جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تحلیل دقیق و جامع حادثه عاشورا نیاز به تحقیق گسترده دارد، این نهضت عظیم با خون مقدس بهترین بندگان خدا رقم خورده است اما بدون توجه به نقش زنان در پیدایش و تداوم نهضت عاشورا، این قیام امکان پذیر نبود زنانی که نقش آفرینی آنان ثمره تعالیم وحیانی و آموزه های انسان ساز ائمه اطهار ( ع) بوده، زنان شجاع، با ایمان و فداکار که در حدوث و بقاء و استمرار این نهضت نقش داشته اند. کتابهای بسیاری در زمینه بانوان اهل حرم حضرت زینب ( س)و فرزندان امام حسین ( ع)( فاطمه ( س)، ام کلثوم ( س)، رقیه ( س)) موجود است. اما شاید کمتر از بانوانی دیگر که در این صحنه نقش آفرینی کرده اند، خوانده یا شنیده باشیم. اهمیت این موضوع از آن جهت است که این بانوان نقش آفرین می توانند الگوی مناسبی برای زنان امروزی در جامعه ما باشند ، جامعه هر چه رو به سوی تمدن می رود از کرامت انسانیش کاسته می شود و از جاده کمال باز می ماند . بنابراین هدف از این تحقیق بررسی نقش سازنده این بانوان اسوه در آن برهه حساس تاریخی بوده تا ضمن معرفی یکایک آنان الگویی مناسب برای زنان مناسب ارائه دهیم و این توطئه دشمن را که در صدد از بین بردن هویت دینی و اسلامی زنان مسلمان است را خنثی کرده باشیم . در این تحقیق بر آن هستیم تا نقش بانوان در صحنه عاشورا و بعد از آن را مورد بررسی قرار دهیم. و مطالب به سه قسمت عمده تقسیم می شود. که در کل شامل 3 بخش اصلی می باشد . لذا در این تحقیق ابتدا به معرفی و تبیین جایگاه زنان نقش آفرینی که در واقعه کربلا حضور نداشته اند پرداخته شده است و در ادامه از زنان هاشمی حاضر در کربلا و نقش آنان در پیدایش نهضت عاشورا بحث شده است. و در پایان به نقش زنان حمایت کننده ادامه رسالت ، زنان روایت کننده از قیام عاشورا و نقش آنان در تداوم نهضت عاشورا بحث شده است. امید است با معرفی الگوهای برتر زنان در جامعه کنونی بانوان اسلامی بتوانند، با الگو گیری از این سرچشمه های ناب تقوی، عفت، صبر، ایثار و فداکاری محافظ اصیل ترین لشگر بانوان – حریم عفاف – باشند تا بتوانند راه حق و حقیقت را بپیمایند. کلیدواژه ها عبارتند از : زنان، پیدایش ، تداوم، نهضت ، عاشورا.

قسمت اول تحقیق را کلیات تشکیل می دهد. که در آن از اهداف و ضرورت تحقیق بحث می شود و مشکلاتی که بر سر راه این تحقیق بوده است را بیان می کند. با توجه به اینکه این تحقیق، یک بحث شخصیتی است. و مطالب در این مورد بسیار مفصل و طولانی است لذا بحث را طور خلاصه و در شش مبحث بیان می کنیم. بحث اول: در رابطه با آفرینش زن است. همانطور که می دانیم آفرینش زن در ادیان مختلف بطور متفاوتی بحث شده است، البته این نکته را باید یادآور شویم که بحث آفرینش زن در اصل یکی است یعنی در همه ادیان الهی بحث آفرینش زن همانند دین مبین اسلام است ولی با توجه به این که ادیان الهی به غیر از اسلام دچار تحریف شده اند لذا بطور جداگانه آفرینش زن از نگاه عهد جدید ( انجیل) و قدیم ( تورات) و دین اسلام بحث می کنیم و همچنین نظر قرآن را در رابطه با آفرینش زن بیان می کنیم. بحث دوم: در رابطه با مقام و شخصیت زن قبل از بعثت نبی مکرم اسلام ( صلی الله علیه و آله وسلم)است.قبل از ظهور اسلام زنان مظلوم ترین انسان ها بوده اند، و بدترین رفتارها حتی رفتاری بدتر از حیوانات با آنان داشته اند. به زن هیچ حقی داده نمی شد، چه حق مالکیت، ارث و ... حتی حق حیات نداشتند، وضع زنان در کشورهای مختلف متفاوت بوده است و عده ای بدتر از عدة دیگر به زن رفتار می کردند به طور کلی زن را عنصری پلید و مایه شر و فساد می دانستند و هیچ احترامی برای زن قائل نبودند. بحث سوم: در رابطه با موقعیت و شخصیت زن پس از اسلام است، با ظهور اسلام تمام قید و بندها و حقارتها و تهمت ها از زن برداشته شد و زنان صاحب شخصیت و کرامت انسانی خویش شدند اسلام بیان کرد که زن هم همانند مرد انسان است و در اصل انسانیّت یکی هستند، اسلام خط بطلان بر خرافه های جاهلان کشید و زن را از لجنزار حقارت و پستی بیرون آورد و او را در جایگاه والای انسانی نشاند و بیان کرد که زن و مرد در پیشگاه خداوند یکی هستند تنها کسی بر دیگری برتری دارد که با تقواتر باشد. بحث چهارم: وضعیت زنان درعصر حاضر را بررسی می کند زنان در عصر حاضر نیز مظلوم واقع شده اند ولی مظلومیت آنان با مظلومیت قبل از اسلام متفاوت است قبل از اسلام زنان بالاجبار مظلوم بودند. ولی زنان عصر حاضر ( البته به غیر از زنان مسلمان و مؤمن) از روی آگاهی و به اسم آزادی مظلوم واقع شده اند ابرقدرتها به نام آزادی زن و رهایی او از قید و بند و محدودیت ها، زنان را مورد ظلم و اهانت قرار داده اند و آنها را به عنوان کالا در فحشا خانه ها و مراکز فساد به خدمت گرفته اند و از آنان برای تبلیغ کالاهایشان استفاده می کنند. فصل پنجم: فصل پنجم به بررسی مسالة ارث زن می پردازد. در قدیم به زن ارث نمی دادند و یا اگر می دادند با او همانند بچه رفتار می کردند. ارث در میان اعراب جاهلی به گونه ای بوده است که فقط به مردان ارث تعلق می گرفت و .... ارث در میان اقوام مسیحیت و یهود هم هر یک به گونه ای دیگر است و .... بحث ششم: آخرین مبحث ما در رابطه با چند شبهه مهم است. که اسلام به طرق گوناگونی به آنان پاسخ می دهد. در رابطه با زنان شُبهات زیادی مطرح است که غربیها و دشمنان اسلام از آن شبهات برای تفرقه اند اختن بین زن و مرد مسلمان استفاده می کنند می گویند: اسلام دین مردان است و به زن ظلم کرده است، چرا ارث زن نصف ارث مرد است؟ چرا مردان باید سرپرست زنان باشند مگر زن بچه است یا سفیه که نیاز به مراقب و قیّم داشته باشد و ... که اسلام به این شبهات پاسخ می دهد.

فاطمه زهرا ( س) جلوه جلال و جمال خداوندی و آیینه تمام نمای خصال نبوی و سیره علوی بود. یگانه بانویی که دیده روزگار به علو کرامتش خلقی ندیده بود و گوش به فضل و شرافتش مقامی نشنیده بود. نوشتار حاضر باعنوان « حضرت زهرا ( س) از رحلت پیامبر ( ص) تا شهادت » می باشد. حضرت زهرا در نزد پیامبر ( ص) از منزلت ویژه ای برخودار بودند. ایشان در واقعه احد حضور داشتند و به مجروحان کمک می کردند و زخم های آنان را مداوا می کردند . با مرگ نابهنگام رسول اکرم ( ص) غم و اندوه های جهان بر حضرت فاطمه(س) روی آورد. بعد از رحلت پیامبر(ص) عده ای از بزرگان شهر مدینه در سقیفه بنی ساعده جمع شده و تصمیم گرفتند که جانشینی برای پیامبر ( ص) انتخاب کنند در حالی که حضرت علی ? و یاران با وفای ایشان هنوز مشغول کفن و دفن پیامبر ( ص) بودند. سرانجام ابوبکر را به عنوان خلیفه خود بعد از پیامبر ( ص) قبول کردند. هنوز چند روز از خلافت ابوبکر نگذشته بود که دستور داد وکیل فاطمه ( س) را از فدک بیرون کرده و آن را به تصرف خویش در آورد. فدک سرزمین حاصلخیزی میان خیبر و مدینه بود که طی فتح خیبر به دست سپاه اسلام رسید ، پیامبر ( ص) بعد از آنکه آیه 26 سوره اسراء نازل شد فدک را به فاطمه ( س) بخشید. بعد از جریان غصب فدک و رحلت پیامبر اکرم(ص) حضرت فاطمه(س) به بستر بیماری افتادند و سرانجام روز بیست و هفتم جمادی الاول سال 11 هجری وفات نمودند. ضرورت و اهمیت این تحقیق از آن جهت است که حضرت زهرا ( س) نه تنها برای شیعیان بلکه برای تمام زنان و مردان آزاده جهان الگو می باشد. و از جمله بارزترین مشخصه آن حضرت که همه باید از آن الگوپذیری داشته باشند مسئله دفاع و حمایت همه جانبه ایشان از مولا و رهبر خویش است که حتی در این راه به شهادت هم رسیدند. هدف از ارائه این تحقیق این است که ؛ الگویی گرانقدر برای رهروان و زائران و عاشقان حضرتش معرفی نموده باشم. ازسویی دیگر همه ساله میلیونها زائر ایرانی مسلمان از کشور شیعی و انقلابی ایران و سایر سرزمینها عازم قبرستان بقیع، این خانه دلها، می گردند که لازم است اطلاعات و آگاهی کافی از زندگی کوتاه ایشان و علت شهادت او و علت مخفی بودن قبر آن حضرت داشته باشند. با توجه به بررسی هایی که در این راستا انجام دادم بنابر اقتضای طبیعی موضوع و بحثهای تاریخی آن سعی نمودم در درجه اول از منابع دست اول همچون وسائل الشیعه از محمد بن حسن حر عاملی؛ منتهی الآمال از شیخ عباس قمی؛ مکارم الاخلاق طبرسی و ... استفاده کنم ولی در عین حال از آثار مکتوب به زبان فارسی و تحقیقات کنونی و معاصر هم غافل نشده و هر جا مطلب جالب توجه ، لطیف و برداشتی تازه و مطلبی دلنشین یافته ام از آن هم بهره گرفته ام . کلیدواژه های این تحقیق عبارتند از : فاطمه، عصمت، شهادت، غصب ، عشیره.

این تحقیق تحت عنوان خط سرخ ، پیام سبز در ارتباط بازندگی نامه حضرت زینب ( علیها السلام) می باشد که در سه فصل گرد آوری شده است. فصل اول آن با عنوان « حضرت زینب ( علیها السلام) قبل از نهضت عاشورا»می باشد که درآن به بیان تاریخ ولادت و اسرار نام ایشان و همچنین اصل و نسب حضرت و چگونگی زندگی ایشان در زمان جد بزرگوارشان حضرت محمد(ص) و همچنین کیفیت زندگی این بزرگوار در زمان پدرشان امام علی(ع) و مادرش حضرت زهرا ( علیها السلام) و برادرانش امام حسن و امام حسین ( علیهما السلام) پرداخته شده است. درواقع در این فصل تمامی زوایای زندگی این بزرگوار از زمان ولادت و سن بلوغ که به نوعی همراه با انواع مصیبت ها و سختی ها من جمله از دست دادن پیامبر گرامی اسلام(ص) و چندی بعد فراغ مادر بزرگوارش وهمچنین شهادت مظلومانه پدرتا حد ممکن به تصویر کشیده شده است. وبه نوعی همه این حوادث را زمینه ای برای رویاروی با حادثه بزرگ دیگر یعنی عاشورا و از دست دادن بهترین عزیزان خاندان نبوت می داند. فصل دوم آن با عنوان « حضرت زینب ( علیهاالسلام) در نهضت عاشورا» می باشد که در آن به بررسی جایگاه و شخصیت اجتماعی حضرت و توان و ظرفیت روحی ایشان پرداخته شده است که در اثناء آن آغاز رسالت این بزرگوار را همگام با برادرش امام حسین(ع) بر می شمارد و نقش وی را در یاری رسانی به امام حسین ( ع)در میدان نبرد بیان می کند که ایشان چگونه در میان این همه مصیبت و از دست دادن جوانان بنی هاشم و بهترین های این خاندان صبور و مقاوم بوده و همواره علاوه بر کمک ویاری برادر، مراقبت ویژه ای نیز از برادر زاده به عمل آورده چنانکه به هنگام هجوم شمر به خیمه امام سجاد(ع)از ایشان تا پای جان دفاع نموده و خود را سپر ایشان قرارداده است. فصل سوم آن با عنوان « حضرت زینب ( علیها السلام) پس از نهضت عاشورا» می باشد که در آن به بیان اندوه و غم حضرت زینب ( علیها السلام) به هنگام شهادت برادر و غارت خیمه ها و به اسارت بردن کودکان و زنان اهل بیت ( علیهم السلام) و رسوایی کاخ امویان و یزدیان با خطبه های پر بار حضرت زینب ( علیها السلام) و نگهبانی این بزرگوار از تنها یادگار خاندان رسول و جانشین برحق مقام امامت امام سجاد(ع) پرداخته شده است و نیز به بیان بازتاب خطبه حضرت در بین مردم و سرزمین های اسلامی و همچنین واکنش امویان نسبت به عمل مردم برای جلوگیری از آشوب پرداخته شده است و در نهایت نقش حضرت زینب ( علیها السلام) رادر پابرجایی انقلاب و اسلام ناب محمدی و زنده نگاه داشتن قیام عاشورا بسی بزرگ و فراموش نشدنی می داندو به بیان خط مشی ایشان پرداخته و راه ایشان را همان راه پدر می داند که از میان امواج انقلاب برخاسته و خود دست به یک انقلاب رهائی بخش زده و توانسته خطوط انحرافی را از قرآن و سنت نبوی پاک سازد.

با توجه به اینکه بحث از « جهنم و جهنمیان» یک بحث قرآنی و روایی است، این موضوع را در چهار محور مورد بررسی قرار داده و در هر بخش از آیات و روایات مربوط به آن استفاده خواهیم کرد. بحث اول مربوط به ویژگی ها و حالات جهنم است. که این بخش را بصورت جداگانه در دو محور آیات و روایات مورد دقت قرار می دهیم تا مطالب اولیه در این بحث و همچنین تعریف خود این واژه تبیین گردد. بحث دوم مربوط به گروه هایی است که وارد جهنم می شوند و به عبارت دیگر باید ببینیم چه عواملی باعث دوزخی شدن افراد می شود و تأثیر گناهان در این زمینه چقدر است؟ قرآن کریم به عوامل بسیاری در این مورد اشاره نموده است که بحشی از آن ذکر خواهد شد و برای توضیح و تبیین بیشتر این آیات از تفاسیر معتبر شیعه و همچنین روایات مربوطه کمک خواهیم گرفت. اما آنچه بعد از ذکر این دو بخش حائز اهمیت است بیان حالات و ویژگی های جهنمیان و وارد شدگان در آتش است که شامل بررسی عذابهای روحی و جسمی خوراکها، آشامیدنی ها و … است. مسلماً قرآن و روایات در این بحث نیز نقش بسزایی را داراهستند. قسمت بعدی این نوشتار مربوط به مباحث خلود در دوزخ و آتش است. که به بررسی مسئله « خلود» و عوامل آن اشاره خواهد شد. امید است إن شاءالله با دقت و بررسی این آیات، گردی از زنگار قلب هایمان کنار رود و نور خوف و رجا از حق تعالی در آن نمایان شود.