جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

محمدکاظم‌بن‌محمدشفیع هزارجریبی (متوفای 1236ق) از دانشمندان شیعی در اواخر دورۀ زند و اوایل دورۀ قاجار است. وی آثار بسیاری در علوم دینی به‌ویژه علم کلام نگارش کرده است. بیشتر آثار هزارجریبی تصحیح و احیا نشده و منظومه فکری ایشان تبیین نگردیده است. هزارجریبی با فلاسفه و عرفا به‌شدت مخالفت می‌کند و در نقد آن‌ها گاهی از اعتدال خارج شده و به افراط می‌گراید. وی عرفا و فلاسفه را گمراه دانسته و خطر آن‌ها را بر دین عظیم می‌شمارد. در آثارش گاهی شخصیت‌هایی از آن‌ها را (مانند ابن‌سینا و ابن‌عربی) نام برده و نقد و لعن می‌کند. گاهی حکایت‌هایی از آن‌ها را که در برخی تذکره‌ها آمده، نقد می‌کند و برخی از مواقع نیز نظریات آن‌ها را در مباحثی مانند وحدت وجود، انسان کامل، و چینش نظام هستی رد می‌کند. هزارجریبی دستاوردهای فلاسفه را قبول نداشته و برای رسیدن به حقیقت، قرآن و روایات را کافی می‌داند. در نوشتار حاضر نظریات هزارجریبی با ارائۀ شواهد و نمونه، از آثار خطی و چاپی، تبیین، تحلیل و نقد شده است. شیوۀ گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای است.