جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی : نقدی بحث برانگیز از یک فیلسوف نمادین. ژیل دلوز یکی از تأثیرگذارترین فیلسوفان فرانسوی قرن گذشته بود. هدف این کتاب این است که پروژه بنیادی او را به روشن‌ترین وجه ممکن، با درگیر شدن با ایده اصلی که تقریباً همه آثار او را نشان می‌دهد، معنا کند: معادله هستی و خلاقیت این کتاب راه‌های مختلفی را بررسی می‌کند که به‌منظور تأیید یک قدرت خلاق نامحدود، دلوز هر چیزی را که ممکن است بیان آن را محدود یا واسطه‌ای کند، از جمله ارگانیسم‌ها، اشیاء، بازنمایی‌ها، هویت‌ها و روابطی که این قدرت در طول مسیر ایجاد می‌کند، منحل می‌کند. به جای نظریه‌پرداز پیچیدگی مادی یا تفاوت‌های رابطه‌ای، «خارج از این جهان» استدلال می‌کند که دلوز بهتر است به عنوان یک فیلسوف معنوی و فرادنیایی خوانده شود. فلسفه او جای کمی برای فرآیندهای دگرگونی اجتماعی یا تاریخی باقی می‌گذارد، و باز هم کمتر برای روابط سیاسی منازعه یا همبستگی. میشل فوکو به طور معروف پیشنهاد کرد که قرن بیستم به عنوان «دلوزیان» شناخته می شود. این نقد جدید دلسوزانه اما سازش ناپذیر نشان می دهد که قرن دلوزی ما ممکن است به زودی به پایان برسد.

ترجمه ماشینی : این کتاب از پنج فیلسوف از سنت قاره‌ای – تئودور آدورنو، هانا آرنت، ژیل دلوز، ژاک دریدا و ژاک رانسیر – استفاده می‌کند تا «درباره تفکر» بیندیشد و پاسخ‌های جدید و شگفت‌انگیزی به این سؤال ارائه کند: چگونه می‌توانیم دانش‌آموزان را آموزش دهیم. خلاقانه و انتقادی فکر کنیم؟ علیرغم تفاوت‌هایشان، همه این فیلسوفان درک مدرن از تفکر را به چالش می‌کشند و دیدگاه‌های بدیع و رادیکالی در مورد آن ارائه می‌کنند. هر یک به طرق بسیار متفاوت، رویکرد مدرن به تفکر و نیز تقلیل تفکر صحیح به عقلانیت را رد می‌کنند و تفکر را در واقعیت اجتماعی-تاریخی قرار می‌دهند و آن را با کنش سیاسی مرتبط می‌کنند. آنها استدلال می کنند که اندیشیدن یک فعالیت طبیعی و خودکار نیست، و نیاز به اندیشیدن بیش از پیش مهم شده است زیرا به نظر می رسد واقعیت سیاسی تفکر کمتری را نشان می دهد یا حتی بی فکری را جشن می گیرد. این کتاب با تطبیق این مفاهیم قاره‌ای از تفکر بر نیاز مبرم به آموزش جوانان برای اندیشیدن بر خلاف جریان، کمک قابل توجهی به نظریه آموزشی و فلسفه سیاسی می‌کند، فلسفه‌ای که به ویژه در فضای ضدروشنفکر امروزی مرتبط است.

ترجمه ماشینی : بررسی روشنگر کتاب اول ژیل دلوز نشان می‌دهد که چگونه او بعداً مسئله ماندگاری را به مسئله تفاوت تبدیل کرد. علیرغم استقبال گسترده ژیل دلوز در سراسر علوم انسانی، تحقیقات در مورد کارهای اولیه او کم مانده است. تجربه و تجربه گرایی با مطالعه دقیق اولین کتاب دلوز، تجربه گرایی و ذهنیت، که به پروژه فلسفی دیوید هیوم اختصاص دارد، این شکاف را برطرف می کند. راسل فورد استدلال می‌کند که این اثر زمانی که صرفاً به‌عنوان مطالعه‌ای مستقل درباره هیوم خوانده شود، به خوبی درک نمی‌شود. اهمیت آن تنها در چارچوب یک مشکل بزرگ‌تر آشکار می‌شود که بر فلسفه مدرن اروپایی مسلط بوده و همچنان به آن اطلاع‌رسانی می‌کند: ساختار مفهومی یک گزارش صرفاً درونی از هستی. در حالی که اهمیت این بحث در تحقیقات معاصر شناخته شده است، تبارشناسی آن - از جمله جایگاه دلوز در آن - کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این کتاب نشان می‌دهد که چگونه دلوز مستقیماً درگیر مناظره‌ای مداوم بین معلمانش ژان وال و ژان هیپولیت بر سر تجربه و تجربه‌گرایی می‌شود، مداخله‌ای که رویارویی معروف بین عقل‌گرایی و تجربه‌گرایی را که منجر به فلسفه انتقادی کانت شد، دوباره به تصویر می‌کشد. دلوز به طور مؤثر می پرسد، اگر هیوم کسی بود که با چالش عقل گرایانه کانت از خواب جزمی تجربی خود بیدار شده بود، چه اتفاقی می افتاد؟

فلسفۀ برگسون را گاه دوگانه‌انگار دانسته‌اند و گاه یگانه‌انگار. بهای جانبداری از هریک نیز نابوده ‌انگاشتن بعضی مفاهیم و تصریح‌های برگسون به نفع بعضی دیگر بوده است. در این میان، کسانی کوشیده‌اند فلسفۀ برگسون را هم‌زمان دوگانه‌انگار و یگانه‌انگار بخوانند، اما کوشش‌ها نه‌تنها نابسنده بوده بلکه بر دشواری‌های پیشین نیز افزوده است؛ زیرا گاه فلسفۀ برگسون را به فلسفه‌ای وحدت وجودی بازبرده و گاهی بر بنیادی دیالکتیکی استوار ساخته و گاه دیگر آن را به‌نوعی دوگانه‌انگاریِ متعارف بدل کرده است. ژیل دلوز، با طرح آموزۀ «تفاوت»، خوانشی از فلسفۀ برگسون به دست داده است که بر اساس آن فلسفۀ برگسون لحظات مختلفی از دوگانه‌انگاری و یگانه‌انگاری دارد که در هریک، دیرند «بیانی» دیگرگونه می‌پذیرد: از دوگانه‌انگاری مطلق به یگانه‌انگاری نهفته و سپس به دوگانه‌انگاریِ بازیافته. هدف این مقاله این است که ضمن برجسته کردن تفاوت اساسی خوانش دلوز با بقیۀ خوانش‌های وحدت وجودی یا دوگانه‌انگار یا دیالکتیکی از فلسفۀ برگسون، نشان دهد که توضیح نسبت این لحظات و به‌ویژه توضیح منطق گذارِ واپسین به دوگانه‌انگاریِ بازیافته مستلزم فراخواندن آموزه‌ای است که گرچه دلوز خود آن را پرورانده، در خوانش‌اش از برگسون آن را چندان برجسته نکرده است. به‌این‌ترتیب، مدعا این است که توضیح منطقِ تفکیک لحظه‌های فلسفۀ برگسون در خوانش دلوز و نیز منطق گذار از هریک به دیگری، به‌جای ملاحظۀ دو بیان از دیرند، مقتضی در شمار آوردن بیان سومِ دیرند همچون تفاوت فی‌نفسه است. این‌گونه است که بیان‌پذیری هریک از وجوه دیرند در سه گونه‌‌ تفاوت میسر می‌گردد: دیرند همچون امر ناب در تفاوت ماهوی، دیرند همچون امر فراگیر در تفاوت شدّی و دیرند همچون امر خلاق در تفاوت فی‌نفسه.

ژیل دلوز را بدون شک می‌توان یکی از مهم‌ترین فیلسوفان و نظریه‌پردازان سینما دانست. دلوز در دهه هشتاد میلادی دو جلد کتاب سینمایی نگاشت که مسیرهای اصلی فلسفه سینما را به‌عنوان رشته‌ای مجزا در دانشگاه پایه‌گذاری کرد. در بین فیلسوفان مختلف، برگسون بیشترین تأثیر را بر نظریات دلوز دارد. هر دو در خصوص زمان اعتقاد دارند که زمان امری خطی و کمی نیست و کیفی و غیرمکان مند می‌باشد. امتداد این فلسفه باعث شکل‌گیری دیرند زمانی به‌عنوان پایه اصلی زمان و سینما در آثار دلوز شد. دلوز در جلد اول کتاب خود به سینمای کلاسیک حرکت- محور و در جلد دوم به آثار مدرن زمان محور می‌پردازد. زمان، عنصر اصلی روایت‌های مدرن دلوز است و تصاویر را به آینه‌ها و کریستال‌های زمانی تقسیم می‌کند. دلوز اعتقاد زیادی به هم‌زمانی زمان‌ها و رویدادهای غیرخطی در آثار مدرن داشت. سینمای مدرن ایران نیز در سال‌های اخیر بیش‌ازپیش به فلسفه دلوز روی آورده و عناصر زمانی زیادی در آثار مختلف قابل‌رؤیت است. این پژوهش با نظریات سینمای مدرن دلوز با بررسی فیلم‌های ماهی و گربه ساخته شهرام مکری، اژدها وارد می‌شود! اثر مانی حقیقی و مسخره‌باز همایون غنی‌زاده، به این نتیجه می‌رسد که فیلم‌سازان نسل جوان ایران به رویدادهای غیرخطی با ابزارهایی مثل گذشته‌نما و آینده‌نما و همچنین تداعی زمان‌های گذشته و حال و آینده در یک صحنه علاقه بیشتری پیدا کردند. دراین‌بین، مکری به‌شدت تحت‌تأثیر روند زمانی دورانی است و مانی حقیقی به‌عنوان تحصیل‌کرده فلسفه، عناصر زیادی را از دلوز در آثارش وام می‌گیرد.

چگونه تکوین باعث می‌شود فراتر از زیباشناسی تأملی کانت، چرخشی به استتیک کنشگرانه دلوز صورت گیرد. چگونه مسیر انسان‌شناسی زیباشناسی کانت به سمت هستی‌شناسی هنرمند و اثر هنری در استتیک دلوزی جهت می‌گیرد.برای پاسخ به این پرسش‌ها باید بررسی کرد که ایده تکوین دلوز با تأکید بر کدام قسمت‌ها و چه نسبت‌های نامتناهی از فحوای نقد سوم کانت شکل می‌گیرد و چه ایده‌هایی به وجود می‌آورد. تکوین چه تأثیری در گسترش معانی بیلدونگ در نقد سوم کانت دارد.شاکله بحث در نقد سوم کانت در باب امر زیبا، امر والا و هنر نبوغ بر محور ایده‌ها شکل می‌گیرد.برای بحث دلوز هم به همین ترتیب از طرح شکل‌گیری نسبت‌های تفاوت‌محور بر اساس ریتم به عنوان مبنای شکل‌گیری ایده‌ها سخن به میان می‌آید.این پژوهش به روش تحلیل محتوا توضیح می‌دهد روابط تفاوت‌محور و ایده‌های حاصل که از خوانش دلوز در برنگاه گشودن تناهی به نامتناهی در کنش هنرمند سر برمی‌آورند، چگونه به واسطه تکوین یعنی هماهنگی عمیق در دورترین فاصله، معانی بیلدونگ در نقد سوم کانت را افزایش و شدت می‌دهد.هماهنگی عمیق در دورترین فاصله یعنی به یاری دلوز می‌توان از مضاعف‌شدن توان قوای عملکردا متفاوت موقع به هم‌ریختگی سلسله مراتب قوا و هماهنگی دوباره آنها بر اساس درجه توانشان دفاع کرد؛ از داده‌های حسی به ایده‌ها رسید؛ براین مبنا که بُعد اشتدادی ماده حس بر اساس ریتم، سازنده ایده‌ها می‌شود، قاعده کنش هنرمند حین رویداد والا تا رسیدن به هماهنگی و زیبایی در اثر هنری بر اساس بعد ریتمیک و اشتدادی به‌کار می‌افتد. اصطلاح بیلدونگ آلمانی با این معانی شدت بخشیده می‌شود.