر آنان است. پیامبر اسلام(ص) به ادله قطعی از عصمت تامّ برخوردار است، اما برخی با استناد به ظواهرآیاتی چند، بر عصمت پیامبر شبهاتی وارد نمودند. این نوشتار در صدد است با روش توصیفی، تحلیلی و با هدف بررسی دو رویکرد در پاسخ دهی به آیات نافی عصمت پیامبر اسلام(ص) به تحلیل پاسخ‌های ایجی در کتاب «المواقف» و علامه طباطبایی در تفسیر «المیزان» بپردازد. یافته‌ها نشان از آن دارد که اختلاف رویکردی آن دو، به اختلاف در مبنای کلامی راجع است؛ چون ایجی به عنوان یک متکلم اشعری اهل سنت به پاسخ می‌پردازد و علامه طباطبایی به عنوان مفسر قرآن و فیلسوف شیعی اثناعشری به شبهات نافی عصمت پاسخ می‌دهد. علی‌رغم این اختلاف، هر دوی آن‌ها با پذیرش عصمت پیامبر اسلام(ص) عقیده دارند که با بررسی شأن نزول و ارجاع متشابهات به محکمات و با تکیه بر مبانی کلامی و دقت نظر در آیات موضوعی، شبهات ادعایی، ناشی از فهم ظاهری آیات بوده و قابل ارتفاع هستند.

شرح و بررسی عقاید اسلامی با رویکردی عقلانی است. در این نوشتار به شرح و بررسی امور عامه به جهت موارد متعدد استعمال آن در مسایل اعتقادی به ویژه توحید و خداشناسی پرداخته شده است. در همین زمینه نویسنده ابتدا به بحث در مورد مباحث مربوط به وجود و عدم پرداخته و اشتراک معنوی وجود، زیادتی وجود بر ماهیت، اقسام وجود، احکام آن، تلازم وجود و شیئیت، نفی واسطه بین وجود و عدم، ویژگی موجود مطلق و مقید، بساطت وجود و نسبت بین وجود و عدم در بین نسبت‌های چهارگانه منطقی را مورد شرح و بررسی قرار داده است. آنگاه به بحث در مورد مواد ثلاث (امتناع، امکان و وجوب) و رابطه آن‌ها با وجود پرداخته و احتیاج داشتن وجود ممکن به وجود واجب و معنای امکان استعدادی را بررسی نموده است. در ادامه نویسنده به خواص موجود واجب و موجود ممکن اشاره نموده و تصور وجود عدم یا ممتنع الوجود را بر اساس ضوابط عقلی بیان کرده است. بررسی احکام مربوط به ماهیت، وحدت و کثرت، وجود بسیط و مرکب، علت و معلول و اقسام علل از دیگر مندرجات مهم مطرح شده در این نوشتار است.