جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور اعلام
>
ملاصدرا, صدرالدین محمد بن ابراهیم شیرازی (فیلسوف مشهور موسس حکمت متعالیه، شیعه و ایرانی), 979ق./950ش./ 1572م. 1050 ق./1641م.
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 4834
راه میانه در جدال روش‌شناختی ملاصدرای شیرازی و میرزا مهدی اصفهانی
نویسنده:
محمدرضا بهاری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
حقیقت معرفت دینی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
تلاش فلسفی ملاصدرا انطباق حکمت متعالیه با حاق دین است با این حال به‌شدت از نظر میرزا مهدی اصفهانی و شاگردانش مورد نقد قرار گرفته است. میرزا مهدی و شاگردانش معقتدند ملاصدرا در حکمت متعالیه در جمع میان برهان، عرفان و قرآن به بیراهه رفته است, چراکه به هیچ روی این سه نه به‌لحاظ روش و نه به‌لحاظ غایت و کارکرد سرانجام واحدی ندارند. این در حالی است که به نظر می‌رسد هم در ارزیابی مدعیات حکمت متعالیه و هم دیدگاه جریان مخالف او می‌توان تأملاتی را روا دانست، یعنی هم تبیین گزاره‌های دینی با تکیه بر حکمت مشاء و اشراق ناتمام است و هم قطع پیوند میان تاملات عقل فطری و عقل قائم به نفس. در پایان روشی از آیات و روایات اتخاذ می‌گردد که تعقل حنیف فطری دین‌داران را به تعقل الهی می‌رساند و این دو را در مسیر تکامل روح الهی انسان به هم پیوند می‌زند تا راه میانه‌ای بین روش ملاصدرا و میرزا مهدی اصفهانی باشد.
مشخصات اثر
تعیّن معرفتی فلسفه ملاّصدرا و نقد دو دیدگاه
نویسنده:
عبداله صلواتی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
قرائت درست از مختصّات حکمت صدرایی و تعیّن معرفتی آن می‌تواند نقش مهمّی در فهم و تفسیر مباحث حکمت متعالیه ایفا نماید؛ فارغ از نگاه التقاطی به فلسفة ملاّصدرا و تردید دربارة آن به عنوان مکتب فکری مستقل، نظریّه‌هایی وجود دارند که از تعیّن معرفتی فلسفة ملاّصدرا سخن می‌گویند. این جستار، در گام نخست، مختصّات حکمت صدرایی را مطرح می‌کند و در آن، فلسفة به عنوان دیسپلین و رشتة علمی با هویّتی هندسی و ماهیّتی شبکه‌ای مشتمل بر رهیافت، مبانی، روش و اهداف معرّفی می‌شود، نه صرفاً یک سلسله مسائل. در گام بعدی، دو نگاه تقلیل‌گرا به فلسفة ملاّصدرا مورد بررسی و نقد واقع می‌شود. در نگاه نخست، کلامی‌انگاری تفکّر ملاّصدرا، فلسفة او به مجموعه‌ای از دلایل نقلی در اثبات امور یا مجموعه‌ای از آرای اثبات‌ شده به مدد براهین فلسفی با رویکرد کلامی فروکاست می‌شود و در نگاه دوم، از حضور انحصاری برهان در مقام داوری فلسفة صدرایی سخن گفته می‌شود. در پایان نیز فلسفة صدرایی به عنوان پارادایمی نوین و متنوّع در روش و منابع، فراتر از محدودة دانش کلام و رویکرد کلامی و برتر از حصرگرایی روشی و حضورانحصاری برهان، در بر دارندة تحلیل، برهان، برهان کشفی و شهود معرّفی می‌شود.
صفحات :
از صفحه 21 تا 36
مشخصات اثر
معیار تمایز معقولات‌ سه‌گانه (تحلیل نقدهای استاد مطهری بر آرای صدرالمتألّهین و حاجی سبزواری)
نویسنده:
سیاوش اسدی ، محمد سعیدی مهر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , مرتضی مطهری
چکیده :
مفاهیم کلی (معقولات) به سه دستة اولی، ثانی فلسفی و ثانی منطقی تقسیم می‌شوند. "صدرالمتألّهین"، انتزاع مفاهیم‌کلی از امور عینی و نیز نحوة وجود این مفاهیم در ذهن را ملاک تمایز معقولات قرار می‌دهد و "حاجی‌سبزواری"، معیار تمایز معقولات را در ذهنی یا عینی بودن ظرف عروض و اتصاف می‌داند. از طرفی، "مطهری" برمبنای نظریة وجود رابط و نفسی در دیدگاه صدرالمتألهین، معیار دیگری را مطرح می‌کند که ما از آن به معیار وجود شناختی تعبیر می‌کنیم و در آن ذهنی یا خارجی بودن وجود رابط و وجود نفسی معقولات، معیاری برای تمایز آن‌ها معرفی می‌شود. این مقاله ضمن تشریح معیارهای حاجی‌سبزواری و صدرالمتألّهین در این زمینه، نشان می‌دهد که این معیارها درحقیقت به یک امر واحد دلالت دارند و معیار وجود شناختی نیز تلفیقی از دیدگاه‌‌های حاجی ‌سبزواری و صدرالمتألّهین است. همچنین این مقاله در تلاش است نقدهای مطهری را بر این معیارها بررسی کند و برای این نقدها، پاسخ‌هایی ارائه دهد و نشان دهد در غالب موارد، نقدهای مطهری بر آرای صدرالمتألهین و حاجی‌سبزواری وارد نیست.
صفحات :
از صفحه 43 تا 62
مشخصات اثر
تحلیل معرفت‌ محورانۀ مراتب ایمان در فلسفۀ ملاصدرا
نویسنده:
محمد کاظم علوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
مسئلة ذومراتب‌بودن ایمان از مسائل مهم مبحث ایمان است و در اندیشة دینی قرآن جایگاه خاصی دارد. این مسئله که منبعث از آیات قرآنی است در تفسیر "ملاصدرا" (۹۷۹-۱۰۵۰ق/ ۱۵۷۱-۱۶۴۰م) نیز مورد توجه قرار گرفته‌است. ملاصدرا در این زمینه انقسامات مختلفی از ایمان را در مواضع مختلف بیان می‌کند، لیکن این تحقیق عهده‌دار بررسی روش‌شناختی و منسجم این مسئله بوده لذا به تحلیلی نظام‌مند که مبتنی بر نظریة ملاصدرا در بارة ماهیت ایمان است می‌پردازد. نظریة ملاصدرا در ماهیت ایمان، نظریه‌ای معرفت‌گرایانه است و اصالت را در ایمان به علم و معرفت می‌دهد. بر‌این‌اساس تحلیل مراتب ایمان، تحلیلی معرفت‌محورانه را می‌طلبد. مطابق تحلیل معرفت‌محورانه، نخستین مرتبة ایمان که ایمان لفظی است، فاقد عنصر اساسی معرفت بوده و اطلاق ایمان بر آن، اطلاق مجازی است و تنها مفهوم فقهی اسلام بر آن حمل می‌گردد. مرتبة دوم که از آن به ایمان تقلیدی تعبیر شده‌است ایمان عوام است که دارای درجه‌ای از معرفت است که به آن اعتقاد گفته می‌شود و آن معرفتی تقلیدی است که مشروط و تبعی است و در‌صورتی که منجر به عمل گردد دارای حقیقت ایمان است. مرتبة سوم، مرتبة ایمان برهانی است که ایمان خواص است و واجد معرفت یقینی است لیکن یقین آن در حد «علم‌الیقین»، نخستین مرتبة یقین، است. مرتبة چهارم، مرتبة ایمان کشفی است که خود دارای دو مرتبة «عین‌الیقین» و «حق‌الیقین» است. که به خواص خواص مؤمنان و اخصین از ایشان اختصاص دارد.
صفحات :
از صفحه 7 تا 28
مشخصات اثر
انسان در جهان یا جهان در انسان«جستاری در خصوص رابطه انسان با جهان از نگاه صدرالمتألهین»
نویسنده:
فاطمه سلیمانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
فیلسوفان اسلامی در خصوص رابطۀ انسان با جهان بر این باورند که انسان، عالم صغیر است و جهان، انسان کبیر.در این نگاه انسان عصاره و چکیدۀ جهان محسوب می­شودوجامعیت او به واسطۀ روح الهی و ملکوتی است که در او دمیده شده است.از بین فلاسفه ملاصدرا معتقد است که هنگامی که بدن انسان با حرکت جوهری به مرحلۀ «تسویه»رسید،استعداد و قابلیت لازم را جهت دریافت این نفخۀ الهی می­یابد و آن گاه روح الهی با تمامی اسماء و صفاتش، درحدّ استعداد و قوه، در ترکیب بدن انسان جلوه می­کند. بدین ترتیب، انسان به­عنوان خلیفۀ الهی، می تواند تمام حقایق کلی و جزیی عالم و خواص و اسماء آن­ها را بشناسد و بنا بر اتحاد عالم و معلوم، جهانی عقلانی شبیه جهان خارجی گردد. بر این اساس، مسألۀ اصلی در این تحقیق این است که آیا انسان در جهان است و موجودی از موجودات جهان محسوب می­شود یا جهان در انسان؟ چگونه جهان با تمام عظمت خود در انسان واقع می­شود؟ انسان با چه ویژگی می­تواند جهانی عقلانی گردد؟
صفحات :
از صفحه 41 تا 60
مشخصات اثر
نحوه موجودیت ماهیت در فلسفه صدرالمتألهین
نویسنده:
محمد حسین زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه پیام نور,
چکیده :
دیدگاه ملاصدرا درباره اعتباری بودن ماهیت به گونه های متفاوت و بلکه متضاد تفسیر شده است. دیدگاه علامه طباطبایی و فیاضی در تبیین اعتباری بودن ماهیت از مهم ترین تفسیرهای نظریه صدرالمتألهین اند. علامه طباطبایی هر گونه موجودیت خارجی ماهیت را نفی کرده و آن را سراب ذهنی واقعیت معرفی کرده است. در حالی که، فیاضی در عین اعتباری بودن ماهیت آن را در خارج موجود می داند. از نظر فیاضی، اسناد وجود به ماهیت موجود شده «اسناد الی ما هو له» است. از نظر نگارنده، هیچ یک از تفسیرهای فوق به نحو صحیح نظریه ملاصدرا را منعکس نکرده است. آنچه از عبارات صدرالمتألهین برمی آید این است که ماهیت در خارج معدوم نیست و یک نحوه موجودیتی در مقابل عدم دارد، اما موجودیتی متفاوت با موجودیت وجود. او به دلایلی خاص اطلاق واژه موجود بر موجودیت ماهیت را صحیح نمی داند و از این نحو موجودیت به شیئیت ثبوتی تعبیر کرده است. در این مقاله، پس از بیان تفسیر علامه طباطبایی و فیاضی از دیدگاه صدرالمتألهین، تفسیر مختار را تبیین می کنیم و در پایان برخی از نتاج آن را در فلسفه صدرالمتألهین برمی شمریم.
صفحات :
از صفحه 55 تا 68
مشخصات اثر
نقش نظریه اعتباریات در جایگاه‌شناسی علم انسان‌شناسی
نویسنده:
هادی موسوی، حمیدرضا حسنی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
وضعیت نشر :
قم: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی,
چکیده :
«انسان‌شناسی» واژه‌ای است که، به‌ ‌رغم فراگیر‌شدن استفاده از آن در مجامع علمی، هنوز نگاه روشنی در خصوص نحوه‌های دخالت آن در علوم انسانی وجود ندارد. در این نوشتار، به منظور نشان‌دادن مناسبات بین مباحث فلسفی و علوم انسانی و نشان‌دادن چگونگی دگرگونی علوم انسانی با ایجاد تغییر در مبانی فلسفی آن، به سراغ بخشی از انسان‌شناسی محمدحسین طباطبایی رفته‌ایم که در صدد بیان مقولات عقل عملی یا همان نظریه اعتبارات است. اینکه مفهوم اعتباری، مفهومی است که در لحظه عمل یا فعل پدید می‌آید، موجب شده این دست مفاهیم به کلی با عقل نظری بیگانه انگاشته شود و روش‌شناسی کشف آنها بر عهده روش‌های کیفی قرار گیرد که عموماً در انسان‌شناسی از آنها استفاده می‌شود. همین نکته مهم در نظریه اعتبارات موجب شده است تصویری که فلسفه اسلامی از علم «انسان‌شناسیِ شناختی» دارد، ساختار تازه‌ای به خود بگیرد، به نحوی که محدوده موضوعِ علم انسان‌شناسی شناختی به شناخت گونه‌های مختلف اعتبارات محدود شود.
صفحات :
از صفحه 159 تا 181
مشخصات اثر
تأثیر مبانی فلسفی ملاصدرا بر اندیشۀ کلامی او
نویسنده:
مهدی گنجور
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
متن
وضعیت نشر :
دانشگاه اصفهان,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
چکیده: یکی از اساسی ترین کارکردهای فلسفه ملاصدرا، تفسیر عقلانی معارف الهی و تبیین فلسفی آموزه های کلامی است که این ساحت از حکمت متعالیه، نسبت به ساحت فلسفی آن، کمتر مورد عنایت پژوهشگران واقع شده است. رساله حاضر با تحلیل اصول و قواعد فلسفی که در خدمت درک مقاصد دینی درآمده، به سبک مسأله محور و با روش ترکیبی اعم از روش تحقیق تاریخی و تحلیل محتوا، نقش و تأثیر مبانی وجودشناختی صدرا بر فهم او از آموزه های کلامی را تبیین نموده است. برای این منظور، ضمن تأکید بر حجیت و کاربرد عقل در فهم دین؛ و بررسی نقش صدرا در جریان فلسفی شدن کلام، مهمترین دستاوردهای کلامی فلسفه او در حوزه های بنیادین اعتقادی (توحید، نبوت، عدل، امامت و معاد) با رویکرد اصالت وجودی و سایر مبانی فلسفی، استخراج و تحلیل شده است. در نهایت، باتوجه به ضرورت و نیاز امروز جوامع دینی به یک الگوی کارآمد برای فهم دین، به بازسازی و ارائه مدل هرمنوتیک-آنتولوژیک صدرایی- درمقابل مدل دگماتیسم تک¬گفتاری و مدل پلورالیسم نسبی¬گرای دینی- با هدف بهره وری در جهت تبیین عقلانی آموزه های دینی پرداخته است. کلیدواژه ها: فلسفه ملاصدرا، دین، عقل، وحی، کلام، مدل هرمنوتیک.
مشخصات اثر
نقش نظریه ی وجود منبسط در فلسفه ملاصدرا
نویسنده:
مهدی محمدی قلعه ناظری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
متن
وضعیت نشر :
دانشگاه اصفهان,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
چکیده از جمله احکام وجود ، نظریه وجود منبسط است.ملاصدرا بتبع حکمای پیش از خود،به نحوه ارتباط حادث و قدیم وارتباط ثابت و متغیر پرداخته است.و با رویکردی فلسفی و عرفانی نظریه وجود منبسط ، را در حل مسأله ربط حادث به قدیم مطرح کرد.بر اساس این نظریه از ذات حق ، که خود ، اصل وجود است ، تنها یک امر صادر می شود و آن امر چیزی جز وجود نیست که تمام مراتب هستی را در بر می گیرد. هدف این رساله ، تبیین نظریه وجود منبسط و نیز تطبیق عوالم سه گانه ،یعنی قرآن (کتاب تدوین )و عالم (کتاب تکوین) و انسان(کتاب نفس) بر اساس نظریه وجود منبسط است.تبیین مراتب وجود، بر اساس اعتبارات وجود منبسط ، و تطبیق انسان کامل بر اهل بیت علیهم السلام ، بخش دیگر این نوشتار ، را به خود اختصاص داده است. استنباط عناصر اربعه از تعریف وجود منبسط ، تطبیق عوالم سه گانه بر یکدیگر که منتج به وحدت بین آنها می گردد ، انطباق حقیقت انسان کامل بر حقیقت محمّدیه ، از نتایج حاصله این رساله است.از دیگر نتایج این رساله این است که بر اساس اعتبارات وجود منبسط، می توان مراتب وجود را به نحو دیگری تبیین نمود ؛ بعنوان نمونه ،از قلم ، نقطه و از نقطه،حروف و کلمات و از کلمات ، کتاب بوجود می آید.و از نفس رحمانی ،حروف و کلمات و نهایتاً کلام ساخته می شود.ارتباط کلام و کتاب نیز بدین گونه تبیین می گردد. ملاصدرا با بررسی ذات و ماهیت انسان و نیز نظر به ویژگیهای انسانهای زمان خود ، و تعمق و تدبر در خصوصیات انسان کامل ، در صدد ارائه الگویی مناسب و دارویی شفا بخش برای رفع مشکلات اخلاقی و اجتماعی انسانها و رسیدن آنها به کمال و سعادت بر آمده است. کلمات کلیدی فیض اقدس ، فیض مقدس،وجود منبسط ، انسان کامل ، حقیقت محمّدیه.
مشخصات اثر
بررسی نقش تهذیب نفس در معنای زندگی از دیدگاه ملاصدرا
نویسنده:
طیب بیگدلو
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
متن
وضعیت نشر :
دانشگاه اصفهان,
کلیدواژه‌های اصلی :
خود سازی , معرفت
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
چکیده: هدف این پژوهش بررسی رابطه ی تهذیب نفس با معنای زندگی از دیدگاه ملاصدرا و غزالی می باشد.برخی از علمای اخلاق و اندیشمندان اسلامی به ویژه ملاصدرا و غزالی در جستجوی حقیقت و معنای زندگی با داشتن دیدگاهی خدا محور و ترسیم خداوند به عنوان هدف زندگی سعی در بیان معنای زندگی در پرتو باور به خدا و ارزشهای اخلاقی داشته اند.محور اصلی این جستجو پرسش از نقطه نخستین و پایانی زندگی است انسان در این مسیر برای یافتن معنا و حقیقت زندگی نیاز به تفکر و تعقل دارد، ولی به دلیل آفرینش خاص انسان و برخورداری از نفس و وجود قوای شهوانی و غضبی همواره در معرض خطا و اشتباه در تفکر است. توجه خاصی که ملاصدرا و غزالی به تهذیب نفس داشته اند تا نفس را که محل علوم و معارف است با ارائه راهکارهای علمی و عملی از خطا مصون داشته ، به وسیله عقلی مهذب ، اخلاقی نیکو، قوای شهوانی و غضبی را تحت سلطه و کنترل عقل و دین قرار دهند تا انسان را در جهت یافتن معنای زندگی و نیل به سعادت و کمال نهائی خود یاری نمایند محور این بحث می باشد . کلید واژه ها: نفس تهذیب. معنای زندگی.معرفت،فضیلت،ملاصدرا،محمد غزالی
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 4834