جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف پژوهش حاضر واکاوی سیاستگذاری فرهنگی در مسأله آسیب‌های اجتماعی، با مطالعه عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت حسن روحانی است. بدین منظور با طرح این سؤال اصلی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت حسن روحانی با برخورداری از مولفه‌هایی مانند فرهنگ، هنر، دین و رسانه برای مسأله آسیب‌های اولویت‌دار (اعتیاد، فضای مجازی و فساد اخلاقی، طلاق، حاشیه‌نشینی و نقاط بحرانی شهری) چگونه عمل کرده است؟ از طریق نمونه‌گیری هدفمند، اطلاعات 17 نفر از افراد صاحب‌منصب در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی با مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته گردآوری و تجزیه و تحلیل شد. همچنین با استفاده از روش نظریه برخاسته از داده، مدل صحیح سیاست‌گذاری فرهنگی در مسأله آسیب‌های اجتماعی طراحی گردید. در تحقیق حاضر، مقوله‌های تضادهای قومی و مذهبی، توسعه فعالیت‌های قرآنی، ظرفیت‌ها و قابلیت‌های فرهنگی و سرزمینی، توسعه نهاد خانواده، جایگزینی ارزش‌های انقلابی به جای ارزش‌های لیبرالی و سکولار و فقدان شناخت منظومه فکری امام و رهبری در متولیان فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. نتایج نشان داد که مدل سیاستگذاری فرهنگی از سوی خبرگان باید مطابق با راهبردهای مبتنی بر پاسخ به نیاز مخاطب صورت گیرد، تا ضمن کمک به مسأله آسیب‌های اجتماعی، به افزایش سرمایه و اعتماد اجتماعی، نشاط و امید اجتماعی، بهبود حکمرانی خوب در حوزه‌های فرهنگی، هنری، رسانه‌ای، توسعه فرهنگ دینی و دستیابی به جامعه‌ای اخلاقی و دیندار منجر شود.

رابطه اخلاق و سیاست یکی از مسائل همیشگی نظریه‌های غالب در روابط بین‌الملل بوده است. نظریه لیبرالیسم به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نظریه‌های روابط بین‌الملل، اصول و آموزه‌های مشخص و تعریف‌شده‌ای در زمینه اخلاق‌سیاسی دارد که ریشه در مبانی هستی‌شناسی آن دارد. در این مقاله تلاش می‌شود تا این آموزه‌ها با اخلاق‌سیاسی در سیره علوی مقایسه شود. در این مقاله، به افتراق‌ها و اشتراک‌های اخلاق‌سیاسی در سیره‌ی علوی بر اساس عهدنامه‌ی مالک‌اشتر رحمه الله و نظریه‌ی لیبرالیسم در روابط بین‌الملل از منظر هستی‌شناسی اشاره می‌شود و بیان می‌دارد که اخلاق سیاسی مدنظر سیره‌ی علوی که مبتنی بر هستی‌شناسی اسلامی و برپایه‌ی ارزش‌های اخلاقی است؛ به طور ماهوی با نگرش و قرین‌های غربی خود که فاقد هنجارهای اخلاقی‌اند، متفاوت است. یافته‌های این پژوهش، نشان می‌دهد که آموزه‌های اخلاق سیاسی نظریه لیبرالیسم نه‌تنها به بهبود وضعیت اخلاق سیاسی در میان ملت‌ها کمکی نکرده، بلکه به دلیل مبانی هستی‌شناسی آن سبب شده تا فضائل اخلاقی بیش‌ازپیش در نتیجه پیگیری سیاست‌های منفعت‌طلبانه نادیده گرفته شوند. به نظر می‌رسد جهان امروز نیازمند بازنگری در هستی‌شناسی اخلاق سیاسی روابط بین‌الملل است و در این میان، بررسی آموزه‌های علوی به‌خوبی می‌تواند جامعه جهانی را به سمت فضائل انسانی و حاکم شدن محیط انسان‌دوستانه و اخلاقی در روابط بین‌الملل رهنمون سازد..

اسلام دینی است که در ماهیت و ذات خود ویژگی سیاسی و بین‌المللی دارد. وجود احکامی در مورد دارالاسلام و دارالحرب و چگونگی تعیین حدود و ثغور سرزمین های اسلامی و در نتیجه برقراری روابط با بلاد همسایه، چگونگی رفتار در جنگ‌‌ها، نحوه برخورد با اسرای جنگی و نیز نامه‌نگاری‌های معروف پیامبر گرامی اسلام در دعوت پادشاهان همسایه به اسلام و مذاکره با آنها همگی نشانگر ماهیت بین‌المللی دین اسلام است که با این احکام تلاش می‌شده است که به یک نظام بین‌المللی فراگیر و عادلانه دست یابد. فارغ از این، احکام دین مبین اسلام در ابعاد به ظاهر کاملا عبادی خویش نیز ماهیت سیاسی و بین‌المللی خود را حفظ نموده است. نمود این مساله در نماز جمعه و مراسم حج دیده می‌شود. برگزاری حج در هر سال مانند کنگره‌ای از مردم کشورها و مناطق مختلف جهان است که می تواند کارکردهای مهم و تاثیرگزاری در روابط بین‌الملل داشته باشد. از جمله این کارکردها می توان به فراهم نمودن زمینه های همکاری و ارتباطات فرهنگی بین ملل مختلف و تعاملات در رفع مشکلات منطقه ای و جهانی را نام برد. با این وجود در نظریات جریان غالب روابط بین الملل به نقش دین و به ویژه دین اسلام و تاثیر آن بر روابط بین الملل توجه نشده است. در این تحقیق دغدغه نگارنده حول این موضوع و چگونگی آن است. در واقع هدف این تحقیق آن است که با استفاده از رویکرد اسلامی روابط بین الملل به بررسی تاثیر ابعاد سیاسی حج در نظام بین الملل بپردازد. فریضه اصلی این پژوهش عبارت است از اینکه "فریضه اسلامی حج از طریق ایجاد زمینه های همکاری در میان ملل مسلمان نوعی تعامل و نظام منطقه ای و فرامنطقه ای اسلامی به وجود می آورد و از این راه می تواند به صلح و همکاری بیشتر در روابط بین کشورها و ملل گوناگون منجر گردد."

از نظر امام خمینی، انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، یک تحول انسان شناختی و جامعه شناختی و مصداقی از بیداری اسلامی در مقابل استبداد و وابستگی بود و امکان یا امتناع وقوع این نوع تحول در جوامع اسلامی و جهان مستضعفان مساله تحقیق است. حال سوال این است که مکانیسم و راهبردهای صدور انقلاب و بیداری اسلامی از منظر امام خمینی کدامند؟ و عوامل امتناع و آفت های آن کدامند؟ یافته های تحقیق بر اساس مطالعه آثار امام خمینی، نشان می دهند که راهبرد های صدور انقلاب اسلامی با انگاره فرهنگی و دولت سرمشق، مهم ترین مکانیسم و سه تحول مثبت انسان شناختی، جامعه شناختی و رسانه ای، مهم ترین راهبردهای آن هستند و در مقابل عکس این سه تحول مثبت، عوامل امتناع خواهند بود و بر اساس قاعده عوامل محدثه یک پدیده، عوامل مبقیه و تداوم آن هستند، زوال آن، از زوال عوامل مبقیه ناشی می گردد. قرینه وقوع صدور انقلاب اسلامی و بیداری اسلامی منطقه و جهان، حرکت های اسلامی در کشورهای اسلامی و حرکت های آزادی بخش در جهان مستضعفان است.

مقاله حاضر ضمن ارایه مدلی نردبانی از روند همگرایی منطقه ای و تشریح و تبیین مراحل مختلف آن، به تفاوت های اصلی نو منطقه گرایی با منطقه گرایی کلاسیک خواهد پرداخت.ایده نوشتار این است که با توجه به پنج حالت: فضای منطقه ای، مجموعه منطقه ای، جامعه منطقه ای، اجتماع منطقه ای و مجموعه سیاسی نهادینه شده منطقه ای؛ منطقه آسیای جنوب غربی با توجه به شرایط فعلی در پلکان دوم یعنی مجموعه منطقه ای قرار دارد و تامین صلح منفی و نه صلح مثبت در آن  اولویت دارد. این مقاله راهبردهای اصلی سیاست خارجی ایران را در این زمینه بررسی می کند تا به راه حل مناسبی دست یابد.

مقاله حاضر تصویری از رهیافت های گوناگون فکری در روابط بین الملل معاصر را که در صدد بررسی ساختارهای نظم و ترسیم افق آینده هستند، ارائه و سپس آنها را ارزیابی و تحلیل خواهد نمود. پرسش بنیادین مقاله، این است که امروزه در سیاست جهانی چگونه نظامی حاکم است و چگونه نظمی آن را به پیش می برد؟ کدام یک از گزینه های مطرح از جمله لیبرالیسم، نظام تک قطبی، ایده برخورد تمدن ها، جهاد در مقابل نظام نو استعماری غرب و یا نظام آنارشی گونه به بهترین وجه می تواند ترسیم کننده چشم انداز نظام سیاست جهانی در آینده باشد؟ آیا هر کدام از این موارد به تنهایی می توانند سرنوشت فعلی ساختار جهانی را رقم بزنند یا اینکه هر کدام از آنها قسمتی از پارادایم نظام معاصر جهانی محسوب می شوند که با قرار گرفتن در کنار یکدیگر می توانند پاسخگوی سوال های مربوط باشند. ایده نوشتار حاضر این است که هر بحثی راجع به نظم جهانی باید دربرگیرنده چهار وجه گوناگون باشد: موازنه نظامی و سیاسی قدرت، تقویت نهادهای بین المللی و پیدایش حاکمیت جهانی، تاکید بر ارزش های مشترک فکری انسانی در سطح جهانی و تبیین و تعیین ساختار اقتصاد سیاسی جهانی درباره تولید، مالیه و توزیع. با توضیح این موارد مقایسه مختصری از نظم فعلی در مقابل نظم های گذشته در ساختار نظام جهانی صورت می گیرد و در نهایت توصیه هایی نیز برای پیشبرد نظم آینده جهانی ارائه می گردد.

فهم سازه انگارانه رفتارهای حوزه تروریسم به ویژه گروه القاعده و انشعابات آن از جمله داعش به دلیل رویکرد تحلیلی و ترکیبی که هم شامل حوزه روش شناسی معناگرایی و هم حوزه عوامل مادی می باشد مجالی فراهم آورد که به بررسی عمیق تر از رفتارهای خشونت طلبانه این گروه ها بپردازیم. از این رو هم به ساختارهای هویتی- ذهنیتی این گروه ها و هم به ساختارهای مادی توجه خواهد شد. لذا جهان پسا ایدئولوژیک، امنیت نظام بین الملل و ترتیبات آن و شکل گیری این گروه ها در ساختارهای مدرن به بحث و بررسی گذاشته خواهد شد. در این خصوص ساختار دولت های مبتنی بر سلطه و غیرمشروع خاورمیانه و شمال آفریقا در شکل گیری گروه های تندرو اسلامی و فرقه گرایی نقش وافری داشته اند. در این مقاله سعی شده تا با نگاهی جدید و رویکردی نو به بررسی القاعده و گروه های مشابه آن از جمله داعش پرداخته گردد.