جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قرآنیان نام جریانی فکری است که با تکیه بر وحدت امت اسلامی و شعار بازگشت به قرآن، در نیمه دوم قرن سیزدهم هجری، تحت تأثیر اندیشه های اصلاحی سید جمال الدین اسدآبادی و شیخ هادی نجم آبادی، توسط یکی از شاگردان ایشان به نام سید اسدالله خرقانی شکل گرفت و به وسیله دیگرانی همچون شریعت سنگلجی، یوسف شعار، برقعی، قلمداران و حسینی طباطبایی ادامه یافت. این گروه که قرآن را در بخش اعتقادات، کافی و بی نیاز از سنت می دانند و سنت را تنها در بخش احکام و مجملات قرآن به عنوان مبین آیات، معتبر می شمارند، برای پذیرش روایات، ملاک هایی همچون: موافقت آن با قرآن و عقل قطعی و متواتر بودن و مورد اتفاق بودن روایت را مطرح می کنند. اما با مراجعه به برداشت های تفسیری آنان مشخص می شود که این ملاک ها گاهی از سوی خود ایشان هم رعایت نشده و برخی از آنها در تفسیر آیات قرآن به سنت از روایاتی بهره گرفته اند که نه با قرآن و عقل سازگار است و نه از وصف مورد اتفاق و قطعی و متواتر بودن برخوردار است. در این پژوهش، کوشش شده نادرستی دیدگاه و روش آنها بیان شود

سید مصطفی‌ حسینی‌ طباطبائی هرچند که در یک خانواده شیعی به دنیا آمده؛ اما پس از آشنایی با کتاب‌های ابن‌تیمیه و محمدبن‌عبدالوهاب و شاگردی در محضر افرادی همچون یوسف شعار، حیدرعلی‌قلمداران و... به جرگه «قرآنیان» پیوسته و هم اکنون مهم‌ترین شخصیت این جریان در ایران به شمار می‌رود. او با گرویدن به این جریان و پیروی از مبانی شاذ آن‌ها باورهایی را پذیرفته است که با مبانی و اعتقادات شیعه و حتی سایر مسلمانان سازگاری چندانی ندارد. طباطبائی قرآن کریم را آسان، همه فهم، و بی‌نیاز از تفسیر معصومین(علیهم‌السلام) می‌داند و مدعی است که اعتقاد نیازمندی قرآن به تفسیر پیامبر و اهل‌بیتش، پذیرش «کسر بیان» قرآن است. او «حدیث» را حجت مستقل در اعتقادات و فقه نمی‌داند، تنها زمانی حجت می‌داند که مؤیدی در قرآن داشته باشد. طباطبائی، همانند سلفیان، توحید را به سه قسم «الوهیت، ربویت و صفات» تقسیم بندی کرده و مدعی است که مشرکان قریش هیچگاه گرفتار شرک در ربوبیت نبوده‌اند؛‌ بلکه تنها مشکل آنها شرک در الوهیت بوده است؛ اما شیعیان در ربویت و الوهیت مشرکانه عمل می‌کنند؛ چون به توسل، استغاثه، شفاعت و... اعتقاد دارند. در بحث نبوت، پیامبران را حتی از شرک بعد از نبوت نیز معصوم نمی‌داند و مدعی شده که برخی از آنان، گرفتار عذاب خداوند شدند. شیطان می‌تواند پیامبر را به فراموشی بیندازد، اعتقاد به ولایت تکوینی پیامبران و امامان در واقع اتخاذ آنان به عنوان «ارباب من دون الله» است. از دید او، امامت امر مردمی است و امام باید با رأی اکثریت مردم انتخاب شود. در غدیر خم نیز رسول‌خدا‌(صلی‌الله‌علیه‌وآله) تنها به دوستی امیرمؤمنان‌(علیه‌السلام) توصیه کرده است. طباطبائی شیعیان را به خاطر برپایی مجالس عزاداری به «بت‌پرستی» متهم و از این مجالس با عنوان: «مجلس روضه حسین کشی» یاد کرده است. در مباحث حاکمیت سیاسی، طرفدار رأی اکثریت است و حاکمیت ولایت فقیه را به این بهانه که شیعیان را دچار اختلاف کرده است، نمی‌پذیرد. در این رساله پس از مطالعه آثار طباطبائی و همچنین گوش دادن به بیش از پانصد جلسه تفسیر و خطبه‌های نماز جمعه وی، باورهای او واکاوی، تحلیل و بررسی شده و این نتیجه حاصل شده است که او هیچ یک از أصول و باورهای اختصاصی شیعه را نمی‌پذیرد؛ بلکه شیعیان را «مشرک»، «بت‌پرست»، «امام‌پرست»، و... می‌داند و همان‌طور که خود او تصریح کرده، طرفدار جریان «قرآنیان» است؛ همان‌ها که به گفته خود طباطبائی، در کشورهای عربی آن‌ها را «سلفی» می‌نامند. در نتیجه او نه شیعه است و نه سنی.

در ابتدای اثر زندگی نامه مصطفی طباطبایی مطرح شده و سپس وضعیت خانوادگی و اجتماعی، ویژگی های شخصیتی و اعتقادی و تألیفات وی ذکر شده است. در بخش نقد و بررسی آرا و عقاید مباحثی در زمینه تنزل جایگاه قرآن و تضعیف روایات و منابع روایی شیعه، تحریف نظریه ولایت فقیه، برداشت نادرست از مفهوم ولایت فقیه و بی توجهی به روایات و اتهام اختلاف میان فقها در اصل ولایت فقیه مورد نظر قرار گرفته است تضعیف جایگاه فقه امامیه و موضوع اجتهاد و تقلید از دیگر بخش های این کتاب است. در فصل تضعیف جایگاه پیامبران، امامان و اولیای الهی به انکار عصمت و دفاع ناشیانه از تاریخ اسلام و سیره رسول الله (ص) پرداخته شده است. مخالفت با ادعیه و زیارات، دشمنی با شعرا و عرفا، انکار تقیه و مخالفت با آن، همراهی با استعمار و صهیونیسم، بدعت، شرک و خرافه پرستی و انکار ضرورت امامت و ولایت علی (ع) را از دیگر فصول این کتاب می باشد. این کتاب پژوهشی درباره شبهه شناسی افکار ضد شیعی است که با تلاش پژوهشگر حجت الاسلام محمد ملک زاده نگارش شده و هدف اصلی نویسنده ارائه پژوهشی عمیق در زمینه بررسی افکار و عقاید جریان شبه سلفی در تاریخ معاصر ایران برای پاسخی مستدل و علمی به این افکار است. وی یکی از فعالان مذهبی در عرصه تبلیغ و ترویج عقاید شبه سلفی یا شبه وهابی در ایران معاصر است.

قرآن‌بسندگان ایرانی از جریان‌های فکری برآمده از مکتب تشیّع امامیّه هستند که با دو شاخصه‌ی قرآن‌بسندگی و دوری‌گزینی از حدیث در نیمه دوّم قرن سیزده هجری و همزمان با نهضت مشروطه در ایران ظهور کردند. این جریان با دو شاخصه‌ی نگاه نقادانه به‌ حدیث و خودبسنده و بی نیازی قرآن از سنت در تفسیر، شناخته می‌شوند. قرآنیان ایرانی همچون قرآنیان اهل سنت، برای نشان دادن بی‌اعتباری حدیث به بهره‌گیری از معیارهای نقد حدیث روی آورده با این تفاوت که جوامع حدیثی شیعه مورد نقد ایشان قرار گرفته و بیشتر تمایل به حکم ابطال حدیث و بخصوص احادیث اعتقادی شیعه با ابزار نقد متن دارند. معیارهای نقد متن مورد استفاده ایشان را می‌توان به دو دسته‌ی أدلّه نقلی(قرآن و سنت) و لُبّی(عقل، إجماع، تاریخ قطعی، علم روز و ...)، تقسیم کرد. با توجه به نقش پررنگ حدیث در شکل‌‌گیری گزاره‌های کلامی شیعه، حدیث‌گریزی ایشان به نفی بخشی از گزاره‌های کلامی امامیّه چون مَهدویّت، علم امام، شفاعت، توسل و... انجامیده است. ما در این مقاله ضمن بیان معیارهای پرکاربرد قرآنیان ایران در نقد متن، به نقد، بیان کاستی‌ها و کژوری آنان در بهره‌گیری از معیارهای پالایش حدیث خواهیم پرداخت.

اينجانب سيد محمد تقي حسيني ورجاني متولد 1332‏ ‏, اهل ورجان قم هستم و بيش از سي سال است با عقايد وهابيت و تفكرات به اصطلاح قرآنيان در ايران آ‌شنايي كامل دارم . من با نوشته هاي ابن تيميه ، محمد بن عبدالوهاب ، خرقانی , شريعت سنگلجي و میرزا يوسف شعار كاملا آشنا بوده و با افرادي چون حيدرعلي قلمداران ‏، سید ابوالفضل برقعي ، مصطفي طباطبائي كه امروزه شما اسامي آنها را به عنوان مبلغين وهابيت در ايران مي شنويد و نوشته هاي آنها را می خوانيد ، زندگي كرده ام. با آنان گفتگوهاي حضوري داشته و از عمق نظريات آنها مطلع هستم و حتي در اواخر عمر بعضي از آنها ,‏ در كنار آنان بوده ام. مخصوصا اينجانب با آقاي مصطفي طباطبائي كه امروزه يكي از مبلغين انديشه وهابيت در ايران مي باشد ، حدود 25 سال رفاقت و بحث و مناظره علمي داشته ام. بعد ازساليان متمادي تحقيقات و بررسيهاي علمي و بحث و مناظره با ديگران ، كم كم به برخی از اعتقاداتم تا آنروز شک كرده و به تدریج با بررسی های عمیق تر اشتباهات خودم پي بردم و این شک تبدیل به يقين شد و مجددا به درستی بعضي از افكار گذشته خودم و حقانيت امامت شيعه واقف شدم و اين لطف خدا بود که شامل حال من شد. قران و متواترات روايي و تاريخي بر انحرافات و تناقضات آشكاري در گفته ها و كتابهاي آقايان خرقانی , شريعت سنگلجي , شعار , قلمداران , برقعي , طباطبايي و ديگرانی که پیرو اين مشرب فكري می باشند , دلالت دارد . به هر حال به دليل 30 سال همراهی با روش فكري به اصطلاح قرآنیان که اشتراکات وسیعی با دیدگاه های وهابيت دارد ، كاملا با افكار و آثار آقاي قلمداران و برقعي و طباطبايي و پیروان اين گروه اشنا هستم و با توجه به اینکه خودم سال ها با آنها همفکر بوده و بعد از آن متحول شده ام ، لذا مطالبي را كه در این وبلاگ به نظر شما می رسانم كاملا با دليل و برهان است و اگر كسي طالب حقیقت باشد مي توانم مستندات مربوطه را ارائه داده و پاسخگوي تمامي سوالات شما در این زمينه باشم . اينجانب در نظر دارم مشروح خاطرات و نقد های علمی خود را به صورت سلسله مقالات پيوسته در اين وبلاگ ارائه نمایم .